Stowarzyszenie Zjednoczonych Ziemianek

Stowarzyszenie Zjednoczonych Ziemianek (SZZ) – polska organizacja społeczna o profilu katolickim zrzeszająca kobiety ze środowiska ziemiańskiego

Jej zaczątkiem były powstała w 1895 z inicjatywy Marii Kleniewskiej z Kluczkowic, o charakterze konspiracyjnym sieć kółek „Praca" i Delegacji Gospodyń Wiejskich[1]. Organizacja została w 1901 roku zalegalizowana jako Sekcja Kobieca przy Sekcji Rolnej Muzeum Przemysłu i Rolnictwa, w 1902 przemianowana na Koła Gospodyń wiejskich (Ziemianek Dworu i Wsi), a w 1905 na Zjednoczone Koło Ziemianek[1]. 12 marca 1907 została zarejestrowana oficjalnie w Warszawie przez władze rosyjskie jako Stowarzyszenie Zjednoczonych Ziemianek.[2]

Głównym celem działalności SZZ była aktywizacja społeczno-polityczna kobiet związanych ze wsią, zarówno ziemianek, jak i chłopek, przy jednoczesnym pielęgnowaniu tradycyjnej roli społecznej kobiety wyznaczonej przez doktrynę Kościoła katolickiego. Hasłem przyświecającym działalności ziemianek było „Z Bogiem i Narodem”, a członkinie organizacji sympatyzowały z Narodową Demokracją i konserwatystami. Stowarzyszenie organizowało kursy praktyczne m.in. dot. wyrobu masła i serów czy pieczenia chleba. Zorganizowało także szkoły gospodarcze dla dziewcząt wiejskich m.in. w Mirosławicach, w Nałęczowie i w Marysinie pod Kutnem[1]. Zakładało też ochronki dla dzieci wiejskich oraz czytelnie, kształciło położne t.zw. „babki wiejskie"[1]. Kontynuując podczas I wojny światowej poprzednią działalność członkinie SZZ zakładały także schroniska dla sierot i współuczestniczyły w budowie sieci wiejskich szkółek elementarnych których założyły 650. Po 1918 działały na rzecz tworzącej się armii polskiej urządzając m.in. szpitale i ambulatoria[1].

Członkinie SZZ organizowały pielgrzymki do Częstochowy, fundowały msze dziękczynne za odzyskanie przez Polskę niepodległości w 1918 roku, wzywały kobiety do korzystania z nowo zdobytych praw wyborczych. Działaczki z warstwy ziemiańskiej uważały się duchowe przewodniczki chłopek, które określały mianem „młodszych sióstr”, niedojrzałych – zdaniem ziemianek – do pełnej samodzielności.

W 1919 roku członkinie SZZ przekazały marszałkowi Sejmu, Wojciechowi Trąmpczyńskiemu, krzyż który ufundowały z zebranych przez organizację datków. Krzyż był odlany z brązu, a u stóp Jezusa umieszczony był srebrny orzeł z piórem w dziobie. Intencją ofiarodawczyń było pod godłem Chrystusa i orła białego prawa i ustawy w sejmie mają być pisane[3]. Ziemianki chciały, by krzyż zawisł w sali sejmowej, jednak marszałek powiesił go w przedsionku sali obrad. Po proteście członkiń SZZ krzyż zawisł w sali sejmowej w 1920 roku.

W 1923 roku organizacja zmieniła nazwę na Stowarzyszenie Zjednoczonych Ziemianek Polskich, jednak działaczki w publikacjach prasowych nadal posługiwały się nazwą SZZ. W 1929 liczyło ponad 3000 członkiń, a pracami stowarzyszenia kierował zarząd główny, którego prezydium stanowiły: przewodnicząca Eleonora Czarnowska, dwie wiceprzewodniczące Anna Glinczyna i Róża Czetwertyńska oraz dwie sekretarki Zofia Rogowska i Kazimiera Sieńkowska[1].

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 Jan Bełcikowski, Warszawa kobieca, Warszawa 1930, s. 16-17
  2. ↑ Ewa Maj, „Ziemianka” – organ prasowy Zjednoczonego Koła Ziemianek 1908-1919, [w:] Małgorzata Dajnowicz, Adam Miodowski (red.), Polityka i politycy w prasie XX i XXI wieku. Prasa organizacji politycznych, Białystok: Wydawnictwo Humanica, Instytut Studiów Kobiecych, 2017, s. 16 [dostęp 2024-02-22].
  3. ↑ Magdalena Urbankowa: Maria Karczewska: Nowoczesna gospodyni wiejska i jej praca w domu, rodzinie, gospodarstwie i społeczeństwie. 1932, s. 15. (pol.).

Bibliografia

  • Ewelina K. Kostrzewska: Stowarzyszenie Zjednoczonych Ziemianek w dwudziestoleciu międzywojennym. W: Agnieszka Janiak-Jasińska, Katarzyna Sierakowska, Andrzej Szwarc (red.): Działaczki społeczne, feministki, obywatelki... Samoorganizowanie się kobiet na ziemiach polskich po 1918 roku (na tle porównawczym). T. II. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2009, s. 117–131. ISBN 978-83-7543-101-8. (pol.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.