Strumienica płaskoogonowa

Strumienica płaskoogonowa

Typhlonectes compressicauda[1]
(Duméril & Bibron, 1841)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	płazy
Rząd	płazy beznogie
Rodzina	Typhlonectidae
Rodzaj	Typhlonectes
Gatunek	strumienica płaskoogonowa
Synonimy
Coecilia compressicauda Duméril & Bibron, 1841 Typhlonectes compressicaudus — Peters, 1880 Thyphlonectes compressicauda compressicauda — Fuhrmann, 1914 Typhlonectes compressicauda — Ginés, 1959 Typhlonectes anguillaformis Taylor, 1968 Typhlonectes obesus Taylor, 1968 Nectocaecilia ladigesi Taylor, 1968 Typhlonectes cunhai Cascon, Lima-Verde & Marques, 1991[2]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]
najmniejszej troski
Zasięg występowania

Strumienica płaskoogonowa (Typhlonectes compressicauda) – gatunek płaza beznogiego z rodziny Typhlonectidae dorastający do 52,3 cm długości. Występuje w krajach Niziny Amazonki, gdzie zasiedla podwodne nory wykopane w mulistych brzegów dopływów rzek. Rozmnaża się od grudnia do sierpnia, zapłodnienie jest wewnętrzne, a samica po 6 miesiącach ciąży rodzi 2–4 larwy. T. compressicauda żywi się głównie bezkręgowcami, a także martwymi kręgowcami oraz kijankami. Gatunek najmniejszej troski (LC) w związku z m.in. szerokim zasięgiem występowania oraz dużymi rozmiarami populacji.

Dorasta do 52,3 cm długości^[4]. Tylna część ciała spłaszczona z bocznie spłaszczoną niską płetwą ogonową^[5]. Występuje 81–86 pierścieni podstawowych^[4]. Obecne są również łuski skórne^[4]. Głowa stosunkowo gruba i szeroka^[4]. Występują cztery rzędy zakrzywionych zębów z rozszerzonymi koronami^[4]. Czułka zlokalizowane są bezpośrednio za otworami nosowymi^[4]. Oczy przykryte są cienką warstwą skóry u młodych osobników, a warstwą grubą u osobników dorosłych^[4]. Na głowie występują organy ampułkowe (największe zagęszczenie na pysku) używane do elektrorecepcji^[4]. Ciało ma barwę od ciemnoszarej do ciemnobrązowej, brzuch nieco jaśniejszy^[5].

Występuje na Nizinie Amazonki – w Kolumbii, Wenezueli, Peru, Brazylii, Gujanie i Gujanie Francuskiej na wysokościach bezwzględnych 0–200 m n.p.m.^[4][3] Gatunek wodny zasiedlający podwodne nory w mulistych brzegach dopływów rzek^[4]. T. compressicauda jest w stanie wytrzymać zanurzona pod wodą przez okres do 100 minut przy temperaturze 24 °C^[4].

Okres godowy przypada na porę deszczową od grudnia/stycznia do lipca/sierpnia^[4]. Samce osiągają dojrzałość w płciową w wieku 3 lat i do rozrodu przystępują raz na rok, samice natomiast rozmnażają się dwa razy w roku^[4]. Zapłodnienie jest wewnętrzne^[4]. Strumienica płaskoogonowa jest gatunkiem żyworodnym – ciąża trwa około 6 miesięcy, po których samica rodzi 2–4 larwy^[4]. Podczas ciąży zarodki początkowo spożywają pokarm zawarty w żółtku^[4]. Po jego wyczerpaniu płody odżywiają się fragmentami nabłonka jajowodu, niezapłodnionymi oocytami, a także martwymi zarodkami^[4]. Larwy rodzą się na początku pory suchej, kiedy poziom wód jest cały czas wysoki^[4].

Gatunek ten aktywnie żeruje nocą w płytkich wodach – zarówno na dnie jak i przy powierzchni wody^[4]. Młode osobniki żywią się skąposzczetami, wodnymi owadami oraz ich larwami, a także owadami naziemnymi, kijankami i jajami żab^[4]. W skład diety dorosłych osobników wchodzą martwe ryby, wodne stawonogi, takie jak krewetki, poczwarki chrząszczy oraz kawałki wodnej roślinności^[4]. Organy ampułkowe znajdujące się na głowie wykrywają zmiany pola elektrycznego, pomagając tym samym w wykryciu ofiar oraz w ucieczce przed drapieżnikami^[4].

Gatunek najmniejszej troski (LC) w związku z m.in. szerokim zasięgiem występowania, dużymi domniemywanymi rozmiarami populacji^[3].