Surja
Surja (sanskr. सूर्य sūrya „słońce”) – solarne bóstwo wedyjskie, personifikacja słońca występujące również w późniejszych tekstach mitologii indyjskiej. Bóg Surja przemierza przestrzeń wokół góry Meru w swym rydwanie w okresie doby.
Jeden z nawagraha, władał niedzielą, zsyłał niepokój, choroby i cierpienia[1].
Ikonografia
W ikonografii Surja jest często przedstawiany jako majestatyczna postać o złotym ciele, promieniującym blaskiem, co symbolizuje jego związek ze światłem i energią. Jego wizerunek ewoluował na przestrzeni wieków, łącząc elementy wedyjskie z wpływami irańskimi i greckimi[2].
W późniejszym hinduizmie stracił na znaczeniu, wchłonięty przez postać Wisznu.
Atrybuty i symbolika
W przedstawieniu Surjy wykorzystywane są elementy[2]:
- Rydwan z siedmioma końmi: Surja podróżuje po niebie na rydwanie ciągniętym przez siedem koni, co symbolizuje siedem dni tygodnia oraz siedem metrów w sanskryckiej poezji.
- Lotusy w dłoniach: często trzyma dwa lotosy, które symbolizują czystość i duchowe przebudzenie.
- Aruna jako woźnica: rydwan Surji jest prowadzony przez Arunę, personifikację świtu, co podkreśla związek Surji z początkiem dnia.
- Strażnicy Danda i Pingala: w niektórych przedstawieniach Surji towarzyszą strażnicy Danda i Pingala, uzbrojeni w miecze, symbolizujący ochronę i porządek.
Świątynie
Ważniejsze świątynie hinduistyczne poświęcone bogu Słońca w Indiach:
- Świątynia Surji w Konarak
- Świątynia Słońca w Modhera
- Dakshinaarka, Gaya, Bihar
- Bhramanya Dev, Unao, Madhya Pradesh
- Surya Pahar, Asam
- Suryanaar, w pobliżu Kumbhakonam, Tamilnadu
- Suryanarayanaswamy, Arasavilli, Andhra Pradesh
Zobacz też
Przypisy
- ↑ M.Jakimowicz-Shah, A.Jakimowicz: Mitologia indyjska. Warszawa: WAiF, 1982, s. 332. ISBN 83-221-0176-7.
- 1 2 Sahu 2011 ↓, s. 27-33.
Bibliografia
- Rusav Kumar Sahu. Iconography of Surya in the Temple Art of Odisha. „Orissa Review”, grudzień 2011. Bhubaneswar: Information & Public Relations Department, Government of Orissa. ISSN 0970-8669. OCLC 939115412.