Syczek książęcy
| Otus bikegila | |
| Melo, Freitas, Verbelen, da Costa, Pereira, Fuchs, Sangster, Correia, de Lima & Crottini, 2022 | |
 | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
syczek książęcy |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[1] | |
 | |
Syczek książęcy[2] (Otus bikegila) – gatunek ptaka z rodziny puszczykowatych (Strigidae). Endemit Wyspy Książęcej, krytycznie zagrożony wyginięciem.
Występowanie
Syczek książęcy zasiedla Wyspę Książęcą należącą do Wysp Świętego Tomasza i Książęcej[3][4], w Zatoce Gwinejskiej (ok. 220 km od wybrzeży Gabonu)[3]. Jest jednym z ośmiu endemicznych gatunków ptaków występujących na wyspie[3][4] i jednym z 28 gatunków endemicznych w całej republice[3].
Występuje na obszarze ok. 15 km²[4], w nizinnych partiach[3] starych, naturalnych lasów, położonych w południowej, niezamieszkanej części wyspy[4], która należy do Parku Narodowego Obô de São Tomé[3].
Odkrycie, systematyka
Na podstawie analiz filogenetycznych wywnioskowano, że syczek książęcy wykształcił się w okresie pierwszej kolonizacji przez sowy wysp Zatoki Gwinejskiej i jest spokrewniony z kontynentalnym syczkiem afrykańskim oraz występującymi na Wyspie Świętego Tomasza syczkiem groźnym i syczkiem ognistym. Gatunek wyróżnia się odmiennym wołaniem, najbardziej zbliżonym do odgłosów syczka brunatnego, z którym O. bikegila jest jednak daleko spokrewniony. Gatunek wyróżniono na podstawie analizy morfometrycznej, koloru i wzoru upierzenia, wokalizacji i badań molekularnych. Na potrzeby badań odłowiono cztery osobniki (w tym jednego samca)[3].
Istnienie gatunku potwierdzono fotograficznie[4] w 2016 r., a opisano w 2022 r. (Melo et al.), jednak jego istnienie było podejrzewane już w 1998 r., a przez miejscowych zgłaszane jeszcze w 1928 r.[3] Jego nazwa gatunkowa pochodzi od Ceciliano do Bom Jesusa, ps. Bikegila, pracującego jako strażnik w parku, który był niezastąpiony przy badaniach[4].
Morfologia
Osiąga około 17–18 centymetrów. Zwykle jego upierzenie jest w odcieniach szarości i brązu[1].
Status zagrożenia
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN) syczek książęcy od 2023 r. zaliczany jest do kategorii CR (Critically Endangered – krytycznie zagrożony) ze względu na bardzo mały, kurczący się obszar występowania, co stwarza zagrożenie ze strony introdukowanych ssaków, oraz spadającą jakość środowiska[1][5]. Pomimo niewielkiego obszaru występowania dzięki relatywnie dużej gęstości rozmieszczenia osobników populację gatunku oszacowano na 813–2533 osobników[1][6]. Trend liczebności populacji oceniany jest jako spadkowy[1][5].
Gatunkowi zagraża m.in. wycinanie lasów pod uprawy – ważne miejsce w gospodarce rolnej zajmuje uprawa kakaowców[7].
Przypisy
- 1 2 3 4 5 Otus bikegila, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Striginae Leach, 1819 - puszczyki (Wersja: 2024-10-04). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-02-24].
- 1 2 3 4 5 6 7 8 Martim Melo i inni, A new species of scops-owl (Aves, Strigiformes, Strigidae, Otus) from Príncipe Island (Gulf of Guinea, Africa) and novel insights into the systematic affinities within Otus, „ZooKeys”, 1126, 2022, s. 1–54, DOI: 10.3897/zookeys.1126.87635, ISSN 1313-2970 (ang.).
- 1 2 3 4 5 6 Angelica Crottini, Bárbara Freitas, Martim Melo, We discovered a new species of owl – but we already think it's in danger [online], The Conversation [dostęp 2022-12-01] (ang.).
- 1 2 Species factsheet: Principe Scops-owl Otus bikegila [online], BirdLife International, 2023 [dostęp 2025-02-24] (ang.).
- ↑ Bárbara Freitas i inni, The recently discovered Principe Scops-owl is highly threatened: distribution, habitat associations, and population estimates, „Bird Conservation International”, 33, 2022, s. 1–10, DOI: 10.1017/S0959270922000429, ISSN 0959-2709 (ang.).
- ↑ Tomasz Ulanowski, Naukowcy odkryli nowy gatunek sowy. Od razu uznali go za krytycznie zagrożony [online], wyborcza.pl, 3 listopada 2022 [dostęp 2022-12-01].
Linki zewnętrzne
- Zdjęcia i nagrania głosów. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).