Systematyka pandektowa

Systematyka pandektowa – systematyka norm prawa cywilnego opracowana na przełomie XVIII i XIX wieku przez niemieckich teoretyków prawa (pandektystów), zastosowana w licznych kodeksach cywilnych wydanych w XIX i XX wieku^[1][2].

Pandektyści oparli się na systematyce Instytucji Justyniana (wyróżniającej prawo osobowe, rzeczowe i procesowe). Wyodrębnili część ogólną prawa cywilnego, do której zaliczyli normy regulujące podmioty prawa cywilnego oraz przedmioty: czynności prawne i rzeczy^[2]. W części szczegółowej znalazły się: prawo rzeczowe, prawo zobowiązań, prawo rodzinne oraz prawo spadkowe. Kolejność tych działów jest różnie podawana^[2].

Systematyka ta nie spełnia zasad podziału logicznego, ponieważ stosuje różnorodne kryteria, jest jednak praktyczna^[1]. Zastosowano ją najpierw w konstruowaniu niemieckiego BGB z 1896 roku, będącego „wcieleniem teorii pandektów”^[3], a następnie m.in. polskiego kodeksu cywilnego z 1964, zawierającego cztery księgi poświęcone czterem działom prawa cywilnego, z wyjątkiem prawa rodzinnego, skodyfikowanego w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym^[1].

• Marek Kuryłowicz, Adam Wiliński: Rzymskie prawo prywatne. Warszawa: Oficyna Wolters Kluwer, 2008. ISBN 978-83-7601-073-1.
• Zbigniew Radwański, Adam Olejniczak: Prawo cywilne – część ogólna. Warszawa: C.H. Beck, 2011. ISBN 978-83-255-3142-3.
• Katarzyna Sójka-Zielińska: Historia prawa. Warszawa: LexisNexis, 2001. ISBN 83-7334-393-8.