Szczeciniak jodłowy
.JPG) Szczeciniak jodłowy (czerwony, na środku) oraz niszczyk iglastodrzewny | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Szczeciniak jodłowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Hymenochaete cruenta (Pers.) Donk Persoonia 1(1): 51 (1959) | |
.JPG)
_Donk_206369.jpg)
Szczeciniak jodłowy, szczecinkowiec jodłowy (Hymenochaete cruenta (Pers.) Donk) – gatunek grzybów z rodziny szczeciniakowatych (Hymenochaetaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hymenochaete, Hymenochaetaceae, Hymenochaetales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1801 Christian Hendrik Persoon nadając mu nazwę Thelephora cruenta. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w roku 1959 Marinus Anton Donk, przenosząc go do rodzaju Hymenochaete[1].
- Corticium cruentum (Pers.) J. Schröt. 1888
- Cytidia cruenta (Pers.) Herter 1910
- Lomatina cruenta (Pers.) P. Karst. 1899
- Thelephora cruenta Pers. 1801
- Thelephora cruenta Pers. 1801 var. cruenta
W 1968 r. Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda podali nazwę szczecinkowiec jodłowy, w 1999 r. Władysław Wojewoda zmienił ją na szczeciniak jodłowy[3].
Morfologia
Rozpostarty płasko, skorupiasty, bardzo cienki (tylko do 4 mm grubości), owalny lub kolisty, o brzegu falistym, karbowanym i odgiętym. Powierzchnia górna o barwie jasnoczerwonej lub czerwonej, po obumarciu staje się brązowoczerwona. Jest, gładka, pomarszczona, nierówna. Wystają z niej szczecinki. Dolna powierzchnia brązowa. Miąższ elastyczny, skórzasty[4][5].
- Cechy mikroskopowe
Strzępki proste z przegrodami. Mają grubość 3–4 μm, są bezbarwne lub jasnożółte. Szczecinki wrzecionowate o wierzchołku tępym lub ostrym i różnej wysokości. Mają rozmiar 60–80 × 6–10 μm, są brązowe, grubościenne i wystają ponad hymenium 40–50 μm. Podstawki o rurowatym kształcie z 4 sterygmami. Mają rozmiar 20–25 × 4–5 μm i proste przegrody przy podstawie. Zarodniki cylindryczne, lekko zakrzywione, 6–8 × 2–2,5 (–3) um, gładkie, cienkościenne, hialinowe[6].
Występowanie i siedlisko
Występuje głównie w Europie i Azji, podano też stanowiska tego gatunku w Zimbabwe w Afryce oraz Nowej Zelandii[7] W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – zagrożony wyginięciem[8]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Szwajcarii i Niemczech[3].
Rośnie wyłącznie na jodle pospolitej (Abies alba), na świeżo obumarłych gałęziach jeszcze pozostających na drzewie, często wysoko ponad ziemią. Rzadko tylko można go spotkać na cienkich, obumarłych pniach[4].
Przypisy
- 1 2 3 Index Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12].
- 1 2 Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- 1 2 Till R.Lohmeyer, Ute Kũnkele, Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie, Warszawa 2006, ISBN 83-85444-65-3.
- ↑ Edmund Garnweidner i inni, Grzyby. Przewodnik do poznawania i oznaczania grzybów Europy Środkowej, Warszawa: MUZA SA, 2006, s. 184, ISBN 83-7319-976-4.
- ↑ Hymenochaete cruenta [online], Mycobank [dostęp 2015-03-12].
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2015-02-08].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.