Szczególnie zarządzany obszar Antarktyki
Szczególnie zarządzany obszar Antarktyki, ASMA (od ang. Antarctic Specially Managed Area) – obszar Antarktyki podlegający specjalnej ochronie w celu ułatwienia planowania i koordynacji działalności ludzkiej. Obszary te mogą być ustanawiane na podstawie załącznika V do Protokołu o ochronie środowiska naturalnego (tak zwanego protokołu madryckiego, podpisanego w Madrycie 4 października 1991)[1].
Mogą one obejmować obszary (zarówno lądowe, jak i morskie), na których występuje ryzyko wzajemnej ingerencji zainteresowanych stron lub skumulowania wpływu działań na środowisko, a także miejsca będące historycznym świadectwem odkryć i badań Antarktyki. W odróżnieniu od szczególnie chronionych obszarów Antarktyki (ASPA), wstęp do szczególnie zarządzanych obszarów Antarktyki nie wymaga zezwolenia, chociaż w obrębie obszaru ASMA może znajdować się jeden lub więcej obszarów ASPA, wymagających pozwolenia na wstęp[1].
Obszary ustanawiane są w czasie corocznych spotkań konsultatywnych Układu antarktycznego (Antarctic Treaty Consultative Meeting – ATCM) na wniosek dowolnego z państw prowadzących działania naukowe na obszarze Antarktyki (państw stron Protokołu o ochronie środowiska naturalnego do Układu antarktycznego) lub Komitetu Ochrony Środowiska (Committee for Environmental Protection – CEP), Komitetu Naukowego Badań Antarktycznych (Scientific Committee on Antarctic Research – SCAR) czy Komisji do spraw Zachowania Żywych Zasobów Morskich Antarktyki (Commission for the Conservation of Antarctic Marine Living Resources – CCAMLR). Strona wnioskująca o wyznaczenie obszaru zobowiązana jest następnie do zarządzania nim[1].
Lista obszarów
Zostało wyznaczonych siedem szczególnie zarządzanych obszarów Antarktyki; w 2014 roku z tej listy skreślono jeden z nich[2]:
| Nr | Nazwa | Położenie | Powierzchnia km² | Kraj proponujący |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Admiralty Bay | Wyspa Króla Jerzego, Szetlandy Południowe | 409,54 |  Brazylia,  Ekwador Peru,  Polska Stany Zjednoczone |
| 2 | McMurdo Dry Valleys | Południowa Ziemia Wiktorii, Antarktyda Wschodnia | 17 945,42 |  Nowa Zelandia Stany Zjednoczone |
| 3 | Cape Denison, Commonwealth Bay (wykreślony) | Ziemia Jerzego V, Antarktyda Wschodnia | 1,11 |  Australia |
| 4 | Deception Island | Szetlandy Południowe | 158,56 |  Argentyna,  Chile Hiszpania,  Norwegia Stany Zjednoczone.svg.png){kind=small} Wielka Brytania |
| 5 | Amundsen-Scott South Pole Station | Biegun południowy, Płaskowyż Polarny | 26 286,03 | Stany Zjednoczone |
| 6 | Larsemann Hills | Ziemia Księżniczki Elżbiety, Antarktyda Wschodnia | 252,54 | Australia,  Chiny Indie,  Rosja Rumunia |
| 7 | Southwest Anvers Island and Palmer Basin | Archipelag Palmera | 3548,53 | Stany Zjednoczone |
Zobacz też
Przypisy
- 1 2 3 Protokół o ochronie środowiska do Układu w sprawie Antarktyki, sporządzony w Madrycie dnia 4 października 1991 r., Dz.U. z 2001 r. nr 6, poz. 52.
- ↑ Antarctic Protected Areas Database. Antarctic Treaty Secretariat. [dostęp 2015-07-08]. (ang. • hiszp. • niem. • ros.).
Linki zewnętrzne
- Status of Antarctic Specially Protected Area and Antarctic Specially Managed Area Management Plans. [w:] The Committee for Environmental Protection [on-line]. Antarctic Treaty Secretariat, 2014. [dostęp 2015-07-08].