Szczyty NATO

Szczyty NATO – jedna z platform współpracy członków Sojuszu Północnoatlantyckiego na szczeblu szefów państw i rządów, która stwarza możliwość do oceny i wyznaczenia strategicznych kierunków działalności paktu^[1].

Szczyty NATO nie są regularnymi spotkaniami, lecz stanowią ważne punkty w procesie decyzyjnym paktu. Ich zadaniem może być wprowadzenie nowej strategii i polityki paktu, zaproszenie do sojuszu nowych członków, zapoczątkowanie nowych inicjatyw oraz budowa partnerstwa z państwami spoza NATO.

Szczyty NATO z formalnego punktu widzenia są spotkaniami Rady Północnoatlantyckiej (NAC) na jej najwyższym szczeblu, szefów państw lub rządów. Zwyczajowo, decyzje podjęte podczas szczytu są ogłaszane w deklaracji końcowej i komunikatach^[2].

Szczyty NATO są jedną z platform współpracy państw członkowskich NATO na szczeblu szefów państw i rządów. Po raz pierwszy wszyscy przedstawiciele państw NATO spotkali się na ceremonii podpisania traktatu północnoatlantyckiego 4 kwietnia 1949 w Waszyngtonie, ale pierwszym formalnym szczytem NATO był zorganizowany w grudniu 1957 szczyt w Paryżu. Przewodniczył mu ówczesny sekretarz generalny NATO Paul-Henri Spaak^[a]. Drugi szczyt NATO zwołano w 1974 w Brukseli. W czasie 17 lat między szczytami, w ramach sesji Rady Północnoatlantyckiej, zorganizowano 39 spotkań ministerialnych. Po 1989, ze względu na zmiany w środowisku bezpieczeństwa, intensywność zwoływania szczytów znacząco wzrosła^[2].
Tematyka spotkań na szczytach dotyczy przede wszystkim kwestii o dużym znaczeniu politycznym i strategicznym. Rozpatruje się na nich sprawy wewnętrznej struktury Sojuszu Północnoatlantyckiego, jego funkcjonowanie, a także relacje z partnerami spoza NATO. W szczytach biorą udział państwa członkowskie NATO, ale często także przedstawiciele Międzynarodowych Sił Wsparcia Bezpieczeństwa, sekretarz generalny ONZ, przewodniczący Komisji Europejskiej, sekretarz generalny Rady Unii Europejskiej, dyrektor Banku Światowego, ministrowie spraw zagranicznych państw niebędące jego członkami^[4]. Szczyty organizowane są w jednym z krajów członkowskich lub w kwaterze głównej NATO w Brukseli. Decyzję o jego lokalizacji podejmuje Rada Północnoatlantycka. O wyborze miejsca często decyduje symbolika. W 1999 szczyt odbył się w Waszyngtonie dla upamiętnienia rocznicy podpisania Traktatu Północnoatlantyckiego w tym mieście, a w 2004, w czasie szczytu w Stambule, podpisano Stambulską Inicjatywę Współpracy, aby podkreślić współdziałanie Sojuszu z państwami Bliskiego Wschodu. Zwyczajowo decyzje podjęte podczas szczytu ogłasza się w formie deklaracji lub komunikatu końcowego^[5].

• Stanisław Zarychta: Szczyty i sesje NATO platformą współpracy państw członkowskich. Gdynia: Akademia Marynarki Wojennej, 2020. ISBN 978-83-957735-7-0.
• NATO Topic: NATO summits. NATO, 2024-07-12. [dostęp 2024-07-12]. (ang.).

• NATO summit meetings, Strona oficjalna NATO.
• Summits & Ministerial Meetings, Strona oficjalna NATO.