Szymon Srebrnik
.jpg) Srebrnik podczas procesu Adolfa Eichmanna | |
| Data i miejsce urodzenia |
10 kwietnia 1930 |
|---|---|
| Data śmierci |
16 sierpnia 2006 |
Szymon Srebrnik (ur. 10 kwietnia 1930 w Łodzi, zm. 16 sierpnia 2006 w Izraelu) – jedna z sześciu[1] osób, które przeżyły obóz zagłady w Chełmnie nad Nerem i dożyły końca wojny[2].
Życiorys
Syn Lai i Dawida[3]. Jego rodzice zginęli w 1943 roku – ojciec w getcie, a matka w obozie w Chełmnie[4].
Do marca 1944 roku przebywał w getcie w Łodzi, skąd trafił do obozu zagłady w Chełmnie[3]. Początkowo pracował w „komandzie domowym”, odpowiedzialnym za sortowanie ubrań i przedmiotów pozostawionych przez ofiary[3][5]. Przez pewien czas był także pomocnikiem Mordechaja Żurawskiego podczas jego pracy w kuchni[5]. Wśród sortowanych przez niego przedmiotów osobistych ofiar miał odnaleźć dokumenty należące do jego matki[6]. Następnie pracował w tzw. „komandzie leśnym” w Lesie Rzuchowskim, odpowiedzialnym za pozbywanie się ciał ofiar obozu[4]. Odpowiadał m.in. za wyciąganie złotych zębów ofiar[6].
Srebrnik zajmował się wyrzucaniem z łódki do Neru resztek kości, których nie udało się spalić na terenie obozu. Przed wkroczeniem wojsk radzieckich Niemcy likwidowali wszystkich więźniów, Srebrnik został postrzelony w głowę, ale przeżył. Według własnych zeznań odczołgał się od miejsca egzekucji i następnie ukrył się w stodole należącej do chłopa, Wieczorka[3]. Leczony był następnie przez lekarza Armii Czerwonej[6].
W 1945 roku zeznawał w śledztwie Władysława Bednarza w sprawie funkcjonowania obozu w Chełmnie[7]. Dzięki organizacji Bricha trafił do obozu dla przesiedleńców w Austrii, gdzie spotkał Szewacha Weissa. Następnie, przez Włochy przedostał się do Palestyny[6].
Po powstaniu Izraela służył w Korpusie Łączności Sił Obronnych Izraela[6], biorąc udział w czterech wojnach[4]. W Izraelu urodziły mu się dwie córki[5][6].
Zmarł 16 sierpnia 2006 roku, został pochowany na cmentarzu w Nes Cijjona[8].
Wywiad ze Srebrnikiem ukazał się w filmie dokumentalnym Shoah Claude'a Lanzmanna. Podczas kręcenia filmu Srebrnik spotkał się z chłopem u którego ukrywał się po likwidacji obozu, który przekazał mu kajdany, którymi w 1945 roku skuty był Srebrnik[6].
Przypisy
- ↑ Patrick Montague: Chełmno. Pierwszy nazistowski obóz zagłady. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2014, s. 341–344. ISBN 978-83-7536-726-3.
- ↑ Andrzej Grzegorczyk, Piotr Wąsowicz, Obóz zagłady Kulmhof w Chełmie nad Nerem, Luboń, wyd. Muzeum Martyrologiczne w Żabikowie, s. 31-34, ISBN 978-83-937352-9-7
- 1 2 3 4 Chelmno Survivor Szymon Srebrnik [online], www.holocaustresearchproject.org [dostęp 2023-06-22].
- 1 2 3 Shimon Srebrnik: Born Lodz, Poland, 1930; Survived Chelmno : [online], About Holocaust [dostęp 2023-06-22].
- 1 2 3 "Kto tu trafia, ten świata już nie zobaczy". O trzech, co uszli z laboratorium Zagłady [online], Onet Wiadomości, 13 lutego 2022 [dostęp 2023-06-23] (pol.).
- 1 2 3 4 5 6 7 Uri Dromi, הניצול האחרון ממחנה ההשמדה חלמנו [online], haaretz.co.il, 6 września 2006 [dostęp 2024-12-16].
- ↑ Piotr Litka, Zdzisław Lorek, Grzegorz Pawlikowski, Śledztwo sędziego Władysława Bednarza w sprawie niemieckiego obozu zagłady Kulmhof, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały”, 14, Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2018, s. 339, ISSN 1895-247X.
- ↑ שמעון סרבניק 1930-2006 [online], billiongraves.com [dostęp 2024-12-26].