Szyp

Szyp
	Acipenser nudiventris
	Lovetsky, 1828
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	promieniopłetwe
Podgromada	kostnochrzęstne
Rząd	jesiotrokształtne
Rodzina	jesiotrowate
Rodzaj	Acipenser
Gatunek	szyp
Synonimy
	Acipenser glaber Fitzinger, 1836; Acipenser nudivenris Lovetsky, 1828; Acipenser nudiventris derjavini Borzenko, 1950; Acipenser schypa Güldenstädt, 1772; Acipenser schypa Bonnaterre, 1788; Acipenser schypa Eichwald, 1831;
	Acipenser glaber Fitzinger, 1836; Acipenser nudivenris Lovetsky, 1828; Acipenser nudiventris derjavini Borzenko, 1950; Acipenser schypa Güldenstädt, 1772; Acipenser schypa Bonnaterre, 1788; Acipenser schypa Eichwald, 1831;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; krytycznie zagrożony

Szyp^[3] (Acipenser nudiventris, Huso nudiventris^[4]) – gatunek ryby z rodziny jesiotrowatych (Acipenseridae).

Występowanie

Występuje w Morzu Czarnym, Morzu Azowskim oraz południowej części Morza Kaspijskiego i w Jeziorze Aralskim. W Dunaju tworzy niewędrowną formę słodkowodną, rozmnażającą się w Wagu, Cisie i Maruszy. Pozostałe populacje to ryby anadromiczne.

Cechy morfologiczne

Osiąga długość 1–1,5 m (maksymalnie 2 m) i masę około 10 kg (maksymalnie 80 kg). Ciało jest grube, krótkie i krępe. Cechą odróżniającą od innych jesiotrów jest warga dolna, która u szypa nie jest przerwana. Grzbiet ma barwę ciemnobrązową lub szarą, okrywa go 12–15 wygiętych do tyłu tarczek kostnych. Boki są jaśniejsze, a brzuch prawie biały. Pysk krótki, wąsiki okrągłe w przekroju, wyposażone w cienkie naprzydatki na wewnętrznej stronie. Płetwa grzbietowa jest stosunkowo długa, położona przy końcu ciała.

Odżywianie

Zjada głównie bezkręgowce (przede wszystkim mięczaki) i czasem ryby.

Rozród

Do rzek wchodzi jesienią, zimę spędza w ich najgłębszych partiach. Tarło odbywa się od lutego do maja, w wyższych partiach głębokich, wartkich rzek, na żwirowatym dnie.

Znaczenie gospodarcze

Mięso szypa jest wykorzystywane do wędzenia i produkcji konserw. Największe znaczenie ma w Jeziorze Aralskim. W Morzach Czarnym i Azowskim jest bardzo rzadki i nie ma większego znaczenia gospodarczego.

Przypisy

↑ Acipenser nudiventris, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Acipenser nudiventris, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.
↑ Chase D.Ch.D. Brownstein Chase D.Ch.D., Thomas J.T.J. Near Thomas J.T.J., Toward a Phylogenetic Taxonomy of Sturgeons (Acipenseriformes: Acipenseridae), „Bulletin of the Peabody Museum of Natural History”, 66 (1), 2025, DOI: 10.3374/014.066.0101, ISSN 0079-032X [dostęp 2025-04-30] .

Bibliografia

Mały słownik zoologiczny: ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976.
Fritz Terofal, Claus Militz: Ryby słodkowodne. Leksykon przyrodniczy. Henryk Garbarczyk, Eligiusz Nowakowski i Jacek Wagner. Warszawa: Świat Książki, 1997, s. 20. ISBN 83-7129-441-7.
Acipenser nudiventris (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 22 lutego 2009]

Inne znaczenia

[itis-1] Acipenser nudiventris, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Acipenser nudiventris, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Nikolski-3] G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.

[4] Chase D.Ch.D. Brownstein Chase D.Ch.D., Thomas J.T.J. Near Thomas J.T.J., Toward a Phylogenetic Taxonomy of Sturgeons (Acipenseriformes: Acipenseridae), „Bulletin of the Peabody Museum of Natural History”, 66 (1), 2025, DOI: 10.3374/014.066.0101, ISSN 0079-032X [dostęp 2025-04-30] .

[1]

[2]

[3]

[4]