Talapoin

Talapoin
	Miopithecus
	I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1842
	; Talapoin angolański (M. talapoin)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Nadrząd	łożyskowce
Rząd	naczelne
Podrząd	wyższe naczelne
Nadrodzina	koczkodanowce
Rodzina	koczkodanowate
Podrodzina	koczkodany
Plemię	Cercopithecini
Rodzaj	talapoin
	Typ nomenklatoryczny
	Simia talapoin von Schreber, 1774
Synonimy
	Meiopithecus Reichenbach, 1862;
	Meiopithecus Reichenbach, 1862;
Gatunki
	2 gatunki – zobacz opis w tekście
	2 gatunki – zobacz opis w tekście

Talapoin^[3] (Miopithecus) – rodzaj ssaków naczelnych z podrodziny koczkodanów (Cercopithecinae) w obrębie rodziny koczkodanowatych (Cercopithecidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce Zachodniej^[4]^[5]^[6].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 26–45 cm, długość ogona 37–53 cm; masa ciała samic 0,75–1,1 kg, samców 1,2–1,4 kg^[5]^[7].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1842 roku francuski zoolog Isidore Geoffroy Saint-Hilaire w artykule poświęconym małpom Starego Świata, w szczególności rodzajach Gibbon i Semnopithecus, opublikowanego na łamach Comptes Rendus Hebdomadaires des Séances de l’Académie des Sciences^[1]. Na gatunek typowy Geoffroy Saint-Hilaire wyznaczył talapoina angolańskiego (M. talapoin).

Etymologia

Miopithecus (Meiopithecus): gr. μειων meiōn ‘mniej, pomniejszy’; πιθηκος pithēkos ‘małpa’^[8].

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[9]^[7]^[4]:

Grafika	Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[3]	Podgatunki^[5]^[4]^[7]	Rozmieszczenie geograficzne^[5]^[4]^[7]	Podstawowe wymiary^[5]^[7]^[b]	Status IUCN^[10]
	Miopithecus talapoin	(von Schreber, 1774)	talapoin angolański	gatunek monotypowy	południowo-zachodnia Demokratyczna Republika Konga (po obu stronach rzeki Kasai oraz wzdłuż rzek Mebrige, Logs, Kuanza, Nhia, Cuvo i Cuango) oraz północno-zachodnia Angola (od południa do około 13° szerokości południowej)	DC: 26–45 cm DO: około 53 cm MC: 0,75–1,3 kg	VU
	Miopithecus ogouensis	Kingdon, 1997	talapoin gaboński	gatunek monotypowy	południowy Kamerun (na południe od rzeki Sanaga, populacja peryferyjna na północ od rzeki Sanaga, około 6° szerokości północnej), Gwinea Równikowa, Gambia, zachodnie Kongo i północno-zachodnia Angola (Kabinda)	DC: 28–34 cm DO: 37–43 cm MC: 1,1–1,4 kg	NT

Kategorie IUCN: NT – gatunek bliski zagrożenia, VU – gatunek narażony.

Uwagi

↑ Nieuzasadniona poprawka Miopithecus I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1842.
↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

1 2 I. Geoffroy Saint-Hilaire. Sur les singes de l’ancien monde, spécialement sur les genres Gibbon et Semnopithèque. „Comptes Rendus Hebdomadaires des Séances de l’Académie des Sciences”. 15, s. 720, 1862. (fr.).
↑ H.G.L. Reichenbach: Die vollständigste Naturgeschichte der Affen. Dresden und Leipzig: Expedition der vollstèandigsten Naturgeschichte, 1862, s. 103. (niem.).
1 2 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 48. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 230. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
1 2 3 4 5 D. Zinner, G.H. Fickenscher, Ch. Roos, M.V. Anandam, E.L. Bennett, T.R.B. Davenport, N.J. Davies, K.M. Detwiler, A. Engelhardt, A.A. Eudey, E.L. Gadsby, C.P. Groves, A. Healy, K.P. Karanth, S. Molur, T. Nadler, M.C. Richardson, E.P. Riley, A.B. Rylands, L.K. Sheeran, N. Ting, J. Wallis, S.S. Waters & D.J. Whittaker: Family Cercopithecidae (Old World Monkeys). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 669. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Genus Miopithecus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-08].
1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 150. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 427, 1904. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-20]. (ang.).
↑ Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-08-07]. (ang.).

[2] Nieuzasadniona poprawka Miopithecus I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1842.

[11] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[Geoffroy-1] 1 2 I. Geoffroy Saint-Hilaire. Sur les singes de l’ancien monde, spécialement sur les genres Gibbon et Semnopithèque. „Comptes Rendus Hebdomadaires des Séances de l’Académie des Sciences”. 15, s. 720, 1862. (fr.).

[rei-3] H.G.L. Reichenbach: Die vollständigste Naturgeschichte der Affen. Dresden und Leipzig: Expedition der vollstèandigsten Naturgeschichte, 1862, s. 103. (niem.).

[Cichocki&inni-4] 1 2 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 48. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-5] 1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 230. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Zinner&inni-6] 1 2 3 4 5 D. Zinner, G.H. Fickenscher, Ch. Roos, M.V. Anandam, E.L. Bennett, T.R.B. Davenport, N.J. Davies, K.M. Detwiler, A. Engelhardt, A.A. Eudey, E.L. Gadsby, C.P. Groves, A. Healy, K.P. Karanth, S. Molur, T. Nadler, M.C. Richardson, E.P. Riley, A.B. Rylands, L.K. Sheeran, N. Ting, J. Wallis, S.S. Waters & D.J. Whittaker: Family Cercopithecidae (Old World Monkeys). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 669. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).

[Wilson&Reeder-7] D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Genus Miopithecus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-08].

[amw-8] 1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 150. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[Palmer-9] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 427, 1904. (ang.).

[mdd-10] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-20]. (ang.).

[12] Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-08-07]. (ang.).

[1]

[a]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[b]

[10]