Tatarskie Muzeum Narodowe w Wilnie
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
zaułek Św. Michalski 5[1] |
| Data założenia |
1929 |
| Data likwidacji |
1934 |
| Kustosz | |
Położenie na mapie Wilna  | |
Położenie na mapie Polski w latach 1924–1939 _location_map.png) | |
 54°40′59,0354″N 25°17′22,6402″E/54,683065 25,289622 | |
Tatarskie Muzeum Narodowe w Wilnie – nieistniejące wileńskie muzeum, gromadzące pamiątki tatarskie z terenów Litwy i Polski działające w latach 1929–1934.
Historia
Muzeum zostało założone 3 maja 1929 roku[2] przez Radę Centralną Związku Kulturalno-Oświatowego Tatarów RP i było pierwszą tego typu placówką w Polsce[3]. Kustoszem muzeum został Leon Kryczyński, działacz tatarski, który do zbiorów dołączył również swoją kolekcję. Ze względu na brak siedziby ekspozycja była prezentowana w lokalu Mutiafatu, przy Zaułku Św. Michalskiego pod numerem 5[4] (dziś ulica Literacka[5]).
W 1934 Kryczyński wyjechał do Zamościa, a eksponaty muzeum trafiły do magazynu lokalu, gdzie znajdowały się do wybuchu II wojny światowej. Ich dalszy los nie jest znany. Paradoksalnie, zebranie pamiątek tatarskich w jednym miejscu doprowadziło do utraty wielu cennych dokumentów. Do dzisiaj w Polsce, mimo licznych planów, nie udało się ponownie utworzyć muzeum upamiętniającego losy polskich Tatarów[6].
Zbiory muzeum
Zbiory muzeum opisuje zachowany katalog z 1929[1]. Wymieniono w nim: rękopisy Koranu, dokumenty z pieczęciami tatarskimi oraz dokument z XVIII wieku, podpisany przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, monety kufickie, pamiątki po: Macieju Sulkiewiczu, Aleksandrze Sulkiewiczu, Stefanie Bielaku oraz po pułku tatarskim im. Mustafy Achmatowicza oraz liczne ilustracje i zdjęcia. Kronika „Ateneum Wileńskiego” z 1930 wymienia liczbę 104 eksponatów[6]. Część eksponatów to reprodukcje zrobione z różnych ksiąg oraz eksponatów Muzeów: Wojskowego i ordynacji Krasińskich w Warszawie. Rysunki i zdjęcia zawieszono w ramkach na ścianie, dokumenty i księgi umieszczono w dwóch gablotkach. Jak pisze Kryczyński w Przeglądzie Islamskim nie było funduszy na rozwój muzeum (w tym na zakup nowych gablot do ekspozycji)[2].
Przypisy
- 1 2 Katalog Tatarskiego Muzeum Narodowego w Wilnie. [online], polona.pl [dostęp 2023-05-16] (pol.).
- 1 2 Leon Kryczyński, Zabytki orjentalne w Wilnie, „Przegląd Islamski” (4), s. 6.
- ↑ Joanna Januszewska-Jurkiewicz, Tatarzy na Wileńszczyźnie w okresie międzywojennym. Wyznawcy islamu w otoczeniu chrześcijańskim jako grupa o dwuszczeblowej świadomości narodowej, „Rocznik Stowarzyszenia Naukowców Polaków Litwy”, 2015, s. 115, ISSN 1822-3915 [dostęp 2023-05-14].
- ↑ Księga adresowa m. Wilna : Wileński Kalendarz Informacyjny na rok 1933, 1932 [dostęp 2023-05-18].
- ↑ Justyna Giedrojć, Wędrówki ulicami wileńskimi: Literacka - klimat dawnych czasów – Kurier Wileński [online], kurierwilenski.lt, 28 listopada 2014 [dostęp 2023-05-18] (pol.).
- 1 2 Lucyna Lesisz, Rola muzeum w ochronie dziedzictwa kulturowego Tatarów polsko-litewskich, „Litteraria Copernicana”, 30 czerwca 2016, s. 134-135, ISSN 2392-1617 [dostęp 2023-05-14].