Tatra 77

Aerodynamiczne Tatry

• Tatra V570 1931, 1933
• Tatra 77 1933-1938
• Tatra 87 1936-1950
• Tatra 97 1936-1939
• Tatra 600 Tatraplan 1946-1952
• Tatra 603 1956-1975

W latach 30. XX wieku zaczęto przywiązywać wagę do aerodynamiki nadwozi samochodowych, lecz początkowo projektanci zajmowali się jedynie nadaniem opływowego kształtu poszczególnym elementom nadwozi, jak błotniki. Jednym z pierwszych przedsiębiorstw, które podjęło się opracowania i wdrożenia do produkcji całego opływowego nadwozia była czechosłowacka Tatra z Kopřivnic^[2]. Pod kierunkiem głównego konstruktora Hansa Ledwinki powstała tam seria samochodów z nietypowo wówczas umieszczonym silnikiem z tyłu i opływowym nadwoziem projektu Ericha Überlackera^[1]. Wdrożyły one w życie idee inżyniera Paula Jaraya, będącego jednym z pionierów kompleksowego podejścia do aerodynamiki samochodów i prowadzącego w tym zakresie badania od lat 20^[3]. Już w 1931 roku Tatra skonstruowała prototyp małego samochodu z silnikiem z tyłu V570, który w 1933 roku otrzymał aerodynamiczne nadwozie^[4]. Silnik umieszczony z tyłu pozwalał na uzyskanie korzystniejszego pod względem aerodynamicznym kształtu przedniej części, a także obniżenie środka ciężkości^[4]. Samochód nie został jednak skierowany do produkcji, gdyż kierownictwo firmy uznało, że awangardowy kształt lepiej sprawdzi się w luksusowym małoseryjnym samochodzie^[4].

Wiosną 1933 roku powstał prototyp dużego luksusowego samochodu Tatra 77, napędzanego 3-litrowym silnikiem V8 chłodzonym powietrzem umieszczonym za tylną osią^[1]. Po zbudowaniu dalszych pięciu egzemplarzy próbnych zdecydowano o skierowaniu go do produkcji seryjnej, jako pierwszej aerodynamicznej Tatry^[1]. 5 marca 1934 roku zorganizowano pokaz prasowy samochodu w Pradze, po czym zadebiutował na salonie motoryzacyjnym w Berlinie w dniach 8-18 marca, budząc sensację^[1]. W jednej z czeskich recenzji dziennikarskich samochód został nazwany „samolotem drogowym”^[1]. Jesienią samochód był prezentowany także na salonach w Londynie i Paryżu^[2]. Tatra 77 była jednym z pierwszych wdrożonych do produkcji seryjnej samochodów z nadwoziem opływowym obok zaprezentowanych również w 1934 roku w Berlinie Chryslera Airflow, DKW Schwebeklasse i Steyra 100, wyróżniając się wśród nich szczególnie awangardową stylistyką^[a].

Cena samochodu była bardzo wysoka i wynosiła 98 000 koron^[1] (równowartość ok. 22 tys. zł lub 4 tys. dolarów)^[b]. Produkcja odbywała się na niewielką skalę, ręcznie, stąd samochody miały drobne różnice^[1]. W latach 1934–1935 powstało 100 samochodów^[1]. W 1936 roku natomiast wprowadzono do produkcji zmodernizowany model Tatra 77A, z powiększonym silnikiem o pojemności 3,4 l. Samochody te wyróżniały się wyposażeniem w trzeci, dalekosiężny reflektor pośrodku przodu, który mógł być przestawiany przez kierowcę, przy czym dwa dotychczasowe reflektory rozsunięto na błotniki^[1]. Cena bazowa samochodu wzrosła do 101 000 koron^[1]. Do wiosny 1938 roku powstało około 150 egzemplarzy modelu T77A^[1]. Następcą stała się Tatra 87 z całkowicie metalowym nadwoziem^[2].

Samochód wyróżniało opływowe nadwozie, z zaokrąglonym przodem bez kraty chłodnicy, pochyloną szybą przednią, klamkami wpuszczonymi w nadwozie dla zmniejszenia oporu i zintegrowanymi z nim reflektorami^[2]. Tylne koła były zasłonięte pokrywami, a błotniki tylne praktycznie nie wystawały z boków nadwozia. W tylnej górnej części nadwozia fastback były dwa chwyty powietrza do chłodzenia, przedzielone pionową płetwą, która w założeniu miała stabilizować tor jazdy^[2]. Szeroka kabina samochodu była wysunięta do przodu w stosunku do ówczesnych konstrukcji^[2]. Nadwozie samochodu było wykonane jeszcze w starej technologii: z blachy na drewnianym szkielecie, lecz było osadzone na samonośnej płycie podłogowej wzmocnionej wzdłużną centralną belką o kwadratowym przekroju^[1]. Za dopłatą był dostępny materiałowy odsuwany szyberdach firmy Webasto, w wersji T77A rozciągający się także nad tylne siedzenia^[1]. Zawieszenie przednie składało się z dwóch par wahaczy poprzecznych umieszczonych jeden nad drugim, resorowanych górnym resorem poprzecznym, z amortyzatorami hydraulicznymi^[1]. Z tyłu centralna rozwidlona belka stanowiła ramę podsilnikową^[1]. Tylne koła na wahaczach resorowane były przez górny poprzeczny resor piórowy^[1]. Zbiornik paliwa o pojemności 80 litrów (w T77A: 90 l) znajdował się pod maską z przodu samochodu, a nad nim poziomo były umieszczone dwa koła zapasowe^[1]. Niewielki bagażnik o pojemności 250 l znajdował się tylko za oparciem tylnego siedzenia^[1]. Z uwagi na dużą szerokość kabiny, samochód był sześciomiejscowy; brak było też tunelu wału napędowego, ograniczającego miejsce wewnątrz^[2]. Kierownica była standardowo po prawej stronie z uwagi na ruch lewostronny w Czechosłowacji obowiązujący do 1939 roku^[1].

Napęd stanowił widlasty silnik ośmiocylindrowy w układzie V8, o kącie rozwarcia 90°, chłodzony powietrzem, o pojemności 2970 cm³ i mocy 60 KM (44 kW) przy 3500 obr./min^[1]. Średnica cylindra wynosiła 75 mm, a skok tłoka 84 mm^[1]. W modelu T77A silnik powiększony do 3376 cm³ (średnica cylindra 80 mm) rozwijał moc 70 KM (51,5 kW) przy 3500 obr./min^[1]. Gaźnik był pojedynczy, a w T77A podwójny^[1]. Silnik umieszczony był wzdłużnie za tylną osią i napędzał koła tylne, zblokowany w jeden zespół ze skrzynią biegów i główną przekładnią^[1][2]. Czterobiegowa mechaniczna skrzynia biegów znajdowała się przed silnikiem i przed tylna osią^[1]. Do chłodzenia służyły dwa wentylatory umieszczone po obu stronach silnika^[1]. W wersji T77A wprowadzono chłodnicę oleju^[1]. Instalacja elektryczna miała napięcie 12 V^[1]. Prędkość maksymalna była określona na 150 km/h, zużycie paliwa wynosiło 14-16 l^[1].

• 
  Prototyp Tatry 77
• 
  Tatra 77A na torze
• 
  Tatra 77A od tyłu
• 
  Tatra 77A z podniesioną maską