Tobati (lud)
| Miejsce zamieszkania | |
|---|---|
| Język | |
| Religia |
chrześcijaństwo, wierzenia tradycyjne |
| Grupa |
Tobati[1][2], także: Tabati[3][4], Tobadi[3], Tobati-Enggros[5] – grupa etniczna z indonezyjskiej prowincji Papua. Zamieszkują rejon zatoki Yos Sudarso[3].
Posługują się własnym językiem tobati z rodziny austronezyjskiej (niegdyś zaliczonym do języków papuaskich)[3][6]. W użyciu są również języki malajski papuaski[6] i indonezyjski[7].
Ludność wsi Tobati uległa wpływom nowoczesnej kultury indonezyjskiej, zaobserwowano zanik języka tobati i tradycyjnego stylu życia. Druga wieś (Enggros) wyróżnia się większym przywiązaniem do rodzimej kultury. Odnotowano, że w obu miejscowościach indonezyjski jest przyswajany jako pierwszy język[7]. Podjęto starania na rzecz rewitalizacji języka i kultury Tobati[8].
Zamieszkują w domach wzniesionych na palach[5]. Tradycyjnie zajmują się przede wszystkim rybołówstwem[3]. Inne zajęcia (uprawa sago, łowiectwo) w dużej mierze zanikły[7].
Historycznie region znajdował się pod wpływem sułtanatów Tidore i Ternate[9]. W latach 30. XX w. dotarło do nich chrześcijaństwo, przy czym zachowały się pewne elementy wcześniejszych wierzeń (kult duchów, wiara w czary)[10].
Organizacja społeczna opiera się na patrylinearnym systemie pokrewieństwa[10].
Przypisy
- ↑ N. Soegiarto i inni, Monografi daerah Irian Jaya, Jakarta: Proyek Media Kebudayaan, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1980, s. 79, OCLC 899079669 [dostęp 2023-09-16] (indonez.).
- ↑ Antariksa, Sudiyono i Ali 1992 ↓.
- 1 2 3 4 5 Melalatoa 1995 ↓, s. 813.
- ↑ Antariksa, Sudiyono i Ali 1992 ↓, s. 54.
- 1 2 Marlina Flassy i inni, Hutan Perempuan: Kearifan Lokal Orang Tobati-Enggros dalam Merawat Ekosistem Hutan Mangrove, Kaliwedi: Wawasan Ilmu, 2022, s. 39, ISBN 978-623-5984-57-5 [dostęp 2023-09-15] (indonez.).
- 1 2 M. Paul Lewis, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Tobati, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 18, Dallas: SIL International, 2015 [zarchiwizowane z adresu 2015-09-25] (ang.).
- 1 2 3 Donohue 2002 ↓, s. 186.
- ↑ Satwiko Budiono, Ganjar Harimansyah, The Revitalisation of Tobati, an Endangered Language of Papua in Indonesia, [w:] Riitta-Liisa Valijärvi, Lily Kahn (red.), Teaching and Learning Resources for Endangered Languages, Leiden: Brill, 2023 (The Endangered Languages Yearbook 1), s. 248–262, DOI: 10.1163/9789004544185_015, ISBN 978-90-04-54418-5, ISBN 978-90-04-53969-3, OCLC 1380804495 (ang.).
- ↑ Antariksa, Sudiyono i Ali 1992 ↓, s. 33, 70.
- 1 2 Melalatoa 1995 ↓, s. 814.
Bibliografia
- I.G.P. Antariksa, Sudiyono, Surmiati Ali, Tobati: kehidupan nelayan di atas laut, Jakarta: Pusat Penelitian dan Pengembangan Kemasyarakatan dan Kebudayaan, Lembaga Ilmu Pengetahuan Indonesia, 1992, OCLC 30616048 (indonez.).
- Mark Donohue, Tobati, [w:] Terry Crowley, John Lynch, Malcolm Ross (red.), The Oceanic Languages, Richmond: Curzon Press, 2002, s. 186–203, DOI: 10.4324/9780203820384, ISBN 978-0-7007-1128-4, ISBN 978-0-203-82038-4, ISBN 978-0-415-68155-1, OCLC 847627595 (ang.).
- M. Junus Melalatoa, Ensiklopedi suku bangsa di Indonesia Jilid L–Z, Jakarta: Direktorat Jenderal Kebudayaan, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1995, s. 813–814, OCLC 1027453789 [dostęp 2023-09-15] (indonez.).