Tobias Wolff

Tobias Wolff
Ilustracja
Tobias Wolff (2008)
Data i miejsce urodzenia

19 czerwca 1945
Birmingham (Alabama)

Narodowość

amerykańska

Język

angielski

Alma Mater

Uniwersytet Oksfordzki, Uniwersytet Stanforda

Dziedzina sztuki

literatura

Epoka

XX, XXI w.

Strona internetowa

Tobias Jonathan Ansell Wolff (ur. 19 czerwca 1945 w Birmingham, Alabama)[1]amerykański pisarz, autor powieści, opowiadań oraz dwóch książek wspomnieniowych.

Urodził się w Alabamie, jako syn Arthura Samuelsa Wolffa i Rosemary Loftus Wolff[2]. Jego starszym bratem jest pisarz Geoffrey Wolff[2]. Chociaż liczne źródła – w tym Britannica[3] – podają, że Arthur Wolff był inżynierem lotnictwa, w rzeczywistości nie ukończył żadnych studiów, a intratne posady w fabrykach samolotów zawdzięczał urokowi osobistemu i sfałszowanym referencjom[2].

Po rozstaniu rodziców w 1950 roku Tobias wychowywał się przy matce, najpierw na Florydzie, później na zachodzie Stanów Zjednoczonych, między innymi w Seattle i w przemysłowej osadzie w stanie Waszyngton. Rosemary Wolff ponownie wyszła za mąż, za mężczyznę, który okazał się brutalnym despotą. Dzieciństwo we władzy ojczyma Wolff opisał w książce Chłopięce lata (1989; wyd. pol. 1999).

Mając piętnaście lat, Wolff dostał się – dzięki sfałszowanemu świadectwu i podrobionym listom polecającym od nauczycieli – do elitarnej szkoły The Hill w Pensylwanii, skąd został później wyrzucony za złe stopnie z matematyki[4]. Po relegacji ze szkoły przez krótki czas był majtkiem na statku[5], a następnie zaciągnął się do wojska, w którym przesłużył cztery lata, z czego rok (1967–1968) w Wietnamie[4]. Doświadczenia tamtych lat przedstawił w swojej drugiej książce wspomnieniowej, In Pharaoh's Army: Memories of the Lost War (1994).

Po powrocie z Wietnamu zdał egzaminy na Uniwersytet Oksfordzki, gdzie z wyróżnieniem ukończył studia anglistyczne (licencjat w 1972, magisterium w 1975)[6]. Wróciwszy z Anglii do Stanów Zjednoczonych, pracował między innymi jako reporter w „The Washington Post”, kelner w hotelu i nauczyciel w liceum[7]; był też pracownikiem ochrony w Agencji Pinkertona[8].

W 1975 roku otrzymał stypendium Wallace'a Stegnera na Uniwersytecie Stanforda, dzięki któremu ukończył studia podyplomowe z creative writing[9]. Od połowy lat siedemdziesiątych prowadził zajęcia na Uniwersytecie Stanforda (1976–1978; ponownie od 1997), Arizona State University (1978–1980), Syracuse University (1980–1997)[10]. W Syracuse jego studentami byli między innymi George Saunders i Alice Sebold, którzy opisali go później w swoich wspomnieniach[11][12][13].

W 1978, przebywając na rezydencji literackiej w Plainfield w stanie Vermont, poznał Raymonda Carvera, a nieco później, za jego pośrednictwem, Richarda Forda. Carver opisał przyjaźń z Fordem i Wolffem w jednym ze swoich ostatnich tekstów, zatytułowanym Friendship[14].

Ekranizacja

Na podstawie Chłopięcych lat powstał film This Boy's Life (pol. tyt. Chłopięcy świat) w reżyserii Michaela Caton-Jonesa. Wolffa zagrał Leonardo DiCaprio, jego matkę Ellen Barkin, a ojczyma Robert de Niro[15].

Bibliografia

Powieści

  • Ugly Rumours (1975)[16]
  • The Barracks Thief (1984, minipowieść, pierwodruk w piśmie „Granta” w numerze Dirty Realism[17])[18]
  • Old School (2003)[19]

Zbiory opowiadań

  • In the Garden of the North American Martyrs (1981; wydanie brytyjskie pod tytułem Hunters in the Snow)
  • Back in the World (1985)
  • The Night in Question (1997)
  • Our Story Begins: New and Selected Stories (2008)

Redaktor

  • Matters of Life and Death: New American Stories (1983, autor wyboru i przedmowy)[20]
  • A Doctor's Visit: The Short Stories of Anton Chekhov (1988, autor wyboru i przedmowy)[21]
  • Best American Short Stories (1994)[22]
  • The Vintage Book of Contemporary American Short Stories (1994; w Wielkiej Brytanii antologia ukazała się jako The Picador Book of Contemporary American Short Stories)
  • The Hemingway Stories (2021, autor wyboru i przedmowy)[23]

Non-fiction

  • This Boy's Life: A Memoir (1989).
  • In Pharaoh's Army. Memories of the Lost War (1994).

Przekłady na język polski

  • Chłopięce lata, przełożył Jacek Spólny, Zysk i S-ka, Poznań 1999[24].
  • W armii faraona. Wspomnienia z przegranej wojny [fragment], przełożył Krzysztof Umiński, „Literatura na Świecie” 2024, nr 5/6, s. 5-42.
  • Opowiadania: Kula w mózg, Ten drugi Miller, Lewiatan, Siostra, przełożyli Jagoda Dolińska i Krzysztof Umiński, „Literatura na Świecie” 2024, nr 5/6, s. 55-93.
  • Oto początek naszej historii, przełożył Krzysztof Umiński, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2025[25].

Nagrody i wyróżnienia

  • O. Henry Award (1980, 1981, 1985)[26]
  • PEN / Faulkner Award (1985, za The Barracks Thief)[27]
  • Los Angeles Times Book Award (1989, za This Boy's Life)[28]
  • The REA Award for Short Story (1989)[29]
  • National Book Award (1994, finalista, za In Pharaoh's Army)[30]
  • National Book Critics Circle Award (2003, finalista, za Old School)[31]
  • Los Angeles Times Book Award (2004, finalista, za Old School)[32]
  • PEN / Faulkner Award (2004, finalista, za Old School)[33]
  • PEN / Malamud Award (2006)[34]
  • The Story Prize (2008, za Our Story Begins)[35]
  • National Medal of Arts (2015, przyznany przez Baracka Obamę)[36]
  • Hadada Award (2024, przyznawana przez redakcję „The Paris Review” za całokształt twórczości literackiej)[37]

Przypisy

  1. Tobias Wolff | Pulitzer Prize-Winning Author | Britannica [online], www.britannica.com [dostęp 2025-05-24] (ang.).
  2. 1 2 3 Francine Prose, The Wolff Brothers, „The New York Times”, 5 lutego 1989.
  3. Tobias Wolff | Pulitzer Prize-Winning Author | Britannica [online], www.britannica.com [dostęp 2025-05-24] (ang.).
  4. 1 2 Głodne uszy drapieżnika. Z Tobiasem Wolffem rozmawia Krzysztof Umiński, „Książki. Magazyn do Czytania” 2025, nr 2, s. 47-48.
  5. Tobias Wolff, In Pharaoh's Army: Memories of the Lost War, Knopf, New York 1994 (rozdział Command Presence).
  6. Tobias Wolff | Pulitzer Prize-Winning Author | Britannica [online], www.britannica.com [dostęp 2025-05-24] (ang.).
  7. Głodne uszy drapieżnika. Z Tobiasem Wolffem rozmawia Krzysztof Umiński, „Książki. Magazyn do Czytania” 2025, nr 2, s. 49.
  8. Tobias Wolff, Preface w: In the Garden of the North American Martyrs : with a new preface from the author, Ecco, New York 2015, s. xi.
  9. https://profiles.stanford.edu/tobias-wolff
  10. https://cap.stanford.edu/profiles/viewCV?facultyId=54077&name=Tobias_Wolff
  11. George Saunders, Kąpiel w stawie podczas deszczu, przeł. Krzysztof Umiński, Wydawnictwo Znak, Kraków 2022, s. 489-490.
  12. George Saunders, My Writing Education: A Time Line, „The New Yorker”, 22 października 2015, ISSN 0028-792X [dostęp 2025-05-24] (ang.).
  13. Alice Sebold, Szczęściara, przeł. Małgorzata Grabowska, Wydawnictwo Albatros, Warszawa 2004.
  14. Friendship, Granta, 24 października 1988 [dostęp 2025-05-24] (ang.).
  15. This Boy's Life (1993) - IMDb. [dostęp 2025-05-24].
  16. Tobias Wolff, Ugly rumours, London: Allen & Unwin, 1975, ISBN 978-0-04-823117-8 [dostęp 2025-05-14].
  17. Granta 8: Dirty Realism [online], Granta [dostęp 2025-05-14] (ang.).
  18. Tobias Wolff, The barracks thief, wyd. 1st ed, New York: Ecco Press, 1984, ISBN 978-0-88001-035-1 [dostęp 2025-05-14].
  19. Tobias Wolff, Old school, wyd. 1st ed, New York: Knopf, 2003, ISBN 978-0-375-40146-6 [dostęp 2025-05-14].
  20. Tobias Wolff (red.), Matters of life and death: new American stories, wyd. 1st ed, Green Harbor, MA: Wampeter Press, 1983, ISBN 978-0-931694-17-2 [dostęp 2025-05-14].
  21. Anton Pavlovich Chekhov, Tobias Wolff, A doctor's visit: short stories, wyd. Batam classic ed, A Bantam classic, New York: Bantam Books, 1988, ISBN 978-0-553-21322-5 [dostęp 2025-05-14].
  22. Tobias Wolff, Katrina Kenison, The best American short stories, 1994, Boston: Houghton Mifflin, 1994, ISBN 978-0-395-68103-9 [dostęp 2025-05-14].
  23. Ernest Hemingway, Tobias Wolff, The Hemingway Stories: As Featured in the Film by Ken Burns and Lynn Novick on PBS, New York: Scribner, 2021, ISBN 978-1-9821-7947-2 [dostęp 2025-05-14].
  24. Chłopięce lata | Tobias Wolff [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2025-05-14].
  25. Oto początek naszej historii [online], czarne.com.pl [dostęp 2025-05-24].
  26. Tobias Wolff | Pulitzer Prize-Winning Author | Britannica [online], www.britannica.com [dostęp 2025-05-14] (ang.).
  27. Tobias Wolff | Pulitzer Prize-Winning Author | Britannica [online], www.britannica.com [dostęp 2025-05-14] (ang.).
  28. Los Angeles Times Book Prize [online], web.mnstate.edu [dostęp 2025-05-14].
  29. Tobias Wolff Awarded Prize for Short Stories, „The New York Times”, 23 marca 1989, ISSN 0362-4331 [dostęp 2025-05-14] (ang.).
  30. National Book Awards 1994 - National Book Foundation, „National Book Foundation” [dostęp 2025-05-14] [zarchiwizowane z adresu 2025-04-23] (ang.).
  31. 2003 [online], National Book Critics Circle [dostęp 2025-05-15] (ang.).
  32. Renee Tawa, Finalists named for Times Book Prizes [online], Los Angeles Times, 6 marca 2004 [dostęp 2025-05-15] (ang.).
  33. Past Award Winners & Finalists | The PEN/Faulkner Foundation [online], www.penfaulkner.org [dostęp 2025-05-15].
  34. Gavin Baker, Malamud recognized with Public Knowledge award [online], doi.org, 5 września 2008 [dostęp 2025-05-14].
  35. Tobias Wolff | Department of English [online], english.stanford.edu [dostęp 2025-05-14] (ang.).
  36. Obama awards Stanford’s Tobias Wolff a National Medal of Arts | Department of English [online], english.stanford.edu, 23 września 2015 [dostęp 2025-05-14] (ang.).
  37. The Paris Review, Tobias Wolff Will Receive Our 2024 Hadada Award by The Paris Review [online], The Paris Review, 11 października 2023 [dostęp 2025-05-14] (ang.).

Linki zewnętrzne