Gęśnica biaława

Gęśnica biaława

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	kępkowcowate
Rodzaj	Tricholomella
Gatunek	gęśnica biaława
Nazwa systematyczna
Tricholomella constricta (Fr.) Zerova ex Kalamees Persoonia 14(4): 446 (1992)

Gęśnica biaława (Tricholomella constricta (Fr.) Zerova ex Kalamees) – gatunek grzybów należący do rodziny kępkowcowatych (Lyophyllaceae)^[1].

Kapelusz

O średnicy 2–10 cm, początkowo nieco wypukły, potem płaski. Powierzchnia biała lub w kolorze kości słoniowej, czasami żółtawa do szarawej, w stanie wilgotnym nieco lepka i charakterystycznie mocno poplamiona resztkami podłoża, z którego wyrasta owocnik^[2].

Blaszki

Początkowo białawe, później brudnokremowe, grube^[2].

Trzon

Zwykle cylindryczny lub spłaszczony, czasami podstawa jest dość głęboko w podłożu zakorzeniona. Powierzchnia biaława, często zabrudzona gliną, miejscami włóknista, łuszcząca się, czasem z mniej lub bardziej wyraźnym owłosieniem przypominającym bawełnę^[2].

Miąższ

Biały, o wyraźnym zapachu świeżej mąki, smak mączny^[2].

Wysyp zarodników

Biały^[2]. Zarodniki owalne, brodawkowate, o wymiarach 7–9,5 × 4–6 µm^[2]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Tricholomella, Lyophyllaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy opisał go w 1821 r. Elias Fries, nadając mu nazwę Agaricus constrictus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadali mu Mariya Ya. Zerova i Kuolo Kalamees w 1992 r. Należy do monotypowego rodzaju Tricholomella^[1].

Ma 25 synonimów. Niektóre z nich:

• Calocybe constricta (Fr.) Kühner ex Singer 1962
• Calocybe leucocephala (Bull.) Singer 1962
• Echinosporella constricta (Fr.) Contu 1992
• Lyophyllum constrictum (Fr.) Singer 1943
• Melanoleuca constricta (Fr.) Métrod 1949^[3]

Polską nazwę zarekomendował Władysław Wojewoda w 2003 roku (dla synonimu Calocybe constricta)^[4]. Jest niespójna z aktualną nazwą naukową^[1].

Znane jest występowanie gęśnicy białawej w Europie, Ameryce i Azji. Najwięcej stanowisk podano w Europie^[5]. W Polsce W. Wojewoda w 2003 r. przytoczył 4 stanowiska^[4].

Naziemny grzyb saprotroficzny. W Polsce podano jego stanowisko na pastwiskach^[4]. Występuje głównie poza lasami, zazwyczaj na nasiąkniętych mocznikiem, silnie nawożonych lub w inny sposób zasobnych w składniki odżywcze glebach, zwłaszcza na pastwiskach, w parkach, ogrodach czy na cmentarzyskach. Owocniki pojawiają się od lipca do grudnia, dość rzadko^[2].

Grzyb jadalny^[4]. Przez jednych autorów uważany jest za jadalny, przez innych ze względu na specyficzny zapach za niejadalny, często spotykany jest także w środowiskach, które słusznie zniechęcają do jego zbierania. Zdecydowanie nie zaleca się do używania w celach spożywczych^[2].