Ugłasta

Ugłasta
	; Mollugo verticillata
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	goździkopodobne
Rząd	goździkowce
Rodzina	ugłastowate
Rodzaj	ugłasta
	Nazwa systematyczna
	Mollugo Linnaeus; Sp. Pl. 89. 1 Mai 1753
	Typ nomenklatoryczny
	M. verticillata L.
Synonimy
	Galiastrum Fabricius; Lampetia Rafinesque;
	Galiastrum Fabricius; Lampetia Rafinesque;

Ugłasta (Mollugo) – rodzaj roślin z rodziny ugłastowatych (Molluginaceae). Obejmuje ok. 35^[4] gatunków. Występują one na obszarach tropikalnych i w subtropikach (Australia, Azja południowa, Afryka, Ameryka Środkowa i Południowa) sięgając na północy po cieplejsze tereny w południowej Europie, wschodniej Azji i w Ameryce Północnej^[4]^[5]. Nazwa naukowa rodzaju nadana przez Linneusza wzięta została od nazwy gatunkowej przytulii pospolitej (Galium mollugo), prawdopodobnie z powodu podobieństwa liści wyrastających w nibyokółkach^[4]. Niektóre gatunki mają niewielkie znaczenie ekonomiczne jako rośliny jadalne i lecznicze^[4].

Morfologia

Pokrój: Rośliny jednoroczne, rzadziej byliny, nagie, o łodygach płożących lub wzniesionych, rozgałęzionych lub nie^[4]^[5].
Liście: Skupione w przyziemnej rozecie liściowej, poza tym obecne są liście łodygowe wyrastające naprzeciwlegle, w okółkach i nibyokółkach. Liście zwykle siedzące, całobrzegie. Przylistków brak lub są szczątkowe. W rozecie przyziemnej liście są największe, stopniowo maleją ku górze pędu^[4]^[5].
Kwiaty: Zebrane w niezbyt wielkie kwiatostany wierzchotkowate lub baldachokształtne, wyrastające na szczycie łodygi lub naprzeciw liści. Kielich tworzy pięć trwałych i okazałych działek. Płatków korony brak. Pręciki są zwykle 3, rzadziej 5 lub więcej (do 10), u nasady nieco zrosłych w pierścień. Zalążnia górna, owalna lub elipsoidalna, liczy od 3 do 5 komór, w każdej z 5–15 zalążkami, nitkowatych szyjek słupka jest 3–5^[4]^[5].
Owoce: Błoniasta torebka otulona trwałymi działkami i otwierająca się trzema, rzadziej 5 klapami. Nasiona liczne, spłaszczone, nerkowate, bez elajosomów^[4]^[5].

Systematyka

Według APweb (aktualizowany system APG III z 2009) jest to rodzaj z rodziny ugłastowatych (Molluginaceae) w obrębie rzędu goździkowców^[2]. Rodzaj bardzo kłopotliwy taksonomicznie, wymagający rewizji^[4].

Wykaz gatunków (taksony o nazwach zweryfikowanych)^[6]

Mollugo angustifolia M.G. Gilbert & Thulin
Mollugo caespitosa Scott-Elliot
Mollugo cerviana (L.) Ser.
Mollugo crockeri Howell
Mollugo decandra Scott-Elliot
Mollugo flavescens Andersson
Mollugo floriana (B.L. Rob.) Howell
Mollugo fragilis Wawra
Mollugo namaquensis Bolus
Mollugo nudicaulis Lam.
Mollugo pentaphylla L.
Mollugo pinosia Urb.
Mollugo pusilla Adamson
Mollugo snodgrassii B.L. Rob.
Mollugo stricta L.
Mollugo tenella Bolus
Mollugo verticillata L.
Mollugo walteri Friedr.

Zastosowanie

Gatunek Mollugo spergula jest w Indiach użytkowany jako warzywo, poza tym użytkowany bywa leczniczo ze względu na potwierdzone działanie antyseptyczne. Mollugo pentaphylla wykazuje działanie przeciwgrzybiczne^[4].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).
1 2 Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).
1 2 3 Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian Institution. [dostęp 2014-04-27].
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Mollugo. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2014-04-27]. (ang.).
1 2 3 4 5 Mollugo. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2014-04-27]. (ang.).
↑ Mollugo. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2014-04-27].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).

[apweb-2] 1 2 Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).

[ing-3] 1 2 3 Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian Institution. [dostęp 2014-04-27].

[america-4] 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Mollugo. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2014-04-27]. (ang.).

[china-5] 1 2 3 4 5 Mollugo. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2014-04-27]. (ang.).

[tpl-6] Mollugo. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2014-04-27].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]