Urban (pustelnik)
| pustelnik, asceta, | |
| Data urodzenia |
X/XI wiek (?) |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
X/XI wiek (?) |
| Czczony przez | |
| Wspomnienie | |
| Atrybuty |
krzyż, księga, różaniec |
| Szczególne miejsca kultu | |
Święty Urban, Urbanek – polski pustelnik, asceta, misjonarz i święty katolicki żyjący na przełomie X i XI wieku w miejscowości Iwkowa w województwie Małopolskim.
Życiorys
Pamięć o Urbanie przetrwała w podaniach i legendach ludności z okolic Iwkowej[1], gdzie prawdopodobnie pustelnik mieszkał na przełomie X i XI wieku. Pochodzić miał z bogatego rycerskiego rodu węgierskiego[2]. Wyrzekł się bogactwa i zamieszkał w pustelni z dala od rodziny. Gdy rodzice go odnaleźli, namówili do powrotu do ojczyzny, gdzie miał zostać kapłanem. Wtedy też został misjonarzem. Wraz z eremitami Andrzejem Świeradem i Justem przybył do Polski i nauczał miejscową ludność. Pozostał w swojej pustelni aż do śmierci.
Patron
Z uwagi na fakt, iż wewnątrz kaplicy znajduje się obraz papieża Urbana, na tym tle dochodzi do pewnych uproszczeń. Mieszkający tu pustelnik przyjął imię Urban na cześć papieża Urbana. Mógł to być Urban I - święty kościoła katolickiego, ale też mógł to być Urban II - błogosławiony, być może współczesny eremicie Urbanowi. Przyjęcie za patrona aktualnie panującego papieża (zakładając iż obydwaj - pustelnik Urban - co zakładamy i papież Urban II - co wiemy - żyli w XI wieku) jest wielce prawdopodobne. Z tego powodu dochodzi do domniemań, że żyjący w pustelni Urban został późniejszym papieżem Urbanem II błogosławionym, co jednak według życiorysu Urbana II i skromnych przekazów o pustelniku Urbanie nie jest możliwe.
Nazwanie kapliczki "świętego Urbana" wskazywałoby zatem na patrona papieża Urbana I - świętego, ale nawet Urban II będący błogosławionym, w lokalnej społeczności i według przekazów ustnych mógł być określony jako święty, co nie jest rzadkością u wiernych kościoła katolickiego. Tym samym należy oddzielić osobę pustelnika Urbana od swego patrona papieża Urbana I bądź II.
Kult
Ponieważ brak jest źródeł pisanych, dotyczących działalności Urbana, uważa się, że jego kult w Iwkowej najprawdopodobniej jest związany z czczeniem patrona winnic – świętego papieża Urbana I[1] – żyjącego w III wieku. Miejscem, upamiętniającym pustelnika Urbana, jest murowana kaplica ze źródełkiem, które miało zaopatrywać eremitę w wodę. Msza odpustowa w kaplicy, poprzedzona procesją z kościoła w Iwkowej, odprawiana jest w święto Zesłania Ducha Świętego[3].
Niektóre źródła uznają pustelnika Urbana za tożsamego ze św. Benedyktem[4][5].
Przypisy
- 1 2 Pierwszy święty z rodu Polan. „Nasza Arka”. 124 (4/2011), 2001. Wydawnictwo AZ.
- ↑ Zielony szlak pieszy św. Urbana. trail.pl. [dostęp 2013-08-28].
- ↑ Andrzej Matuszczyk, Beskid Wyspowy. Przewodnik, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2008, s. 183, ISBN 978-83-89188-78-6, OCLC 750756051.
- ↑ Święty Świerad i jego czasy: materiały z sympozjum naukowego w Tropiu. Nowy Sącz: Katolickie Stowarzyszenie "Civitas Christiana", 2001. ISBN 83-910850-7-4.
- ↑ ks. St. Pietrzak: Święci Świerad i Benedykt nad Dunajcem. Copyright by Parafia Tropie. [dostęp 2013-08-28].