Utica (Nowy Jork)

Utica
ilustracja
Flaga
Flaga
Państwo

 Stany Zjednoczone

Stan

 Nowy Jork

Zarządzający

Michael P. Galime

Populacja 
 liczba ludności


ok. 59,9 tys.

Nr kierunkowy

315

Kod pocztowy

13500–13599

Położenie na mapie stanu Nowy Jork
Mapa konturowa stanu Nowy Jork, w centrum znajduje się punkt z opisem „Utica”
Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych
Mapa konturowa Stanów Zjednoczonych, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Utica”
Ziemia43°05′47,65″N 75°13′54,79″W/43,096569 -75,231886
Strona internetowa

Uticamiasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Nowy Jork, nad rzeką Mohawk (dopływ rzeki Hudson). Około 59,9 tys. mieszkańców.

Sport

Społeczność z Azji Południowo-Wschodniej

Społeczność Południowo-Wschodnich Azjatów w Utice, Nowy Jork, odnosi się do społeczności uchodźców i imigrantów pochodzących z takich krajów jak Wietnam, Laos, Kambodża, Bhutan i Birma (Mjanma), którzy osiedlili się w mieście od końca XX wieku. Historia imigracji w Utice sięga lat 1880–1930, kiedy to ponad 70 000 imigrantów z Europy przybyło, aby pracować w rozwijającym się przemyśle tekstylnym miasta. Jednak począwszy od lat 80. XX wieku Utica przekształciła się w ważne centrum osiedlenia dla uchodźców, szczególnie tych, którzy uciekali przed wojną i niestabilnością polityczną w Azji Południowo-Wschodniej. Po wojnie w Wietnamie i reżimie Czerwonych Khmerów, w latach 80. XX wieku dotarła do miasta znaczna liczba uchodźców z Wietnamu, Laosu i Kambodży, kładąc fundamenty dla społeczności Azjatów Południowo-Wschodnich w regionie. Kolejne dekady przyniosły dodatkowe fale uchodźców z Bhutanu, a szczególnie z Birmy, gdzie mniejszości etniczne Karen były narażone na trwające prześladowania. Do 2019 roku ponad 4200 uchodźców birmańskich – w tym wielu migrantów wtórnych, którzy pierwotnie osiedlili się w innych częściach Stanów Zjednoczonych – zostało osiedlonych w Utice przez The Center (dawniej Mohawk Valley Resource Center for Refugees). Dziś uchodźcy stanowią około jednej czwartej całkowitej populacji Uticy. Społeczności Azjatów Południowo-Wschodnich odegrały kluczową rolę w rewitalizacji dzielnic, zakładaniu małych firm i wzbogaceniu krajobrazu kulturowego miasta. Na początku lat 2020. uchodźcy z Birmy i Karen tworzą jedną z największych grup uchodźców w mieście. Ich obecność przyczyniła się do stabilności demograficznej po gwałtownym spadku populacji w połowie XX wieku, co uczyniło Uticę krajowym modelem integracji uchodźców. Rozwój społeczności wspierany jest przez sieć instytucji religijnych, programów młodzieżowych, inicjatyw edukacyjnych oraz usług prawnych. Lokalne organizacje, takie jak Midtown Utica Community Center (MUCC) i The Center, zapewniają krytyczne wsparcie, obejmujące kursy ESL (English as a Second Language), informacje o zdrowiu psychicznym oraz o zaangażowaniu obywatelskim. Wspólnoty religijne – w tym kościoły baptystów Karen i metodystów, kambodżańskie i birmańskie świątynie buddyjskie oraz wietnamskie parafie katolickie – pełnią rolę zarówno duchowych, jak i kulturowych centrów. Doświadczenia Azjatów Południowo-Wschodnich w Utice są również związane z szerszymi wyzwaniami politycznymi, społecznymi i zdrowotnymi. Aktywizm społeczności odpowiedział na krajowe polityki imigracyjne, zamach stanu w Birmie w 2021 roku oraz trzęsienie ziemi w Birmie w 2025 roku. Na poziomie lokalnym, Azjaci Południowo-Wschodni zorganizowali się wokół kwestii takich jak przemoc policyjna, upodmiotowienie młodzieży i pomoc w czasie pandemii, wzmacniając swoją rolę jako istotni uczestnicy w ewoluującej tożsamości Uticy[1].

Historia

Utica w stanie Nowy Jork ma długą historię jako miasto ukształtowane przez migrację, zaczynając od dużej fali europejskiej imigracji między 1880 a 1930 rokiem. Na początku XX wieku populacja gwałtownie wzrosła o ponad 70 000, gdy imigranci przybyli do pracy w kwitnących zakładach włókienniczych miasta. W drugiej połowie XX wieku Utica stała się znaczącym ośrodkiem przesiedleńczym dla uchodźców, zwłaszcza z Azji Południowo-Wschodniej. W latach 80. XX wieku duża liczba uchodźców z Wietnamu, Kambodży i Laosu przybyła w następstwie wojny w Wietnamie i reżimu Czerwonych Khmerów, tworząc podwaliny społeczności z Azji Południowo-Wschodniej w Utice. Na przestrzeni lat miasto powitało 366 uchodźców z Bhutanu, 4212 z Mjanmy (Birmy), 266 z Laosu, 806 z Wietnamu i 383 z Kambodży. W latach 90. XX wieku Utica doświadczyła również znacznego napływu uchodźców bośniackich uciekających przed wojnami w Jugosławii. Obecnie uchodźcy stanowią około jednej czwartej całkowitej populacji Uticy, a diaspora z Azji Południowo-Wschodniej odegrała kluczową rolę w ożywieniu dzielnic, zakładaniu lokalnych przedsiębiorstw i przyczynianiu się do różnorodności kulturowej miasta[2].

Przez cały XX wiek Utica ulegała znaczących zmian demograficznych. W 1910 roku prawie 29% mieszkańców miasta urodziło się za granicą, co odzwierciedliło jego rolę jako miejsca docelowego dla wczesnych europejskich imigrantów. Jednak do 1990 roku liczba ta spadła do nieco ponad 5%, poprzez zmieniające się trendy migracyjne. Ogólna populacja miasta zaczęła spadać jako następstwo malejącej emigracji. Populacja Utici spadła gwałtownie z ponad 100 000 w 1960 roku do około 60 000 pod koniec XX wieku. W ostatnich dekadach jednak przesiedlenia uchodźców i wtórne migracje, w ramach których osoby początkowo umieszczone w innych miastach USA przenoszą się, aby dołączyć do istniejących społeczności, pomogły ustabilizować populację. Wielu uchodźców przeprowadziło się do Utici, aby zjednoczyć się z rodziną lub nawiązać kontakt ze występującymi już grupami kulturowymi. W latach 2000. Utica doświadczyła zauważalnego napływu uchodźców z Mjanmy, z których duża część identyfikowała się jako Karen, grupa mniejszości etnicznej, która doświadczyła prześladowań w swoim kraju ojczystym. Uciekając przed konfliktami i przesiedleniami, wiele Karen znalazło stabilność i możliwości w środowisku Utici. Od lat 2010. uchodźcy z Birmy i Karen stali się razem drugą co do wielkości grupą uchodźców w mieście, odgrywając kluczową rolę w rewitalizacji dzielnic, otwieraniu małych firm i przyczynianiu się do wielokulturowej tkanki miasta. W ciągu tych lat liczba ludności nieznacznie wzrosła do 62 235 osób, a obecne szacunki wskazują, że utrzymuje się na stałym poziomie około 60 000, częściowo dzięki napływowi uchodźców i rewitalizacji prowadzonej przez lokalne społeczności[3].

Wspólnoty Wyznaniowe

Tabernacle Baptist Church w Utice.

Religia odgrywa ważną rolę w życiu Azjatów Południowo-Wschodnich w Utice. Lokalne kościoły często wspierają osiedlanie się osób z krajów pochodzenia, a później stają się centrami wspólnotowymi. Religie obecne wśród diaspory Azjatów Południowo-Wschodnich w Utice to protestantyzm (wyznania baptystyczne i wesleyańskie), buddyzm, katolickie i islam. Utica jest jednym z nielicznych miejsc w Stanach Zjednoczonych, które posiada wspólnoty buddyjskie Karen[4]. Chociaż społeczność birmańska jest podzielona między różne religie i wyznania, inne grupy mają tendencję do praktykowania jednej religii. Większość wietnamskich imigrantów to katolicy, a Kambodżanie są buddystami.

Wiele budynków w regionie Środkowego Nowego Jorku zostało zakupionych przez grupy religijne i przekształconych w kościoły[5]. Warto wspomnieć o kilku istotnych wspólnotach chrześcijańskich, takich jak Utica Karen Baptist Church (UKBC), Utica Karen Wesleyan Church, Tabernacle Baptist Church i St. John’s Catholic Church, która gości dynamiczną wspólnotę katolicką Wietnamczyków[6][7][8]. Santisukha Vihara Buddhist Monastery to dom birmańskiej wspólnoty buddyjskiej[9]. Buddyści z Kambodży korzystają z Wat Satheathek-Uticaram jako swojej głównej świątyni[10]. Miasto oferuje także usługi muzułmańskie w Muslim Community Association of Mohawk Valley, znanej jako Utica Masjid – wielokulturowym centrum religijnym[11].

Wspólnoty religijne przyczyniają się również do wysiłków związanych z osiedleniem uchodźców w Utice. Tabernacle osiedliło swoją pierwszą rodzinę z Birmy w 1999 roku, co doprowadziło do powstania Refugee Ministry Taskforce. Głównym zadaniem tej grupy było wspieranie rosnącej liczby uchodźców z Birmy od 2000 roku. Dziś Tabernacle oferuje usługi w języku angielskim i Karen, a także dodatkowe wydarzenia w języku Karen. Wat Satheathek-Uticaram zostało założone przez rosnącą wspólnotę kambodżańską w 2003 roku, po tym jak Venerable Chamreun Khorl przeprowadził się do Utici z Bostonu[12]. Inne kościoły chrześcijańskie, które oferują usługi w rodzimych językach, to Utica Karen Wesleyan Church i Utica Karen Baptist Church. Utica jest jednym z nielicznych miejsc w Stanach Zjednoczonych, gdzie birmańscy uchodźcy założyli wspólnoty wesleyańskie.

Utica Karen Wesleyan Church na South Street w Utice.

Instytucje religijne w Utice pełnią również funkcję centrów wspólnotowych dla Azjatów Południowo-Wschodnich. Tabernacle oferuje lekcje języka Karen dla birmańskich dzieci, które w szkołach mają głównie kontakt z językiem angielskim. Inicjatywy Utica Karen Baptist Church obejmują wspólne posiłki, szkołę niedzielną i koncerty.

Pomoc Prawna

Usługi pomocy prawnej, które są szeroko dostępne dla uchodźców i grup imigranckich w Utice, są głównie organizowane przez trzy instytucje: The Center (dawniej Mohawk Valley Resource Center for Refugees), Legal Aid Society of Mid-New York (LASMNY) oraz Volunteer Lawyers Project of Central New York (VLPCNY). Chociaż zakres i różnorodność usług różnią się w tych organizacjach, wszystkie trzy stanowią cenne zasoby zarówno dla nowych, jak i istniejących migrantów w regionie miejskim Utica.

The Center (dawniej Mohawk Valley Resource Center for Refugees)

Od dawna główna organizacja odpowiedzialna za osiedlanie uchodźców i usługi integracyjne w Utice, The Center historycznie zapewniało kompleksowy system wsparcia, w tym pomoc mieszkaniową, lekcje języka angielskiego, skierowania do prawników oraz szkolenia zawodowe. Jednak od 2025 roku wszystkie finansowane przez rząd operacje osiedlania uchodźców zostały zawieszone z powodu zmian politycznych w administracji Trumpa. Publiczne przesłanie tej instytucji koncentruje się teraz na odporności, integracji obywatelskiej oraz przejściu od zależności od rządu federalnego do budowania wspólnoty. Choć instytucja jest politycznie neutralna, The Center utrzymuje aktywny kontakt z lokalnymi władzami i pozostaje kluczowym centrum dla warsztatów naturalizacyjnych i skierowań do usług prawnych[13].

LASMNY zapewnia usługi prawne cywilne w wielu hrabstwach, w tym w hrabstwie Oneida. Oferują pomoc w sprawach imigracyjnych dla osób o niskich dochodach i szczególnie wrażliwych grup, takich jak nieudokumentowani imigranci i uchodźcy. Specyficzne usługi prawne koncentrują się na wyzwaniach prawnych związanych z przemocą domową, bankructwem i pracownikami rolnymi. Organizacja ma wieloletnie zobowiązanie do zapewnienia dostępu do usług prawnych w wielu językach oraz do równości prawnej. Jej misja polega na pomocy niedostatecznie reprezentowanym grupom społecznym w "poznaniu ich praw". W ramach obecnej administracji LASMNY zmaga się z rosnącym popytem, jednocześnie dostosowując się do zmieniających się krajowych polityk[14].

Volunteer Lawyers Project of Central New York (VLPCNY)

VLPCNY działa na zasadzie zdecentralizowanego modelu pro bono, oferując kliniki prawne, odnawianie DACA, aplikacje o pozwolenie na pracę oraz wsparcie w sprawach azylowych. Organizacja koncentruje się na obsłudze obszarów wiejskich i niedostatecznie obsługiwanych, gdzie zasoby prawne dotyczące imigracji są szczególnie ograniczone. Ich model kładzie nacisk na "prawo wspólnotowe" i równość dostępu do porady prawnej jako odpowiedzialność obywatelską, a nie luksus. Podobnie jak inne organizacje, VLPCNY zostało dotknięte przez zmieniające się polityki federalne, zwłaszcza w zakresie dokumentacji prawnej i przetwarzania uchodźców[15].

W świetle głównych zmian w polityce federalnej w ramach obecnej administracji Trumpa, organizacje pomocy prawnej, takie jak The Center, LASMNY i VLPCNY, musiały dostosować się do zmieniającego się krajobrazu politycznego. Obejmuje to zmianę ich oferty usługowej, na przykład przejście od osiedlania uchodźców do integracji, oraz radzenie sobie z rosnącą polityzacją polityki uchodźczej. Organizacje pomocy prawnej wykazały się odpornością wobec zmian politycznych, opierając się na głębokiej wiedzy instytucjonalnej oraz relacjach z lokalną społecznością, aby nadal jak najlepiej służyć swoim populacjom w trudnych warunkach.

Polityka Imigracyjna Stanów Zjednoczonych i Wpływ na Uticę

Polityka uchodźców i imigracyjna Jimmy’ego Cartera

Jimmy Carter zezwolił Wietnamczykom i Kambodżanom na wjazd do Stanów Zjednoczonych jako uchodźcy po wojnie w Wietnamie. W latach 1975–1979 Stany Zjednoczone przyjęły około 300 000 tych uchodźców. W 1980 roku prezydent Carter podpisał ustawę Refugee Act z 1980 roku, która zmieniła ustawę o imigracji i obywatelstwie oraz ustawę o pomocy migrantom i uchodźcom. Refugee Act zwiększył limit przyjęć uchodźców z 17 400 do 50 000 i stworzył proces dostosowywania tego limitu w przypadku sytuacji kryzysowych. Ustawa zmieniła definicję „uchodźcy”, dostosowując ją do standardów ustalonych przez Organizację Narodów Zjednoczonych, opisując uchodźcę jako osobę mającą „uzasadniony strach przed prześladowaniem”. Ponadto Refugee Act z 1980 roku finansował nowe biuro Koordynatora Spraw Uchodźców w USA oraz Biuro Osiedlenia Uchodźców[16].

Infrastruktura osiedlania uchodźców w Utice – która była głównie kierowana przez The Center – została zbudowana na fundamencie położonym przez migrację Azjatów Południowo-Wschodnich, szczególnie po przybyciu wietnamskich uchodźców. Obecni administratorzy The Center wskazują na liderów takich jak Roberta Douglass, członek założycielski lokalnej koalicji kościołów, która odegrała kluczową rolę w ustanowieniu wczesnych usług, które pozostają niezbędne do dziś.

Pierwsza Kadencja Donalda Trumpa i Imigracja

W marcu 2017 roku, podczas swojej pierwszej kadencji, Donald Trump podpisał Rozporządzenie Wykonawcze (13769), które zakazywało wjazdu uchodźcom z siedmiu krajów muzułmańskich (Iran, Irak, Libia, Somalia, Sudan, Syria i Jemen) na 90 dni. Rozporządzenie wstrzymało również program przyjęć uchodźców w USA na 120 dni. Chociaż rozporządzenie nie zakazywało wprost uchodźcom z krajów Azji Południowo-Wschodniej, wstrzymanie ich przyjęć miało negatywny wpływ na zasoby i finansowanie The Center. Ponadto prezydent Trump stopniowo obniżał liczbę uchodźców przyjmowanych do USA każdego roku, osiągając rekordowo niski poziom 15 000 na koniec swojej pierwszej kadencji. Było to najbardziej zauważalne ograniczenie programu osiedlenia uchodźców (w jego formie od 1980 roku) od czasu, gdy prezydent George W. Bush zawiesił osiedlanie uchodźców na kilka miesięcy w reakcji na ataki z 11 września. W odpowiedzi na zmniejszone finansowanie programów osiedlania przez rząd federalny, stan Nowy Jork podjął działania, by zapewnić finansowanie[17].

Druga Kadencja Trumpa

Po wyborach prezydenckich w 2024 roku The Center stanęło przed nową niestabilnością w drugiej administracji Trumpa. Po drugiej fali cięć federalnych, w tym zakończeniu finansowania przez USAID oraz wstrzymaniu przetwarzania w obozach uchodźców za granicą, proces osiedlania uchodźców w Utice spowolnił się drastycznie. Odpowiedź na kryzysy, takie jak trzęsienie ziemi w Birmie, była również ograniczona, pozostawiając wrażliwe grupy bez międzynarodowego wsparcia i dostępu do niezbędnych zasobów[18].

Programy dla Młodzieży

Midtown Utica Community Center (MUCC)

Midtown Utica Community Center (MUCC) to wielokulturowe centrum, które ma na celu wspieranie uchodźców, imigrantów oraz osób o niskich dochodach w Utice. Stanowi bezpieczną i gościnną przestrzeń, szczególnie dla rodzin przechodzących przez okres adaptacyjny po zakończeniu początkowego, 90-dniowego okresu osiedlania. MUCC oferuje wsparcie językowe, możliwości edukacyjne, zasoby związane ze zdrowiem psychicznym oraz szeroki wachlarz programów odpowiadających na potrzeby różnych kultur. Otwarte od poniedziałku do czwartku po szkole, MUCC działa jako przestrzeń trzecia dla młodzieży – ani szkoła, ani dom – gdzie mogą nawiązywać przyjaźnie, odkrywać swoje zainteresowania oraz korzystać z kluczowych systemów wsparcia[19].

Parkway Center

Parkway Center zostało założone w 2000 roku jako wielofunkcyjny obiekt rekreacyjny zarządzany przez Biuro Młodzieżowe Miasta Utica. Obejmuje boisko do koszykówki, siłownię, sprzęt do ćwiczeń, bieżnię, korty tenisowe, sale konferencyjne oraz Utica Sport Hall of Fame[20].

Przypisy

  1. Foreign Born Populations In Utica | The Center [online], www.thecenterutica.org [dostęp 2025-05-19] [zarchiwizowane z adresu 2025-01-19] (ang.).
  2. Foreign Born Populations In Utica | The Center [online], www.thecenterutica.org [dostęp 2025-05-19] (ang.).
  3. Susan Hartman, How Utica Became a City Where Refugees Came to Rebuild [online], Literary Hub, 9 czerwca 2022 [dostęp 2025-05-19] (ang.).
  4. Interfaith Community - Off-Campus Faith Communities [online], Hamilton College [dostęp 2025-05-19] (ang.).
  5. Marnie Eisenstadt | meisenstadt@syracuse.com, From a bar to a Baptist church: Syracuse's 'Klub Polski' is sold and remade [online], syracuse, 3 października 2017 [dostęp 2025-05-19] (ang.).
  6. Tabernacle Baptist Church of Utica | A Community of Faith and Love [online] [dostęp 2025-05-19] (ang.).
  7. Karen Church of Utica [online], Johnmcmurphy's Weblog, 7 marca 2009 [dostęp 2025-05-19] (ang.).
  8. uticakarenwesleyanchurch.org [online], UKWC [dostęp 2025-05-19] (ang.).
  9. Buddhist Channel | US Northeast [online], www.buddhistchannel.tv [dostęp 2025-05-19].
  10. History [online], Wat Satheathek Uticaram - Khmer Buddhist Temple of Utica, 27 listopada 2011 [dostęp 2025-05-19] (ang.).
  11. utica masjid [online], utica masjid [dostęp 2025-05-19] (ang.).
  12. Buddhist Channel | US Northeast [online], www.buddhistchannel.tv [dostęp 2025-05-19].
  13. Immigration & Citizenship Info For Utica Refugees & Immigrants | The Center [online], www.thecenterutica.org [dostęp 2025-05-19] (ang.).
  14. Legal Aid | Civil Legal Help [online], Legal Aid Society [dostęp 2025-05-19] (ang.).
  15. Home » Volunteer Lawyers Project of CNY, Inc. [online], www.vlpcny.org [dostęp 2025-05-19].
  16. Refugee Act of 1980 [online], National Archives Foundation [dostęp 2025-05-19] (ang.).
  17. Christina Goldbaum, Luring Refugees: N.Y. Cities Desperate for People Try a New Strategy, „The New York Times”, 13 maja 2019, ISSN 0362-4331 [dostęp 2025-05-19] (ang.).
  18. Helen Regan, Ivan Watson, Kocha Olarn, No doctors for sick children. This is the reality of Trump’s aid freeze in remote northern Thailand [online], CNN, 11 lutego 2025 [dostęp 2025-05-19] (ang.).
  19. Current Programs [online], Midtown Utica Community Center [dostęp 2025-05-19] (ang.).
  20. Chrissy Carpenter, Programs & Services at Safe Schools Mohawk Valley [online], Safe Schools Mohawk Valley [dostęp 2025-05-19] (ang.).

Linki zewnętrzne