VI symfonia (Meyer)

VI symfonia „Symfonia Polska”^[1] op. 57 – symfonia Krzysztofa Meyera, pisana w latach 1981–1982, którą po raz pierwszy wykonano 25 listopada 1982 roku.

Kompozytor rozpoczął pracę nad utworem po ogłoszeniu stanu wojennego w Polsce, co nastąpiło 13 grudnia 1981 roku^[2]. Powstała w krótkim czasie w latach 1981–1982^[2].

Nazwa „Symfonia Polska” pochodzi od autora^[2]; dzieło zostało dedykowane dyrygentowi Antoniemu Witowi^[2].

Partytura symfonii została wydana przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne w 1988 roku^[3].

Utwór jest jednoznacznie politycznie programowy^[4]. Zastosowana melodyka, rytm oraz technika kontrapunktyczna^[5] nawiązują do dawnych epok muzycznych^[2], mogą kojarzyć się z muzyką z czasów Bartłomieja Pękiela^[6]. Pojawiają się m.in. kanon siedmiogłosowy i dwunastogłosowy^[7]. Dzieło składa się z czterech części, zawiera czytelne nawiązania do polskich pieśni patriotycznych: Bogurodzicy, Roty, Boże, coś Polskę^[2]. Rota jest niemal niesłyszalna w wielu miejscach, został z niej wykorzystany niewielki fragment^[8]. Fragment pieśni Boże, coś Polskę znalazł się w pierwszej części^[8].

Pierwsza część ma charakter lamentacyjny^[9]. Utwór rozpoczyna się jakby falstartem, inicjowaniem tej samej myśli muzycznej kilkukrotnie^[1]. Otwierający motyw muzyczny składa się głównie z małych i wielkich sekund, a także skoku o tryton w dół^[10]. Drugą część otwiera czterogłosowy kanon^[7]. Bogurodzica, która pojawia się w trzeciej części spełnia rolę symbolicznego cantus firmus, zaintonowany przez dzwony z klarnetem^[6]. Zakończenie symfonii może nasuwać skojarzenia z niepewnością sytuacji Polski z 1982 roku^[8].

Grzegorz Michalski w „Ruchu Muzycznym” wypowiedział się krytycznie o historyczno-patriotycznej koncepcji symfonii słowami: Na mówienie komplementów pradziadkom szkoda dziś czasu^[4]. Leszek Polony w tekście zamieszczonym w tymże czasopiśmie dostrzegał walory symfonii, jednak zastanawiał się, czy utwór przetrwa próbę czasu^[4]. Według Thomasa Weselmanna utwór po latach jest „wręcz nowatorski”^[4].

Prawykonanie symfonii nastąpiło 25 listopada 1982 roku w Hamburgu, było częścią cyklu koncertów Das neue Werk^[2] w wykonaniu Norddeutscher Rundfunkorchester pod batutą Christophera Keene^[5].

Symfonia została wykonana na festiwalu Warszawska Jesień w 1984 roku przez Wielką Orkiestrę Symfoniczną Polskiego Radia pod batutą Antoniego Wita; w książeczce programowej festiwalu znalazł się komentarz kompozytora do prezentowanego dzieła^[2].

• ThomasT. Weselmann ThomasT., Musica incrostata: szkice o muzyce Krzysztofa Meyera, Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2003, ISBN 978-83-7063-394-3 [dostęp 2025-01-16] .