Venatio

Venatio (łac. polowanie, łowy; l.mn. venationes) – rodzaj publicznego widowiska organizowanego w rzymskich amfiteatrach, polegającego na walkach zwierząt lub ludzi ze zwierzętami^[1].

Pierwszym organizatorem takiego widowiska był Marcus Fulwius Nobilior, który w ten sposób uświetnił sukcesy odniesione w działaniach zbrojnych przeciw Związkowi Etolskiemu^[2].

Venationes odbywały się w godzinach porannych przed główną atrakcją dnia, którą były popołudniowe pojedynki gladiatorów. Organizowano je na Forum Romanum, Saepta Julia i w Circus Maximus, chociaż żadne z tych miejsc nie mogło zapewnić tłumom widzów ochrony przed wystawianymi dzikimi zwierzętami. Podejmowano specjalne środki ostrożności dla zapobieżenia ucieczce zwierząt z areny – montowano barierki i kopano rowy^[3]. Walki gladiatorów ze zwierzętami nadzorowane były przez specjalistów (tzw. bestiarii), skupionych w osobnej organizacji i kierujących widowiskiem^[4]. W ciągu jednego dnia mogło zginąć nawet tysiąc dzikich zwierząt. Podczas igrzysk zorganizowanych przez cesarza Trajana z okazji objęcia władzy, zostało zabitych ich około dziewięciu tysięcy.

Dzikie drapieżniki sprowadzano do Rzymu z całego terytorium cesarstwa. Popularne były lwy, tygrysy, słonie, niedźwiedzie, jelenie, dzikie kozy, psy i wielbłądy. Niektóre zwierzęta były tresowane by, zamiast walczyć, pokazywać sztuczki. Najpopularniejszym zwierzęciem, ze względu na swoją nieokiełznaną dzikość, był lew. Juliusz Cezar użył w Circus Maximus 400 lwów sprowadzonych głównie z północnej Afryki i Syrii. Obecność egzotycznych zwierząt zwiększała atrakcyjność widowisk.

Wyobrażenie lwa jako symbolu dzikości funkcjonowało nie tylko na arenie – rzeźby przedstawiające lwa pożerającego swą ofiarę umieszczano również na nagrobkach.

Pozyskiwanie zwierząt z odległych zakątków imperium było oznaką bogactwa i prestiżu cesarza, a także dowodem zwierzchnictwa imperium nad światem ludzi i zwierząt. Dla wielu Rzymian była to również szczególna okazja obejrzenia egzotycznych zwierząt^[3]. Wygłodniałe, przeznaczone do widowisk zwierzęta, trzymano w zwierzyńcu położonym na zadrzewionym wzgórzu Celius^[5].