Władysław Deszczka

Od września 1913 w armii rosyjskiej, służył w IV batalionie saperów syberyjskich (wrzesień 1914–maj 1915). Absolwent podchorążówki Wojsk Taborów, żołnierz Armii Polskiej we Francji. W latach 1918–1921 służył w Wojsku Polskim, walczył w wojnie polsko-bolszewickiej^[4]. Wystąpił z wojska w stopniu podporucznika rezerwy^[5].

Ukończył Szkołę Inżynierska im. Hipolita Wawelberga. W Warszawie rozpoczął studia wyższe na uczelni prywatnej Towarzystwa Kursów Naukowych (późniejszej Wolnej Wszechnicy Polskiej). Absolwent Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Warszawskiego. Od dzieciństwa interesował się geografią i fotografią. Po zdaniu matury wyjechał do Argentyny, gdzie chciał osiedlić się jako osadnik. Od 1921 roku mieszkał w Poznaniu. Zgłosił się na studia do prof. Stanisława Pawłowskiego, którego był asystentem. Rozpoczął wtedy pracę naukową na Uniwersytecie Poznańskim, na którym działał do roku 1929, pracując głównie w dziedzinie antropogeografii i odbywając szereg podróży naukowych, m.in. do Rumunii i Skandynawii. Stopień naukowy doktora uzyskał na podstawie pracy o rozmieszczeniu domów i osiedli w Polsce. Po uzyskaniu doktoratu w 1929 roku przeniósł się do Warszawy, gdzie zaczął pracę w charakterze pracownika naukowego Uniwersytetu Warszawskiego i Wydziału Kartograficznego Wojskowego Instytutu Geograficznego, prowadząc prace dotyczące nomenklatury geograficznej. Równocześnie brał czynny udział w pracach Polskiego Towarzystwa Geograficznego, pozostając przez szereg lat członkiem jego Zarządu. Przez pewien czas pracował w Głównym Urzędzie Statystycznym. Brał aktywny udział w dyskusjach nad programami szkolnymi w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Był autorem wielu recenzji tychże programów. Pracował również w Komisji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, gdzie zajmował się ustalaniem urzędowych nomenklatur miejscowości. Uczestniczył w działalności Komitetu Wydawania Dzieł Wacława Nałkowskiego i jako wykładowca w Towarzystwie Rozwoju Ziem Wschodnich. Ponadto współpracował z Instytutem Bałtyckim oraz Komisją Geograficzną Polskiej Akademii Umiejętności^[5].

Był encyklopedystą. Został wymieniony w gronie edytorów trzytomowej Podręcznej encyklopedii handlowej wydanej w 1931 w Poznaniu^[6] .

Został powołany do służby czynnej we wrześniu 1939 roku. Po agresji ZSRR na Polskę w nieznanych okolicznościach wzięty do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie jenieckim w Kozielsku^[7][8]. Wiosną 1940 roku został przewieziony do Katynia (lista wywózkowa 017/2 z 1940^[8]) i tam zamordowany przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940 roku. Ofiary tego mordu grzebano w bezimiennych mogiłach zbiorowych, gdzie od 28 lipca 2000 roku mieści się oficjalnie Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu^[9][10]. W miejscu tym prowadzone były ekshumacje i prace archeologiczne^[11][12][13]. Władysław Deszczka figuruje na liście ekshumacyjnej Komisji Technicznej PCK, zawierającej nazwiska żołnierzy polskich zamordowanych na Koziej Górze pod Smoleńskiem pod numerem 90^[3].

Materiały archiwalne Władysława Deszczki znajdują się w PAN Archiwum w Warszawie pod sygnaturą III-27^[14].