Wacław Graba-Łęcki

Wacław Graba-Łęcki
Graba-Łęcki
Ilustracja
Wacław Graba-Łecki w 1938
Pełne imię i nazwisko

Wacław Kazimierz Graba-Łęcki

Imię i nazwisko urodzenia

Wacław Rettinger

Data i miejsce urodzenia

3 sierpnia 1891
Skarżysko-Kamienna

Data i miejsce śmierci

23 stycznia 1975
Penrhos

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Niepodległości Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Grób rodziny Rettingerów i Graba-Łęckich na Starych Powązkach

Wacław Kazimierz Graba-Łęcki, właśc. Wacław Rettinger, ps. Graba-Łęcki[a] (ur. 3 sierpnia 1891 w Skarżysku-Kamiennej, zm. 23 stycznia 1975 w Penrhos[3]) – polski działacz niepodległościowy, doktor wszech nauk lekarskich, major lekarz rezerwy Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Urodził się 3 sierpnia 1891 w Skarżysku-Kamiennej, w rodzinie Leonarda Kazimierza Rettingera (1855–1931), działacza niepodległościowego, pośmiertnie odznaczonego Krzyżem Niepodległości, i Kazimiery Józefy z Niemyskich (1861–1944)[4][5][6][7]. Uczył się w gimnazjum w Radomiu, a następnie w V gimnazjum w Warszawie[5]. W 1905 wziął udział w strajku szkolnym, po którym zmuszony był kontynuować naukę w Szkole Handlowej Zgromadzenia Kupców m. Warszawy[8]. Od 1912 był członkiem Związku Walki Czynnej oraz Związku Strzeleckiego[9].

6 sierpnia 1914 w Oleandrach Krakowskich wstąpił ochotniczo do Pierwszej Kompanii Kadrowej[10]. W oddziale Władysława Beliny-Prażmowskiego pełnił funkcję lekarza, w tym czasie posługiwał się pseudonimem „Graba”. 1 listopada 1916 został mianowany chorążym sanitarnym[11]. 19 lipca 1917, po kryzysie przysięgowym, internowany w Beniaminowie[5].

30 kwietnia 1921 uzyskał dyplom doktora wszech nauk lekarskich na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego[8][3]. 1 czerwca 1921 pełnił służbę w 45 pułku piechoty, a jego oddziałem macierzystym była kompania zapasowa sanitarna nr 7[12][8]. Później został przydzielony do 1 pułku lotniczego w Warszawie[8][1]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 i 36. lokatą w korpusie oficerów sanitarnych, grupa lekarzy[13]. Następnie został przydzielony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr IX w Brześciu na stanowisko referenta higieny[8]. 5 października 1922 został przeniesiony do rezerwy[8]. W 1934, jako oficer rezerwy pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Nowy Sącz i posiadał przydział do Kadry Zapasowej 5 Szpitala Okręgowego w Krakowie[14].

W połowie lat dwudziestych wyjechał do Francji na trzymiesięczne studia uzupełniające, dzięki pomocy Marii Skłodowskiej-Curie dokształcał się w Instytucie Radowym (fr.Institut du Radium - obecnie Institut Curie), gdzie zapoznał się z metodami leczenia raka macicy. W czasie pobytu na oddziale radioterapii w Szpitalu Tenon w Paryżu zapoznał się także z metodami terapeutycznymi stosowanymi we Francji[15].

W 1930 został wybrany prezesem Oddziału Nowosądeckiego „Beskid” PTT w Krynicy-Zdroju, funkcję tę pełnił do 1936[16]. Wacław Graba-Łęcki w Krynicy-Zdroju był członkiem Komisji Zdrojowej, w czasie przygotowań Mistrzostw Świata w Hokeju na Lodzie które odbyły się w 1931 w Krynicy-Zdroju był członkiem komitetu organizacyjnego, otrzymał przydział do Komisji Prasowo-Propagandowej[17].

W Krynicy-Zdroju pełnił funkcję naczelnego lekarza uzdrowiskowego (do 1935)[16]. W 1935 przyjął propozycję prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego i 1 maja objął stanowisko wiceprezydenta miasta stołecznego[5].

Uczestniczył w kampanii wrześniowej, ewakuował się do Rumunii, następnie jako lekarz wojskowy pracował w szpitalach Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Po zakończeniu II wojny światowej pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii. Zmarł 23 stycznia 1975 w Polskim Osiedlu w Penrhos w Walii[3]. Jego symboliczny grób znajduje się na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 188, rząd 3, miejsce 6–8)[6].

12 lipca 1927 ożenił się z Jadwigą Stanisławską (1899–1977), lekarzem pediatrą, z którą miał troje dzieci: Kazimierza, ps. Kazik (1928–1944), Hannę (1931–1944) i Ludmiłę (ur. 1932)[4][5][6][18]. Syn Kazimierz w wieku 16 lat był żołnierzem Armii Krajowej (Obwód IV Ochota), w czasie Powstania warszawskiego został ranny, w czasie walki pod Pęcicami został wzięty do niewoli, tego samego dnia został rozstrzelany przez Niemców[19][6]. Córka Hanna w wieku 13 lat we wrześniu 1944 zginęła uczestnicząc w gaszeniu pożaru kościoła na Saskiej Kępie[6].

Ordery i odznaczenia

Uwagi

  1. ↑ 9 marca 1922 Naczelnik Państwa i Naczelny Wódz zezwolił kpt. lek. dr. Rettingerowi Wacławowi na zmianę nazwiska rodowego na nazwisko „Graba-Łęcki”[1][2].

Przypisy

  1. 1 2 Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 25 marca 1922, s. 245.
  2. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 30 kwietnia 1922, s. 333.
  3. 1 2 3 4 Wacław Graba-Łęcki – Śpiewajmy Polskę! [online] [dostęp 2024-01-23] (pol.).
  4. 1 2 Kolekcja ↓, s. 2.
  5. 1 2 3 4 5 Łoza 1938 ↓, s. 223.
  6. 1 2 3 4 5 Cmentarz Stare Powązki: RETTINGEROWIE i GRABA-ŁĘCCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2024-12-02].
  7. ↑ M.P. z 1932 r. nr 29, poz. 35.
  8. 1 2 3 4 5 6 Kolekcja ↓, s. 4.
  9. 1 2 3 4 5 6 Kolekcja ↓, s. 3.
  10. ↑ LISTA IMIENNA ŻOŁNIERZY PIERWSZEJ KOMPANII KADROWEJ. „Orzeł Biały”, s. 13, sierpień 1964. (pol.).
  11. ↑ Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 58.
  12. ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 467, 842.
  13. ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 316.
  14. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 216, 763.
  15. ↑ Jan Wnęk: Edukacja Zdrowotna Zagraniczne Inspiracje dla Polskiej Służby Zdrowia 1918-1939. Wyd. Instytut Historii Nauki im. L i A. Birkemajerów PAN. Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, 2022, s. 33. ISBN 978-83-8209-194-6. [dostęp 2024-11-29].
  16. 1 2 Kalendarium Oddziału PTT i PTTK w Krynicy. pttkkrynica.pl. [dostęp 2024-11-28]. (pol.).
  17. ↑ Mistrzostwo Świata w hokeju na lodzie w Krynicy Zdroju w lutym 1931 r.. „Echo Krynickie”, s. 15, 1930-06-23. DR. Jarosław Sawczak. (pol.).
  18. ↑ Wspomnienia Ludmiły Paderewskiej z czasów II Wojny Światowej. saskakepa.waw.pl. [dostęp 2024-11-02]. (pol.).
  19. ↑ Kazimierz Adam Graba-Łęcki. 1944.pl. [dostęp 2024-12-02]. (pol.).
  20. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 11 stycznia 1923, s. 32.
  21. ↑ M.P. z 1931 r. nr 18, poz. 31.

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.