Undaria pierzastodzielna

Undaria pierzastodzielna
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Supergrupa

Sar

Królestwo

chromisty

Klad

stramenopile

Klasa

brunatnice

Rząd

listownicowce

Rodzina

alariowate

Rodzaj

undaria

Gatunek

undaria pierzastodzielna

Nazwa systematyczna
Undaria pinnatifida (Harv.) Suringar, 1873
Illustrationes des algues du Japon. Musée Botanique de Leide 1: 77-90
Synonimy
  • Alaria pinnatifida Harvey 1860
  • Alaria amplexicaulis Martens 1866
  • Ulopteryx pinnatifida (Harvey) Kjellman 1885

Undaria pierzastodzielna, undaria pierzasta (Undaria pinnatifida (Harvey) Suringar) – gatunek brunatnic z rzędu listownicowców, szeroko wykorzystywany w kuchni japońskiej jako warzywo. W handlu znany pod lokalnymi nazwami: wakame (jap. ワカメ), (chiń.) 裙带菜 pinyin qundaicai, (kor.) 미역 miyeok, z których na Zachodzie najpopularniejszą jest wakame.

Rozmieszczenie geograficzne

Pierwotnie gatunek endemiczny dla azjatyckiego litoralu Oceanu Spokojnego (Morze Japońskie), obecnie introdukowany lub zawleczony do innych regionów[1]. Poza wybrzeżem Chin, Korei i Japonii, notowany m.in. w Adriatyku, u wybrzeży Wielkiej Brytanii, Francji, Półwyspu Iberyjskiego, Holandii, Kalifornii, Meksyku, Argentyny, rosyjskiego Dalekiego Wschodu, Nowej Zelandii i południowo-wschodniej Australii[2]. Uznawany za jeden ze 100 najbardziej inwazyjnych gatunków na świecie[3].

Budowa

Duży, osiadły glon morski o liściokształtnej, ząbkowanej plesze. Występuje u niej przemiana pokoleń z okazałym sporofitem (50–70 cm, maksymalnie do 3 m długości) i drobnym, nitkowatym gametofitem. Sporofity jednoroczne, rozwijające się od zimy do jesieni. Do podłoża przyczepione chwytnikami. Barwa oliwkowa. Część liściokształtna (fylloid) pierzastodzielna, część łodygokształtna (kauloid) – taśmowata, u dołu pierzasto oskrzydlona. Na fylloidzie śluzowe gruczoły i wytwarzane latem zarodnie, występujące również na oskrzydleniach kauloidu.

Biologia i ekologia

Zoospory kiełkują w temperaturze 13–24 °C, a gametofity rozwijają się w temperaturze 15–23 °C, choć są w stanie przetrwać przymrozki. Optymalna temperatura dla rozwoju sporofitów to 10–20 °C, choć zakres tolerancji jest nieco szerszy. U gametofitów oogamia. Zdarzają się mieszańce z innymi gatunkami undarii. Liczba chromosomów: n=30[1]. Makroglon bentoniczny występujący na głębokości 6–12 m[4].

Zastosowanie

Suszenie surowca
Japońska zupa misoshiru
Ryba podana z wakame
Kuchnia

Wakame stanowi codzienny składnik potraw kuchni japońskiej, zwłaszcza jako jeden ze składników zupy miso-shiru. Od wieków jest hodowane w Japonii i Korei. Zdobyło sobie również pewną popularność w USA już w latach 60. XX wieku, w związku z ówczesną modą na makrobiotykę. Sprowadzano je suszone z Japonii. Obecnie dziko rosnące wakame wykorzystuje się również lokalnie w restauracjach orientalnych w Australii[5].

Skład procentowy świeżej masy[6]
Ziołolecznictwo

W medycynie wschodniej wakame tradycyjnie stosowano przy szeregu dolegliwości[7].

Zobacz też

Przypisy

  1. 1 2 Undaria Suringar, 1873: 77. Algaebase. [dostęp 2010-01-11]. (ang.).
  2. ↑ Undaria pinnatifida (Harvey) Suringar. Algaebase. [dostęp 2010-01-11]. (ang.).
  3. ↑ Lowe S. i inni, 100 of the World’s Worst Invasive Alien Species A selection from the Global Invasive Species Database., The Invasive Species Specialist Group (ISSG) a specialist group of the Species Survival Commission (SSC) of the World Conservation Union (IUCN), 2004 [dostęp 2024-11-18].
  4. ↑ Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1974, s. 378.
  5. ↑ Greens straight out of the blue - Good Living - Entertainment - smh.com.au [online], www.smh.com.au [dostęp 2017-11-27] (ang.).
  6. ↑ Zbigniew Podbielkowski: Glony. Warszawa: WSiP, 1985, s. 157. ISBN 83-02-02352-3.
  7. ↑ Kristina Turner: The Self-Healing Cookbook: A Macrobiotic Primer for Healing Body, Minds and Moods with Whole Natural Foods 1946. ISBN 0-945668-10-4

Bibliografia

  • Iwona Kordzińska-Nawrocka, Japońska sztuka kulinarna, Warszawa 2008, s. 211–225, ISBN 978-83-7436-171-2.
  • Kimiko Barber, Kuchnia japońska, Poznań 2004, ISBN 978-83-245-1759-6.
  • Magdalena Tomaszewska-Bolałek, Tradycje kulinarne Japonii, Warszawa: Hanami, 2006, ISBN 83-60740-00-3, ISBN 978-83-60740-00-2, OCLC 749211591.
  • Richard Hosking, A Dictionary of Japanese Food, Tuttle Publishing,, ISBN 978-0-8048-2042-4.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.