Walerian Cięglewicz

Walerian Cięglewicz
Ilustracja
prof. zw. dr dr h.c. Walerian Cięglewicz
(1909–1996)
Data i miejsce urodzenia

6 grudnia 1909
Lwów (obecnie Ukraina)

Data i miejsce śmierci

17 czerwca 1996
Gdynia[1]

Zawód, zajęcie

mgr zoologii

Tytuł naukowy

profesor nauk przyrodniczych

Alma Mater

Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Krzyż Zasługi Medal 10-lecia Polski Ludowej
Odznaka honorowa „Zasłużony Pracownik Morza” (stara) Odznaka honorowa „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej”

Walerian Mikołaj Cięglewicz (ur. 6 grudnia 1909 we Lwowie, zm. 17 czerwca 1996 w Gdyni) – polski profesor nauk przyrodniczych w zakresie rybactwa, ichtiologii i morskich zasobów rybnych[2][3], doktor honoris causa Akademii Rolniczej w Szczecinie

Życiorys

Urodził w wielodzietnej rodzinie maszynisty kolejowego Tytusa i Pauliny z Gołuchowskich[4]. Po maturze zdanej w gimnazjum w Stryju, w latach 1928–1933 studiował na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, uzyskując dyplom magistra zoologii wraz z anatomią porównawczą[5]. W 1935 został zatrudniony na stanowisku młodszego asystenta w Oddziale Rybackim Stacji Morskiej w Helu, uczestniczył także w praktykach zagranicznych.

Podczas II wojny światowej pracował jako robotnik rolny i budowlany w Mielcu, księgowy w rozlewni piwa i wytwórni wody sodowej firmy Z. Starek, był referentem do spraw rybołówstwa w Zarządzie Głównym Ligi Morskiej w Lublinie.

Po wojnie pracował w Morskim Laboratorium Rybackim, gdzie w 1946 objął funkcję kierownika Działu Technologii Rybnej, następnie od 1949 w Morskim Instytucie Rybackim. W latach 1949–1956 był zastępcą dyrektora ds. naukowych MIR, później pracownikiem naukowym Zakładu Ichtiologii. W 1946 na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie otrzymał stopień doktora filozofii z zakresu zoologii i anatomii porównawczej na podstawie rozprawy, której promotorem był prof. dr Henryk Hoyer. W 1954 otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1964 – tytuł profesora zwyczajnego[2]. W 1957 został zatrudniony w Wyższej Szkole Rolniczej w Olsztynie i pełnił obowiązki kierownika Zakładu Biologii Ryb na Wydziale Rybackim. Po przeniesieniu „morskiej” części Wydziału Rybackiego z Olsztyna do Szczecina w 1968 objął stanowisko kierownika Katedry Biologii Ryb na Wydziale Rybactwa Morskiego WSR. W latach 1971–1980 pracował w nowo utworzonym Instytucie Oceanografii Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Gdańskiego. W 1981 został doktorem honoris causa Akademii Rolniczej w Szczecinie – promotorem był prof. dr hab. Eugeniusz Grabda[6].

Należał do Polskiej Partii Robotniczej, później do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W 1978 przeszedł na emeryturę, pozostając jeszcze przez 2 lata pracownikiem MIR w niepełnym wymiarze etatu.

Był mężem Ireny z Jankowskich Cięglewiczowej (1919–1998).

Zmarł w Gdyni, pochowany 22 czerwca 1996 na cmentarzu Witomińskim[7] (sektor 67-29-31)[8].

Praca naukowo-dydaktyczna

Od 1949 wykładał i tworzył programy dla specjalizacji rybołówstwo na Wyższej Szkole Handlu Morskiego w Sopocie. Od roku akademickiego 1950/1951 pracował również na Wydziale Chemii Spożywczej Politechniki Gdańskiej. Jest autorem ponad 150 prac, w tym podręczników, doniesień, referatów ekspertyz, artykułów naukowych i popularnonaukowych dotyczących rybołówstwa. Opracował kilkadziesiąt recenzji prac habilitacyjnych, doktorskich oraz ocen dorobku naukowego kandydatów do tytułów naukowych. Wypromował 11 doktorów, w tym dwóch obcokrajowców, a także ponad 40 magistrów[9].

Udział w organizacji nauki

Był wiceprzewodniczącym Głównej Komisji Morskiej i przewodniczącym Podkomisji Rozwoju Rybołówstwa Komitetu Nauki i Techniki (1965–1969), członkiem Prezydium Komisji Głównej Badania i Wykorzystywania Zasobów Mórz i Oceanów KNiT (1970–1972)[4]. W 1973 powołano go na przewodniczącego Międzyresortowej Komisji Badań i Wykorzystywania Zasobów Mórz i Oceanów. W 1974 został członkiem Rady Naukowo-Technicznej przy Ministerstwie Rolnictwa (Sekcja Rybołówstwa)[6]. Był także członkiem Komisji Kwalifikacyjnej przy Prezydium Rządu ds. kadr naukowych w Warszawie. Od 1952 był członkiem Komitetu Redakcyjnego wydawnictw MIR[4], a od 1973 – redaktorem naukowym serii Oceanografia w ramach Zeszytów Naukowych Wydziału Biologii i Nauki o Ziemi Uniwersytetu Gdańskiego.

W latach 1966–1969 pełnił funkcję wiceprezydenta, w latach 1969–1972 prezydenta Międzynarodowej Rady Badań Morza w Kopenhadze[10].

Ponadto był członkiem Polskiego Towarzystwa Zoologicznego, Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Kopernika i Gdańskiego Towarzystwa Naukowego.

Wybrane publikacje naukowe

  • Wzrost storni (Pl. Flesus) poławianej w Zatoce Gdańskiej i w zachodnim Bałtyku. „Arch. Hydrobiol. Ryb.” 1935
  • Dojrzewanie płciowe i skład stada trących się storni (Pleuronectes Flesus) z Zatoki Gdańskiej. „Arch. Hydrobiol. Ryb.” 1938
  • Skład przemysłowych połowów storni pod względem długości i wieku ryb podczas lata 1937. „Biul. Stacji Mor. Helu”, 1938
  • Wędrówki i wzrost znakowanych storni (Pleuronectes Flesus) z Zatoki Gdańskiej i Basenu Bornholmskiego. „„Arch. Hydrobiol. Ryb.” 1947
  • Porównawcze badania śledzi wiosennej i jesiennej rasy z Zatoki Gdańskiej. „Ann. Biolog.” 1947 (wsp. K. Posadzki)
  • Konserwacja i przetwórstwo ryb (zasady i praktyka). 1948
  • Technologia przetwórstwa rybnego. 1951
  • Zarys technologii ryb. 1954
  • Badania selekcji dorsza bałtyckiego przez włok jako podstawa do ustalenia ochronnego rozmiaru oczek tej sieci. 1964 (wsp. W. Strzyżewski)
  • Charakterystyka eksploatacyjno-biologiczna połowów płastug w północno-zachodnim Atlantyku. 1971 (wsp. A. Kosior)

Ordery i odznaczenia

Nagrody i wyróżnienia

  • Nagroda Wojewody Gdańskiego w dziedzinie kultury i nauki za całokształt pracy naukowobadawczej w dziedzinie eksploatacji i ochrony zasobów biologicznych mórz (1974)[16]
  • Nagroda Rektora Uniwersytetu Gdańskiego (1978)
  • doktor honoris causa Akademii Rolniczej w Szczecinie (1981)[17]

Przypisy

  1. ↑ 50 lat Wydziału Rybactwa Morskiego i Technologii Żywności. Akademia Rolnicza w Szczecinie 2001, s. 89. ISBN 83-909186-6-8.
  2. 1 2 Profesorowie Morskiego Instytutu Rybackiego (dostęp 2023-11-09).
  3. ↑ Prof. zw. dr Walerian Cięglewicz, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2024-05-23].
  4. 1 2 3 Walerian Mikołaj Cięglewicz (1909–1996). [w:] Przemysław Dorszewski Profesorowie w historii MIR. Morski Instytut Rybacki – Państwowy Instytut Badawczy. Gdynia 2011, s. 30–39. ISBN 978-83-61650-07-2.
  5. ↑ 50 lat Akademii Rolniczej w Szczecinie. Praca pod redakcją Lecha Pałasza. Akademia Rolnicza w Szczecinie, Szczecin 2004, s. 240. ISBN 83-7317-125-8 (dostęp 2024-07-07).
  6. 1 2 50 lat Wydziału Rybactwa Morskiego i Technologii Żywności. Akademia Rolnicza w Szczecinie, Szczecin 2001, s. 51. ISBN 83-909186-6-8.
  7. ↑ Nekrolog. „Dziennik Bałtycki”. Rok LIl, Nr 143 (15695), s. 12, 20 czerwca 1996. Gdańsk: „Prasa Bałtycka” Sp. z o.o. ISSN 0137-9062. [dostęp 2025-02-14].
  8. ↑ Cmentarze Komunalne w Gdyni [online], gdynia.grobonet.com [dostęp 2025-02-14].
  9. ↑ Jubileusz 70-lecia Wydziału Nauk o Żywności i Rybactwa. Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Szczecin 2022, s. 75–76.
  10. ↑ 100-lecie MIR – Morski Instytut Rybacki – Państwowy Instytut Badawczy [online] [dostęp 2025-02-14].
  11. ↑ Na zakończenie jubileuszowych uroczystości MIR. „Dziennik Bałtycki”. Rok XXVII, nr 149 (8378), s. 5, 24 czerwca 1971. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Prasowe, RSW „Prasa”. [dostęp 2025-02-14].
  12. ↑ M.P. z 1951 r. nr 75, poz. 1029 „za zasługi w pracy naukowej i zawodowej”.
  13. ↑ M.P. z 1950 r. nr 86, poz. 1049 „za zasługi w pracy zawodowej i społecznej”.
  14. ↑ M.P. z 1955 r. nr 104, poz. 1411 - Uchwała Rady Państwa z dnia 23 marca 1955 r. nr 0/426 - na wniosek Ministra Żeglugi.
  15. ↑ O Instytucie – Morski Instytut Rybacki – Państwowy Instytut Badawczy [online] [dostęp 2025-02-14].
  16. ↑ Nagrody wojewódzkie. „Miesięcznik Kulturalny „Litery””. Rok XIII Nr 3 (147), s. 8, marzec 1974. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa”. [dostęp 2025-02-14].
  17. ↑ Doktorzy honoris causa. „Forum Uczelniane”. Rok IX numer jubileuszowy 3(35), s. 26, 2017. Szczecin: Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny. ISSN 2080-1904. [dostęp 2025-02-14].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.