Częstochowskie Zakłady Przemysłu Lniarskiego „Warta”

Częstochowskie Zakłady Przemysłu Lniarskiego „Warta”

Budynki dawnych zakładów
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Siedziba	Częstochowa
Adres	42-200 Częstochowa ul. Krakowska 45
Data założenia	1895
Data likwidacji	1995
Położenie na mapie Częstochowy dawne zakłady Warta
Położenie na mapie Polski dawne zakłady Warta
Położenie na mapie województwa śląskiego dawne zakłady Warta
50°48′N 19°07′E/50,800000 19,116667

Częstochowskie Zakłady Przemysłu Lniarskiego „Warta” – zakład przemysłowy w Częstochowie istniejący w latach 1896–1995^[1]. Produkował przędzę i tkaniny jutowe. Obecnie w dawnych budynkach zakładu mieści się park handlowy „Warta”. Leżał nad rzeką Wartą, na Starym Mieście.

W 1895 roku powstała Przędzalnia i Tkalnia Juty „Warta”. Hale fabryczne znajdowały się na wyspie utworzonej przez wybudowany w 1867 roku kanał Kohna, będący sztuczną odnogą rzeki Warty. Kanał wybudował właściciel leżących obok Zakładów „Warty”, papierni i młyna, Wilhelm (Berek) Kohn. Do zakładów prowadziły dwa mosty. W 1912 r. dawni pracownicy „Warty” – kierownik tkalni i główny księgowy założyli w pobliskim Gnaszynie fabrykę wyrobów jutowych, późniejszy Wigolen.

Częściowo zdemontowane w okresie I wojny światowej zakłady „Warty”, podjęły produkcję w 1918 roku, jednakże brak rynków zbytu hamował produkcję. Po zyskaniu odbiorców zagranicznych możliwe stało się w latach 1925–1928 zwiększenie produkcji i rozwój zakładów, zahamowany jednak kryzysem gospodarczym. W 1934 roku zmieniono nazwę fabryki na Przędzalnia i Tkalnia Juty i Lnu „Warta” SA^[2]. Dalszy rozwój fabryki i produkcji zahamował wybuch II wojny światowej. Zdewastowane przez okupanta zakłady zostały w czasie wojny zamienione na fabrykę amunicji. Podczas okupacji niemieckiej jako lekarz pracował w zakładzie Edward Hanke, działacz społeczny i niepodległościowy.

Po 1945 roku uruchomiono częściowo produkcję poza zakładem macierzystym, a po odzyskaniu maszyn w latach 1946–1948 wznowiono działalność zakładów. W 1949 roku powstało przedsiębiorstwo o nazwie Częstochowskie Zakłady Przemysłu Lniarskiego „Warta”. Inwestycje w latach 1950–1968 pozwoliły na powiększenie i modernizację zakładu oraz wydatny wzrost produkcji. Produkowano tu przędzę, nici jutowe, tkaniny jutowe surowe oraz wykończone i worki. W 1994 roku maszyny przędzalnicze zostały sprzedane do Indii. 31 grudnia 1992 roku „Warta” została postawiona w stan likwidacji, a jej upadłość nastąpiła we wrześniu 1995 roku^[1]. W 1999 roku rozebrano wieżę ciśnień stojącą na terenie zakładów. W 2001 roku zburzono budynki papierni i młyna, a kanał zasypano gruzem tworząc ulicę Kanał Kohna.

• Bogdan Snoch, Mała encyklopedia Częstochowy, Towarzystwo Przyjaciół Częstochowy, Częstochowa 2002
• Historia Zakładu na stronie Parku Handlowego „Warta”