Waskul
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie |
|
| Pasmo | |
| Wysokość |
1730 m n.p.m. |
| Wybitność |
36 m |
Położenie na mapie Czarnohory  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
Położenie na mapie Beskidów Wschodnich  | |
 48°02′12,3846″N 24°36′42,3414″E/48,036774 24,611762 | |
Waskul[1] (ukr. Васкул, Waskuł) – mało wybitny szczyt górski w paśmie Czarnohory położony na granicy ukraińskich obwodów iwanofrankiwskiego i zakarpackiego.
Topografia
Waskul znajduje się w bocznym grzbiecie w paśmie Czarnohory odbijającym na południowy południowy zachód na Popie Iwanie i opadającym o około 680 m w kierunku Przełęczy Szybeńskiej oddzielającej to pasmo od Karpat Marmaroskich. Sam Waskul wznosi się na wysokość 1730 m n.p.m.[2][3] (według innych danych: 1736,0 m)[4], jednak cechuje się przy tym bardzo niewielką wybitnością wynoszącą ledwie 36 m[5]. Jest to ostatni wyróżniany szczyt tego grzbietu przed Przełęczą Szybeńską[2][3].
Przez szczyt przebiega linia głównego wododziału Karpat. Zbocza północno-zachodnie odwadniane są przez dopływy Białej Cisy (dorzecze Cisy), zaś zbocza południowe odwadniane są przez cieki wpadające następnie do Czarnego Czeremoszu (dorzecze Prutu) – w obu przypadkach ostatecznym recypientem jest Dunaj[2][3].
Szczyt porośnięty jest kosodrzewiną[4], znajduje się na nim słupek dawnej granicy polsko-czechosłowackiej[2][4]. Poniżej wierzchołka po stronie południowej znajdują się połoniny Hropa (na dawnych mapach polskich nazwą Raduł) i Hropa Mała (dawniej pod nazwą Gropa), zaś po stronie północno-zachodniej połonina Wertopy[1][2][3].
Panorama z Waskula obejmuje całe główne pasmo Czarnohory (od Petrosa po Szuryn – od północnego zachodu po wschód), Połoniny Hryniawskie (Hala Michajłowa – na południowym wschodzie), Karpaty Marmaroskie z Górami Czywczyńskimi (Kreczela, Toroiaga, Mihailecul, Farcăul, Pop Iwan Marmaroski – od południowego wschodu po zachód). W oddali widoczne mogą być też szczyty Gór Rodniańskich (Ineul). Na zachodzie i północnym zachodzie w większej odległości dostrzec można pojedyncze szczyty Połoniny Czerwonej (Menczuł, Syhłański) i Świdowca (Bliźnica, Geryszaska, Tatulska)[5].
Ochrona przyrody i turystyka
Podkarpackie, południowo-wschodnie zbocza znajdują się w granicach Karpackiego Parku Narodowego[3].
Współcześnie przez szczyt przebiega znakowany na czerwono Zakarpacki Szlak Turystyczny prowadzący z Popa Iwana przez Waskul, Wychid w kierunku Stogu. Poniżej Waskula na grań wyprowadza także zielony szlak ze wsi Tyszczora[2]. W końcu lat 30. XX wieku przez szczyt miał prowadzić Główny Szlak Karpacki PTT[6][7], choć nie jest pewne, czy ostatecznie doszło do jego wyznakowania w terenie[8].
Przypisy
- 1 2 Mapa topograficzna 1:100 000, arkusz Żabie (pas 56, słup 39), Wojskowy Instytut Geograficzny, 1933 (pol.).
- 1 2 3 4 5 6 Wasyl Hutyriak (red.), Чорногора / Chornohora, mapa turystyczna w skali 1:50 000, Steżky ta mapy, 2022, ISBN 978-617-7695-07-2 (ukr. • ang.).
- 1 2 3 4 5 Waskul w OpenStreetMap
- 1 2 3 Гора Васкул (1736м, відріг г. Піп Іван): карта, фото [online] [dostęp 2024-08-08] [zarchiwizowane z adresu 2022-12-04] (ukr.).
- 1 2 Vaskul [online], peakvisor.com [zarchiwizowane z adresu 2024-08-07] (ang.).
- ↑ Emil Stolfa, Jan Czerwiński, II. Komisje międzyoddziałowe | B. Komisja Wschodnio-beskidzka, [w:] Jan Gwalbert Pawlikowski, Walery Goetel (red.), Sprawozdanie Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego z działalności za czas od 1 marca 1930 do 28 lutego 1931 r., „Wierchy”, Zarząd Główny i Oddział Lwowski Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego (9), Kraków: Gebethner i Wolff, 1931, s. X–XII (pol.).
- ↑ Józef Moszczeński (red.), Mapa Czarnohora do Przewodnika historyczno-turystycznego Szlakiem II Brygady Legionów Polskich w Karpatach Wschodnich, skala 1:100 000, Warszawa: Zakłady Graficzne J. Hurwicz, 1937 (pol.).
- ↑ Adam Lenkiewicz, Władysław Niedenthal, Część II turystyczna, [w:] Józef Moszczeński (red.), Szlakiem II Brygady Legionów Polskich w Karpatach Wschodnich. Przewodnik historyczno-turystyczny po Gorganach i Czarnohorze, Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1937, s. 284 (pol.).
