Wezen

Wezen
	δ Canis Majoris
	; Położenie gwiazdy
	Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór	Wielki Pies
Rektascensja	07h 08m 23,484s
Deklinacja	-26° 23′ 35,52″
Paralaksa (π)	0,00202 ± 0,00038″
Odległość	1610 ± 300 ly; 495 ± 93 pc
Wielkość obserwowana	1,84m
Ruch własny (RA)	−3,12 ± 0,26 mas/rok
Ruch własny (DEC)	3,31 ± 0,34 mas/rok
Prędkość radialna	33,67 ± 0,24 km/s
	Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdy	żółty nadolbrzym
Typ widmowy	F8 Ia
Masa	14,9 ± 1,6 M☉
Promień	205 R☉
Metaliczność [Fe/H]	0,19
Wielkość absolutna	−6,54m
Jasność	~39 000 L☉
Okres obrotu	<1 rok
Prędkość obrotu	28 km/s
Wiek	12 mln lat
Temperatura	5850 ± 150 K
	Charakterystyka orbitalna
Krąży wokół	Centrum Galaktyki
Półoś wielka	7343 pc
Mimośród	0,0429
Alternatywne oznaczenia
	Oznaczenie Flamsteeda: 25 CMa
	2MASS: J07082348-2623354
	Cordoba Durchmusterung: CD−26°3916
	Fundamentalny katalog gwiazd: FK5 273
	Boss General Catalogue: GC 9443
	Katalog Henry’ego Drapera: HD 54605
	Katalog Hipparcosa: HIP 34444
	Katalog jasnych gwiazd: HR 2693
	SAO Star Catalog: SAO 173047
	Wesen, Alwazn, Al Wezn; CPD−26°1793

Wezen (Delta Canis Majoris, δ CMa) – jedna z jaśniejszych gwiazd w gwiazdozbiorze Wielkiego Psa (obserwowana wielkość gwiazdowa: 1,84^m). Jest odległa od Słońca o około 1610 lat świetlnych.

Nazwa

Tradycyjna nazwa gwiazdy, Wezen, pochodzi od arabskiego ‏وزن‎ wazan, „waga”, „ważyć”^[3]^[5]. Pochodzenie nazwy jest niepewne. Tworzy ona parę z nazwą Hadari(‏حضار‎) i najprawdopodobniej odnosiła się ona dawniej do innej gwiazdy^[3]. Przypisywano jej związek z „ciężkim wznoszeniem się nad horyzontem”^[5]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna w 2016 roku formalnie zatwierdziła użycie nazwy Wezen na określenie tej gwiazdy^[6].

Właściwości fizyczne

Jest to jasna, białożółta gwiazda, nadolbrzym należący do typu widmowego F8^[1]. Jego wielkość absolutna to –6,54^m^[4]. Temperatura tej gwiazdy to około 5850 K, ma ona masę około 15 razy większą niż Słońce i istnieje od około 12 milionów lat^[2]. Pomimo tak niewielkiego wieku gwiazda zakończyła okres syntezy wodoru w hel i zeszła z ciągu głównego, stając się nadolbrzymem i znacznie zwiększając rozmiary – promień tej gwiazdy jest około 205 razy większy niż promień Słońca. Jest to związane z bardzo dużą masą gwiazdy; eksploduje ona jako supernowa, a jej jądro stanie się gwiazdą neutronową^[3].

Zobacz też

Przypisy

1 2 3 4 5 6 7 8 Wezen w bazie SIMBAD (ang.)
1 2 3 4 5 6 Leonid S. Lyubimkov et al. Accurate fundamental parameters for A-, F- and G-type Supergiants in the solar neighbourhood. „Monthly Notices of the Royal Astronomical Society”. 402 (2), s. 1369–1379, 2010-02-21. DOI: 10.1111/j.1365-2966.2009.15979.x. (ang.).
1 2 3 4 5 6 Jim Kaler: WEZEN (Delta Canis Majoris). [w:] STARS [on-line]. [dostęp 2018-01-23]. (ang.).
1 2 3 4 5 6 Anderson E., Francis C: HIP 34444. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2018-01-23]. (ang.).
1 2 Canis Major, the Greater Dog. W: Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publishing Inc., 1963, s. 358.
↑ Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2017-11-19. [dostęp 2018-01-23].

[simbad-1] 1 2 3 4 5 6 7 8 Wezen w bazie SIMBAD (ang.)

[liubimkow-2] 1 2 3 4 5 6 Leonid S. Lyubimkov et al. Accurate fundamental parameters for A-, F- and G-type Supergiants in the solar neighbourhood. „Monthly Notices of the Royal Astronomical Society”. 402 (2), s. 1369–1379, 2010-02-21. DOI: 10.1111/j.1365-2966.2009.15979.x. (ang.).

[kaler-3] 1 2 3 4 5 6 Jim Kaler: WEZEN (Delta Canis Majoris). [w:] STARS [on-line]. [dostęp 2018-01-23]. (ang.).

[xhip-4] 1 2 3 4 5 6 Anderson E., Francis C: HIP 34444. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2018-01-23]. (ang.).

[allen-5] 1 2 Canis Major, the Greater Dog. W: Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publishing Inc., 1963, s. 358.

[iau-6] Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2017-11-19. [dostęp 2018-01-23].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]