Wieruszkorumieniak srebrzystotrzonowy

Wieruszkorumieniak srebrzystotrzonowy

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	dzwonkówkowate
Rodzaj	wieruszkorumieniak
Gatunek	wieruszkorumieniak srebrzystotrzonowy
Nazwa systematyczna
Entocybe turbida (Fr.) T.J. Baroni, V. Hofst. & Largent N. Amer. Fung. 6(12): 9 (2011)

Wieruszkorumieniak srebrzystotrzonowy, dzwonkówka srebrzystotrzonowa (Entocybe turbida (Fr.) T.J. Baroni, V. Hofst. & Largent) – gatunek grzybów z rodziny dzwonkówkowatych (Entolomataceae)^[1].

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Entocybe, Entolomataceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy opisał go w 1821 r. Elias Fries, nadając mu nazwę Agaricus turbidus. Obecną nazwę nadali mu T.J. Baroni, David Lee Largent i Valérie Hofstetter w 2011 r.^[1] Ma 11 synonimów. Niektóre z nich^[2]:

• Entoloma cordae (P. Karst.) Sacc. 1887
• Entoloma turbidum (Fr.) Quél. 1872
• Rhodophyllus cordae (P. Karst.) J.E. Lange 1936
• Rhodophyllus turbidus (Fr.) Quél. 1886

Nazwę zwyczajową zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.^[3] Po przeniesieniu gatunku do rodzaju Entocybe nazwa ta stała się niespójna z nazwą naukową. W 2025 r. Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego zarekomendowała nazwę wieruszkorumieniak niebieskawy, która jest spójna z nową nazwą naukową^[4].

Kapelusz

Średnica 17–60 mm, początkowo stożkowaty lub dzwonkowaty, potem rozszerzający się, stożkowato-wypukły, na koniec płasko-wypukły, zawsze z niskim, szerokim garbkiem. Brzeg u młodych okazów lekko podwinięty. Jest higrofaniczny; w stanie wilgotnym ciemno szarobrązowy lub sepiowy, czasami z lekkim czerwonawym rumieńcem, jaśniejszy na brzegu, półprzezroczyście prążkowany do połowy promienia, lekko lepki, w stanie suchym dużo jaśniejszy do jasno szarobrązowego, na środku ciemniejszy. Powierzchnia na środku nieco filcowata^[5].

Blaszki

W liczbie 28–32 z międzyblaszkami (l = (1–) 3–7), dość gęste, wycięte do prawie wolnych, rzadko wąsko przyrośnięte, brzuchate, początkowo szare, następnie szarobrązowe, w końcu z lekkim różowym odcieniem. Krawędzie równe lub lekko nieregularne, tej samej barwy lub nieco jaśniejsze^[5].

Trzon

Wysokość 2,5–11 cm, grubość 0,3–1,2 cm, cylindryczny, często nieco powyginany z rozszerzoną lub zwężoną podstawą, początkowo pełny, potem pusty. Powierzchnia blado szarobrązowa z gęsto, srebrzystobiale prążkowana, ogólnie biaława, u podstawy często z wyraźnym żółtym odcieniem, szczególnie po zgnieceniu^[5].

Miąższ

Blado szarobrązowy lub żółtobrązowy, jędrny. Zapach słaby, słodkawy, rzadko słabo mączny, smak niewyraźny, czasami nieprzyjemnie zjełczały z gorzkawym posmakiem^[5].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki 6,5–8,5 (–9) × 6 (–7,5) 11 µm, Qav = 1,1, bardzo cienkościenne, w zarysie prawie kuliste, wielokątne. Podstawki 25–45 × 8–11 µm, 4-zarodnikowe, ze sprzążkami. Cystyd brak. Skórka kapelusza typu cutis lub ixocutis, zbudowana z promieniście ułożonych, cylindrycznych strzępek o szerokości 2,5–5(–7) µm z łatwo rozpadającymi się ściankami i maczugowatymi elementami końcowymi. Subkutis dobrze rozwinięty, złożony z rozdętych elementów, 26–78 × 8–23 µm. W subkutisie obfity, brązowy, wewnątrzkomórkowy pigment. Sprzążki obfite we wszystkich częściach grzyba^[5].

W Europie Zachodniej i Północnej jest częsty^[5]. W Polsce podano kilka jego stanowisk^[3]. Aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną^[6]. Na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski ma status gatunku rzadkiego – potencjalnie zagrożonego z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych^[7].

Grzyb naziemny występujący w zaroślach i iglastych lasach wśród mchów i opadłych liści. Owocniki zazwyczaj od sierpnia do października^[3]. Występuje na kwaśnym podłożu w wilgotnych, mszystych lasach oraz na torfowiskach^[5].