Wiewiórnik

Wiewiórnik
	Dremomys
	Heude, 1898
	; Wiewiórnik górski (D. everetti)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	wiewiórkokształtne
Rodzina	wiewiórkowate
Podrodzina	wiewiórczaki
Plemię	Callosciurini
Rodzaj	wiewiórnik
	Typ nomenklatoryczny
	Sciurus pernyi A. Milne-Edwards, 1867
Synonimy
	Zetis O. Thomas, 1908;
	Zetis O. Thomas, 1908;
Gatunki
	7 gatunków (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	7 gatunków (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście

Wiewiórnik^[3] (Dremomys) – rodzaj ssaków z podrodziny wiewiórczaków (Callosciurinae) w obrębie rodziny wiewiórkowatych (Sciuridae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w południowej i południowo-wschodniej Azji^[4]^[5]^[6].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 165–228 mm, długość ogona 130–220 mm; masa ciała 150–335 g^[5]^[7].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1898 roku francuski zoolog Pierre Marie Heude w artykule zatytułowanym Badania odontologiczne. Trzecia część. Gryzonie: Spermophilus. — Sciurus, opublikowanym w czasopiśmie „Mémoires concernant l’histoire naturelle de l’empire chinois”^[1]. Heude wymienił kilka gatunków – Sciurus pernyi Milne-Edwards, 1867, Dremomys collaris Heude, 1898 (= Sciurus davidianus Milne-Edwards, 1867), Dremomys latro Heude, 1898 (= Sciurus davidianus Milne-Edwards, 1867) i Dremomys saltitans Heude, 1898 (= Sciurus davidianus Milne-Edwards, 1867) – z których gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) jest Sciurus pernyi Milne-Edwards, 1867 (wiewiórnik długonosy).

Etymologia

Dremomys: gr. δρομας dromas ‘bieganie’, od τρεχω trekhō ‘biegać’; μυς mus, μυός muos ‘mysz’^[8].
Zetis: gr. ζητα zēta ‘litera z’^[2]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Sciurus rufigenis Blanford, 1878.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki^[9]^[4]^[3]:

Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[3]	Podgatunki^[5]^[4]^[7]	Rozmieszczenie geograficzne^[5]^[4]^[7]	Podstawowe wymiary^[5]^[7]^[a]	Status IUCN^[10]
Dremomys pernyi	(A. Milne-Edwards, 1867	wiewiórnik długonosy	8 podgatunków	północno-wschodnie Indie, środkowa, południowa i wschodnia Chińska Republika Ludowa, północna Mjanma, północny Wietnam i Tajwan; zakres wysokości: 2000–3500 m n.p.m.	DC: 17–20 cm DO: 13,8–18 cm MC: 160–225 g	LC
Dremomys lokriah	(Hodgson, 1836	wiewiórnik himalajski	6 podgatunków	wschodni Nepal, Bhutan, północno-wschodnie Indie, skrajnie północno-wschodni Bangladesz, skrajnie południowa Chińska Republika Ludowa oraz północna i zachodnia Mjanma; zakres wysokości: 900–3000 m n.p.m.	DC: 16,5–20 cm DO: 13,5–22 cm MC: 150–200 g	LC
Dremomys pyrrhomerus	(O. Thomas, 1895)	wiewiórnik ognistobiodry	2 podgatunki	środkowa i południowa Chińska Republika Ludowa (włącznie z wyspą Hajnan) oraz północny Wietnam	DC: 19,4–21 cm DO: 14–16,2 cm MC: około 245 g	LC
Dremomys rufigenis	(Blanford, 1878)	wiewiórnik rdzawolicy	4 podgatunki	południowa Chińska Republika Ludowa (zachodni Junnan), Mjanma, Tajlandia, Laos, środkowy i południowy Wietnam na południe do półwyspowej Malezji; zakres wysokości: do 1500 m n.p.m.	DC: 18,5–20 cm DO: 14,5–16,5 cm MC: brak danych	LC
Dremomys ornatus	O. Thomas, 1914		gatunek monotypowy	wschodnia i południowa Chińska Republika Ludowa (Anhui, Hunan, Junnan, południowo-zachodnie Kuangsi, możliwe że południowe Kuejczou i północny Guandong)	DC: brak danych DO: brak danych MC: brak danych	NE
Dremomys gularis	Osgood, 1932	wiewiórnik rdzawogardły	gatunek monotypowy	dolina Rzeki Czerwonej od Junnanu (Chińska Republika Ludowa) do północnego Wietnamu	DC: około 22 cm DO: około 16,8 cm MC: brak danych	DD

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski; NE – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.

Opisano również gatunek wymarły z miocenu Azji^[11]:

Dremomys primitivus Qiu Zhuding, 2002

Uwagi

↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

1 2 P.M. Heude. Études odontologiques. Troisième partie. Rongeurs: Spermophilus.—Sciurus. „Mémoires concernant l’histoire naturelle de l’empire chinois”. 4 (2), s. 54, 1898. (fr.).
1 2 O. Thomas. On the generic position of the groups of Squirrels typified by "Seiurus" berdmorei und pernyi respectively, with descriptions of some new Oriental species. „The journal of the Bombay Natural History Society”. 18, s. 244, 1908. (ang.).
1 2 3 Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 201. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 586. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
1 2 3 4 5 J. Koprowski, E. Goldstein, K. Bennett & C. Pereira: Family Sciuridae (Tree, Flying and Ground Squirrels, Chipmunks, Prairie Dogs and Marmots). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 722–723. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Dremomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-02-10].
1 2 3 4 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 377. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 244, 1904. (ang.).
↑ C.J. Burgin, J.S. Zijlstra, M.A. Becker, H. Handika, J.M. Alston, J. Widness, S. Liphardt, D.G. Huckaby & N.S. Upham: The ASM Mammal Diversity Database. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 2.0) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-04-05]. (ang.).
↑ Taxonomy: Dremomys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-04-05]. (ang.).
↑ 邱铸鼎 / Z.-d. Qiu. 云南禄丰古猿地点的松鼠类化石 / Sciurids from the Late Miocene Lufeng hominoid locality, Yunnan. „古脊椎动物学报 / Vertebrata PalAsiatica”. 40 (3), s. 181, 2002. (chiń. • ang.).

[10] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[Heude-1] 1 2 P.M. Heude. Études odontologiques. Troisième partie. Rongeurs: Spermophilus.—Sciurus. „Mémoires concernant l’histoire naturelle de l’empire chinois”. 4 (2), s. 54, 1898. (fr.).

[Thomas-2] 1 2 O. Thomas. On the generic position of the groups of Squirrels typified by "Seiurus" berdmorei und pernyi respectively, with descriptions of some new Oriental species. „The journal of the Bombay Natural History Society”. 18, s. 244, 1908. (ang.).

[Cichocki&inni-3] 1 2 3 Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 201. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-4] 1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 586. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Koprowski&inni-5] 1 2 3 4 5 J. Koprowski, E. Goldstein, K. Bennett & C. Pereira: Family Sciuridae (Tree, Flying and Ground Squirrels, Chipmunks, Prairie Dogs and Marmots). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 722–723. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).

[Wilson&Reeder-6] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Dremomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-02-10].

[amw-7] 1 2 3 4 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 377. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[Palmer-8] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 244, 1904. (ang.).

[mdd-9] C.J. Burgin, J.S. Zijlstra, M.A. Becker, H. Handika, J.M. Alston, J. Widness, S. Liphardt, D.G. Huckaby & N.S. Upham: The ASM Mammal Diversity Database. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 2.0) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-04-05]. (ang.).

[11] Taxonomy: Dremomys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-04-05]. (ang.).

[qiu-12] 邱铸鼎 / Z.-d. Qiu. 云南禄丰古猿地点的松鼠类化石 / Sciurids from the Late Miocene Lufeng hominoid locality, Yunnan. „古脊椎动物学报 / Vertebrata PalAsiatica”. 40 (3), s. 181, 2002. (chiń. • ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[a]

[10]

[11]