Wiktor Siwek
 | |
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
5 listopada 1884 |
| Data i miejsce śmierci |
29 grudnia 1941 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Inkardynacja | |
| Prezbiterat |
4 lipca 1915 |
| Odznaczenia | |
 _BAR.svg.png){kind=small}     | |
Wiktor Siwek (ur. 5 listopada 1884 w Janowie, zm. 29 grudnia 1941 w KL Dachau) – polski duchowny rzymskokatolicki, pedagog, działacz narodowy i społeczny.
Życiorys
Urodził się 5 listopada 1884 roku w Janowie (późniejsza część Katowic) w rodzinie Marcina i Zofii z domu Jadwiszczok. Ukończył tamtejszą szkołę elementarną[1], po czym uczęszczał do gimnazjów w Katowicach i Mysłowicach, lecz świadectwo maturalne otrzymał w Zakładzie Księży Werbistów w Nysie[2]. Po śmierci ojca podjął się pracy zarobkowej, przeznaczając część funduszy na studia teologiczne, które rozpoczął w Mödling. Święcenia kapłańskie przyjął w Pradze 4 lipca 1915 roku[1], a prymicję i trzymiesięczny staż duszpasterski odbył w parafii św. Anny w Janowie[3].
W czasie I wojny światowej powołany do Armii Cesarstwa Niemieckiego. W latach 1915–1918 był wojskowym kapelan szpitalnym w Szczecinie, gdzie m.in. opiekował się jeńcami polskimi[4]. W 1919 roku był wikariuszem parafii w Karlsbadzie (późn. Karlowe Wary)[5]. Po wybuchu I powstania śląskiego 16 sierpnia 1919 roku wrócił do Janowa. Po upadku powstania na znak protestu przeciw ekspansji niemieckiej zawiesił razem z ks. Janem Śliwką na szybie wyciągowym kopalni „Giesche” (późn. Wieczorek) polską flagę[6]. Był przez krótki czas w 1920 roku wikarym w Mariańskich Łaźniach, po czym włączył się w działalność propolską na Górnym Śląsku, m.in. udzielając pomocy materialnej powstańcom śląskim[7]. Był także działaczem plebiscytowym[2].
W latach 1921–1922 uczył w szkole powszechnej w Janowie jako nauczyciel wszystkich przedmiotów[7]. Potem przeniesiony został do Chorzowa, a w 1923 roku do Wodzisławia[6]. Był założycielem Miejskiego Gimnazjum Komunalnego w Roździeniu powstałego w 1923 roku, a w latach 1926–1934 jego dyrektorem. Placówka ta działała w budynku przy późniejszej ulicy Brynicy 3 w Katowicach[2][8][9]. Po likwidacji gimnazjum zamieszkał z rodziną siostry, a stypendia mszalne w całości przeznaczał dla bezrobotnych[3].
W 1930 roku został wiceprezesem w katowickim Zarządzie Powiatowym Narodowo-Chrześcijańskiego Zjednoczenia Pracy[8]. Ponadto działał m.in. w Komisji Oświatowej Związku Powstańców Śląskich, Związku Rezerwistów, Związku Obrony Kresów Zachodnich czy Lidze Morskiej i Kolonialnej[2].
Po wybuchu II wojny światowej opuścił Janów. W Będzinie został aresztowany i przesłuchiwany, po czym powrócił do Szopienic, gdzie zorganizował ruch oporu[6]. 7 października 1941 roku został ponownie aresztowany przez Gestapo. Przebywał w więzieniach w Katowicach i Mysłowicach, skąd 13 grudnia 1941 roku trafił do niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego KL Dachau – otrzymał numer obozowy 28882. Tam też zmarł 29 grudnia 1941 roku[6].
Odznaczenia
Upamiętnienie
- Ulica ks. dr. Wiktora Siwka w Katowicach, na terenie dzielnicy Dąbrówka Mała[13],
- Tablice pamiątkowe w kruchcie archikatedry Chrystusa Króla w Katowicach upamiętniająca zmarłych w latach 1939–1945 kapłanów diecezji katowickiej, w tym ks. Wiktora Siwka[14].
Przypisy
- 1 2 Klistała 2019 ↓, s. 357.
- 1 2 3 4 5 Snoch 2004 ↓, s. 296.
- 1 2 E-ncyklopedia, Historia Kościoła na Śląsku: Siwek Wiktor. silesia.edu.pl. [dostęp 2025-02-02]. (pol.).
- ↑ Rzymskokatolicka Parafia pw. św. Zygmunta: Martyrologium duchowieństwa — Polska. Siwek Wiktor. www.swzygmunt.knc.pl. [dostęp 2025-02-02]. (pol.).
- ↑ Rzewiczok 2013 ↓, s. 302.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 Klistała 2019 ↓, s. 358.
- 1 2 Rzewiczok 2013 ↓, s. 303.
- 1 2 Olszar 1999 ↓, s. 126.
- ↑ Daniela Dylus: Gimnazjum, którego już nie ma. szopienice.pl, 2020-01-27. [dostęp 2025-02-02]. (pol.).
- 1 2 3 Olszar 1999 ↓, s. 134.
- ↑ Odznaczeni za udział w powstaniach „Gwiazda Górnośląską“, „Polska Zachodnia” (318), Katowice: "Polska Zachodnia" Spółka Wydawnicza, 16 listopada 1928, s. 5 [dostęp 2025-02-02] (pol.).
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 111, poz. 163.
- ↑ Urząd Miasta Katowice: Miejski System Zarządzania-Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej. emapa.katowice.eu. [dostęp 2025-02-01]. (pol.).
- ↑ Dzióbek 2023 ↓, s. 66-67.
Bibliografia
- Michał Dzióbek, Katowickie pomniki i tablice pamiątkowe: katalog, Katowice: Śląskie Centrum Wolności i Solidarności, 2023, ISBN 978-83-966732-3-7 (pol.).
- Jerzy Klistała, Duchowni. Ofiary niemieckiego zniewolenia, Kraków: Studio Grafpa, 2019 (pol.).
- Henryk Olszar, Udział duchowieństwa śląskiego w życiu narodowym i politycznym II Rzeczypospolitej, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne”, 32, Katowice: Księgarnia św. Jacka, 1999, s. 105–135, ISSN 2956-6185 [dostęp 2024-08-24] (pol.).
- Urszula Rzewiczok (red.), Patronowie katowickich ulic i placów, wyd. 2, Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2013, ISBN 978-83-87727-38-3 (pol.).
- Bogdan Snoch, Górnośląski leksykon biograficzny, wyd. 2, Katowice: Muzeum Śląskie, 2004, ISBN 978-83-87455-48-4 (pol.).