Witold Rosołowski
![]() | |
| Pełne imię i nazwisko |
Witold Stanisław Rosołowski |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
10 kwietnia 1896 |
| Data i miejsce śmierci |
październik 1943 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
komendant Kwatery Głównej |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
Witold Stanisław Rosołowski (ur. 10 kwietnia 1896 w Gródku Jagiellońskim, zm. w październiku 1943 w Warszawie) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Życiorys
Urodził się 10 kwietnia 1896 w Gródku Jagiellońskim, ówczesnym mieście powiatowym Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Alojzego i Matyldy z Wojciechowskich[1][2][3]. Uczył się w c. k. Gimnazjum w Gródku[4][1]. Był czynnym skautem i członkiem miejscowego oddziału Związku Strzeleckiego[1].
14 sierpnia 1914 jako uczeń klasy Vc wstąpił do Legionu Wschodniego[4], a po jego rozwiązaniu do VI batalionu I Brygady Legionów Polskich[1]. Wziął udział we wszystkich walkach tego batalionu, który po reorganizacji oddziałów strzeleckich został włączony w skład 1 pułku piechoty[1]. W kwietniu 1917 był odnotowany w 4 kompanii 1 pułku piechoty i przedstawiony do odznaczenia austriackim Krzyżem Wojskowym Karola[2]. 18 września tego roku, po kryzysie przysięgowym, został wcielony do austriackiego 56 pułku piechoty i wysłany na front włoski[1]. 18 marca 1918 nad Piawą został kontuzjowany (ogłuszony miną)[1]. Po wyleczeniu, jako niezdolny do służby frontowej, został przydzielony do szpitala w Portogruaro na stanowisko dowódcy oddziału malarycznego[1][2]. W listopadzie 1918 zdezerterował i wrócił do rodzinnego miasta[1][2].
23 listopada 1918 objął dowództwo kompanii batalionu ziemi gródeckiej, która następnie została wcielona do 4 pułku piechoty Legionów[1]. Początkowo walczył przeciwko Ukraińcom, a później bolszewikom dowodząc 11 kompanią pułku[1]. 12 czerwca 1919 jako podoficer byłych Legionów Polskich został mianowany podporucznikiem piechoty[5][2]. Wyróżnił się 14 listopada 1919 w czasie wypadu na Sieliszcze, nazywanego również „wyprawą po armaty”[6][1]. 13 czerwca 1920 dowódca III batalionu, porucznik Władysław Kasza sporządził wniosek na odznaczenie orderem „Virtuti Militari”, w którym napisał: „w dniu 14 listopada 1919 we frontowym ataku na armaty w Sieliszczach mimo silnego ognia karabinów maszynowych i kartaczy porywa linię do walki na bagnety i jeden z pierwszych dopada do armat. Przy przebijaniu się ze zdobyczą kieruje ogniem ze zdobytych armat”[1]. 1 sierpnia 1920 został ciężko ranny[1]. Do 3 listopada tego roku był leczony w szpitalu wojskowym w Kościanie[1]. W międzyczasie (14 października) został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu kapitana, w piechocie, w grupie oficerów byłych Legionów Polskich[7]. Po zakończeniu leczenia wrócił do pułku i ponownie objął dowództwo 11 kompanii[1]. Od 15 grudnia 1920 do 29 stycznia 1921 był słuchaczem kursu oficerskiego przy 2 Dywizji Legionów w Grodnie, a od 2 lutego do 2 maja 1921 słuchaczem kursu dla kapitanów w Bydgoszczy[2].
1 czerwca 1921 został wykazany jako oficer 19 pułku piechoty przydzielony do 4 pp Leg.[8] Od 20 października do 15 grudnia 1921 służył w 19 pp, następnie w 26 pułku piechoty jako dowódca kompanii i ponownie w 19 pp[1]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 i 820. lokatą w korpusie oficerów piechoty[9][10][11]. Do 6 września 1923 był przydzielony do Powiatowej Komendy Uzupełnień Gródek Jagielloński na stanowisko oficera instrukcyjnego, po czym wrócił do 19 pp[12][13][14]. 12 kwietnia 1927 prezydent RP nadał mu stopień majora z dniem 1 stycznia 1927 i 50. lokatą w korpusie oficerów piechoty[15][16]. 7 czerwca 1927 został przeniesiony do 20 pułku piechoty w Krakowie na stanowisko oficera Przysposobienia Wojskowego[17][1]. Później został wyznaczony w pułku na stanowisko komendanta obwodowego PW[18][1]. W marcu 1930 został przesunięty na stanowisko dowódcy III batalionu[19][1][3]. 1 kwietnia 1932 został przeniesiony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr V w Krakowie na stanowisko kierownika referatu personalnego[20][21]. 16 sierpnia 1933 został przeniesiony do 1 pułku piechoty Legionów w Wilnie na stanowisko dowódcy batalionu[22][1]. W kwietniu 1935 został przesunięty na stanowisko kwatermistrza[23]. Na stopień podpułkownika został awansowany ze starszeństwem z 19 marca 1938 i 7. lokatą w korpusie oficerów piechoty[24][25]. W marcu 1939 pełnił służbę w 1 Okręgowym Urzędzie Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego na stanowisku komendanta Okręgu Związku Strzeleckiego Nr 1[26]. Jako oficer Związku Strzeleckiego posiadał stopień okręgowego[27].
W trakcie kampanii wrześniowej walczył na stanowisku komendanta Kwatery Głównej Armii „Modlin”[28][29]. Podczas okupacji niemieckiej przebywał w Warszawie[2]. Należał do założycieli Organizacji Orła Białego i pełnił tam obowiązki komendanta Warszawskiego Okręgu Stołecznego OOB[2]. W styczniu 1940, wraz z całym sztabem OOB Okręgu Stołecznego i Warszawskiego Okręgu Wojewódzkiego, odmówił wcielenia do Związku Walki Zbrojnej[2]. W sierpniu 1942 grupa ta stała się jedną z organizacji założycielskich Obozu Polski Walczącej[2]. W październiku 1943 został zatrzymany przez Niemców, zabity i pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 284 d wpr. pod murem, rząd 1, miejsce 31, 32)[30][31].
Był żonaty ze Stanisławą, z którą miał syna Zdzisława (1924–1945)[1][30].
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 2921[1] – 28 lutego 1921[32][33][34]
- Krzyż Niepodległości – 15 czerwca 1932 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[35][36][3][37]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski – 1938 „za zasługi na polu pracy społecznej”[38]
- Krzyż Walecznych czterokrotnie[39][40]
- Złoty Krzyż Zasługi[39][41]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[2]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[2]
Przypisy
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 Rosołowski Witold Stanisław. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.73-6772 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-02-02].
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Janusz Cisek, Ewa Kozłowska, Łukasz Wieczorek: Słownik Legionistów Polskich 1914-1918 : Rosołowski Witold. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2025-02-02].
- 1 2 3 Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-02-04].
- 1 2 Sprawozdanie 1917 ↓, s. 15.
- ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 70 z 26 czerwca 1919, poz. 2237, jako Wiktor Rosołowski.
- ↑ Lewicki 1929 ↓, s. 35–36.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 40 z 20 października 1920, s. 1065.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 76.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 51.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 411.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 355.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 60 z 18 września 1923, s. 562.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 179, 1464.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 168.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 20 kwietnia 1927, s. 119.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 180.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 23 maja 1927, s. 146.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 36.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 31 marca 1930, s. 116.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932, s. 233.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 465.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 28 września 1933, s. 195.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 18 kwietnia 1935, s. 40.
- ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 466.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 16.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 511.
- ↑ I Lista Oficerów 1936 ↓, s. 67.
- ↑ Jurga i Karbowski 1987 ↓, s. 36, 103, 139, 141, 142, 267, 298, 440.
- ↑ Głowacki 1986 ↓, s. 338.
- 1 2 Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2025-02-05].
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: ROSOŁOWSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2025-02-05].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 26 marca 1921, s. 533.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-02-04].
- ↑ Lewicki 1929 ↓, s. 58.
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 140, poz. 172.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 4 lipca 1932, s. 331.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-02-04].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 11 listopada 1938, s. 9.
- 1 2 Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 30.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-02-04].
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-02-04].
Bibliografia
- Pierwsze Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Gródku Jagiellońskim za rok szkolny 1916/17. Lwów: Nakładem Funduszu Naukowego, 1917.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- I Lista Oficerów Związku Strzeleckiego. Warszawa: Komenda Główna Związku Strzeleckiego, lipiec 1936.
- Ludwik Głowacki: Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939. Wyd. 2. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1986. ISBN 83-222-0377-2.
- Tadeusz Jurga, Władysław Karbowski: Armia „Modlin” 1939. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1987. ISBN 83-11-07274-4.
- Adam Lewicki: Zarys historji wojennej 4-go pułku piechoty Legionów. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon, 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.
