Wołodymyr Iwasiuk
 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
24 lub 27 kwietnia 1979 |
| Gatunki | |
| Zawód |
poeta, kompozytor, śpiewak |
| Aktywność |
1964–1979 |
| Odznaczenia | |
  | |
Wołodymyr Mychajłowycz Iwasiuk (ukr. Володимир Михайлович Івасюк; ur. 4 marca 1949 w Kicmaniu, zm. 24 lub 27 kwietnia 1979 w Brzuchowicach) – ukraiński poeta, kompozytor i śpiewak. Jego największym przebojem muzycznym była piosenka Czerwona ruta (Червона Рута), skomponowana w 1970 roku[1]. Wyróżniony pośmiertnie tytułem Bohatera Ukrainy w 2009 roku.
Życiorys
Urodził się w 4 marca 1949, w mieście Kicmań, w rodzinie nauczycieli. Będąc dzieckiem uczęszczał do miejscowej muzycznej szkoły dla dzieci. Później kontynuował naukę w średniej szkole w Kicmaniu. Od dziecka brał udział w licznych koncertach i przeglądach muzycznych. W 1964 założył swój własny zespół „Bukowynka”, który zwyciężył na konkursie republikańskim. W 1966 rodzina Iwasiuków przeprowadziła się do Czerniowców, tam został przyjęty do Instytutu Medycznego[2].
Był jednym z prekursorów ukraińskiej muzyki pop, autor 107 pieśni, 53 utworów instrumentalnych oraz muzyki do kilku spektakli. Z zawodu lekarz i skrzypek, grał na fortepianie, wiolonczeli i gitarze. Jego ciało znaleziono 18 maja 1979 powieszone w lesie. Według oficjalnej wersji popełnił samobójstwo, jednak społeczeństwo i współcześni badacze mają wątpliwości co do tej wersji[3].
Dokumenty archiwalne opisujące sprawę znajdują się w Moskwie i nie były udostępnione ani krewnym, ani pracownikom muzeum poświęconego kompozytorowi. Krewni Iwasiuka uważają, że został on zabity. Podobne stanowisko formułują obecnie służby bezpieczeństwa, a także medyczne zespoły badawcze[3]. 26 stycznia 2009 roku Prokuratura Generalna Ukrainy wznowiła dawno zamkniętą już sprawę kryminalną dotyczącą śmierci kompozytora, która w 2012 roku została ponownie zamknięta ze względu na „brak jasnych dowodów na popełnienie przestępstwa”[4].
Został pochowany na cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie[2][4]. W 2009 roku został pośmiertnie uhonorowany tytułem Bohatera Ukrainy przez prezydenta Wiktora Juszczenkę[5].
Sylwetkę kompozytora w polskiej literaturze przywołał Sławomir Gowin, autor spektaklu Czerwona ruta, który wystawił w sierpniu 2010 roku Teatr im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie. Przedstawienie w reżyserii Dariusza Brojka traktuje o sprawach polsko-ukraińskich poprzez piosenkę ukraińską, w tym także Czerwoną rutę Iwasiuka[6]. Wcześniej Czerwoną rutę wykonywał Janusz Gniatkowski[7] i – w oryginale – zespół „No to co”[8].
Przypisy
- ↑ Andrzej Kępiński: Ukraina – po obu stronach Dniestru. Poznań: Zysk i S-ka, grudzień 2013, s. 139, seria: Człowiek poznaje świat. ISBN 978-83-7785-346-7.
- 1 2 Володимир Івасюк: коротка біографія. Освіта.ua. [dostęp 2024-06-20]. (ukr.).
- 1 2 Олеся Котубей, Івасюк: "Ми з колиски — націоналісти, якщо матері співають українські колискові. Тому нас перевиховують у концтаборах" [online], suspilne.media, 3 marca 2023 (ukr.).
- 1 2 Олеся Котубей-Геруцька: Івасюк: "Ми з колиски — націоналісти, якщо матері співають українські колискові. Тому нас перевиховують у концтаборах". suspilne.media, 24.04.2024. [dostęp 2024-06-20]. (ukr.).
- ↑ Івасюк став Героєм України (посмертно). zaxid.net, 2.03.2009. [dostęp 2024-06-20]. (ukr.).
- ↑ Czerwona ruta, czyli zaklęte moce, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia) [dostęp 2024-06-20].
- ↑ CZERWONA RUTA Janusz Gniatkowski Червона рута w serwisie YouTube
- ↑ No To Co - Червона рута (Czerwona ruta) - Ukrainian song from repertoir of Sofia Rotaru w serwisie YouTube