Wojciech Bursa

Wojciech Bursa

kapitan artylerii
Data i miejsce urodzenia	23 kwietnia 1895 Bukowsko
Data i miejsce śmierci	4–7 kwietnia 1940 Katyń
Przebieg służby
Lata służby	1914–1940
Siły zbrojne	Polska Siła Zbrojna Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	3 Pułk Piechoty, 7 Pułk Piechoty Legionów, 2 Pułk Artylerii Ciężkiej, 27 Pułk Artylerii Lekkiej
Stanowiska	dowódca dywizjonu, kwatermistrz
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa, wojna polsko-ukraińska, wojna polsko-bolszewicka, II wojna światowa: kampania wrześniowa
Odznaczenia

Wojciech Władysław Bursa (ur. 23 kwietnia 1895 w Bukowsku, zm. wiosną 1940 w Katyniu^[1]) – polski strzelec sportowy, olimpijczyk z Berlina 1936^[2], kapitan artylerii Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Urodził się 23 kwietnia 1895 jako syn Mieczysława i Leokadii z domu Rymarowicz^[3][4]. Rodzina Bursów zamieszkiwała w Bukowsku pod numerem domu 99^[3]. Jego braćmi byli Nemezius (1893–) i Gwidon (1897–1924, także legionista i oficer Wojska Polskiego, zastrzelony przez innego oficera)^[3][5]. Wojciech Bursa został absolwentem gimnazjum w Warszawie. Podjął pracę w handlu.

Po wybuchu I wojny światowej wstąpił do Legionów Polskich 28 sierpnia 1914. W szeregach 3 pułku piechoty w składzie II Brygady walczył w kampaniach wojny aż do bitwy pod Rarańczą w połowie 1918, po której został wzięty do niewoli i był internowany w Szeklence. Został wcielony do armii austriackiej i skierowany na front, skąd zdezerterował we wrześniu 1918. Wstąpił do Polskiej Siły Zbrojnej. Uczestniczył w walkach wojny polsko-ukraińskiej pod Lwowem.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Został awansowany do stopnia kapitana w korpusie oficerów administracyjnych dział gospodarczy ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919^[6][7]. Później w szeregach 7 pułku piechoty Legionów brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. W 1923, 1924 jako nadetatowy oficer Okręgowego Zakładu Gospodarczego nr II w Lublinie był przydzielony do 2 pułku artylerii ciężkiej w Chełmie^[8][9]. Został przeniesiony do korpusu artylerii Wojska Polskiego i zweryfikowany w stopniu kapitana artylerii ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919^[10][11]. W 1928 pozostawał oficerem 2 pułku artylerii ciężkiej^[12]. Następnie został oficerem 3 dywizjonie artylerii konnej w garnizonie Wilno, gdzie w 1931 został mianowany dowódcą dywizjonu, a w 1934 mianowany kwatermistrzem^[13].

Został powołany do składu polskiej ekipy narodowej na Letnie Igrzyska Olimpijskie 1936 w Berlinie^[14]. W wieku 41 lat w dniach 6–7 sierpnia 1936 uczestniczył w konkurencji pistoletu szybkostrzelnego odpadając po pierwszej serii. Był działaczem Polskiego Związku Strzelectwa Sportowego^[15]. W 1936 został zatrudniony w Komendzie Głównej Związku Strzeleckiego, która funkcjonowała w Państwowym Urzędzie Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego w Ministerstwie Spraw Wojskowych w Warszawie^[16].

Wobec zagrożenia konfliktem, został zmobilizowany w 1939, a po wybuchu II wojny światowej brał udział w kampanii wrześniowej w szeregach 27 pułku artylerii lekkiej. Po agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 został aresztowany przez Sowietów we Włodzimierzu Wołyńskim. Od 18 października 1939 przetrzymywany w obozie jeniecki NKWD w Putywlu^[17], a od listopada 1939 w obozie w Kozielsku^[18][17]. Między 3 a 5 kwietnia 1940 przekazany do dyspozycji naczelnika smoleńskiego obwodu NKWD^[17] – lista wywózkowa bez numeru z 2 kwietnia 1940^[18]. Między 4 a 7 kwietnia 1940 został zamordowany w Katyniu^[17] przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940. Ofiary tej zbrodni grzebano w bezimiennych mogiłach zbiorowych, gdzie od 28 lipca 2000 mieści się oficjalnie Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu^[19][20]. W miejscu tym prowadzone były ekshumacje i prace archeologiczne^[21][22]. W 1943 jego ciało zostało zidentyfikowane pod numerem 2159^[23] w toku ekshumacji nadzorowanych przez Niemców^[24], a przy zwłokach zostały odnalezione: leg. ofic., szereg zaświadczeń wojskowych, legitymacja Legionów Polskich, dwie pocztówki i list^[25][26][27]. Figuruje na liście Komisji Technicznej PCK pod numerem 02159^[28] – opisany jako Burza Wojciech. Ponadto w dokumentacji PCK pod numerem 02297^[29] wskazano przedmioty należące do pięciu jeńców wojennych, m.in. Wojciecha Bursy, odzyskane podczas ekshumacji z 1943^[17]. W Archiwum Robla w pakiecie 0873-04, został wymieniony we wpisie z 18 października 1939, w notatniku znalezionym przy szczątkach Tomasza Siwickiego^[30][31].

Jego żoną była Anna, z domu Chącińska^[18].

• Krzyż Niepodległości – 12 maja 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości"^[32]
• Krzyż Walecznych – trzykrotnie^[18]

5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień majora^[33][34][35]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”^[36][37][38].

W ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia” Wojciechowi Bursie poświęcono Dąb Pamięci, posadzony 7 kwietnia 2011 przy plebanii parafii Wszystkich Świętych w Dudyńcach nieopodal rodzinnego Bukowska^[39][40].

• jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
• obozy NKWD dla jeńców polskich
• ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Katyniu
• kampania wrześniowa

• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Wojciech Bursa. olimpijski.pl. [dostęp 2016-02-05].
• * Wojciech Bursa biographical information. olympedia.org. [dostęp 2020-08-03]. (ang.).

• Krystyna Chowaniec: Dla upamiętnienia Franciszka Ambickiego i Wojciecha Bursy, ofiar zbrodni katyńskiej. archive.is, 8 kwietnia 2011. [dostęp 2016-02-05]. (pol.).
• Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
• Wykaz Legionistów Polskich 1914–1918. Wojciech Bursa. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2016-02-05].
• Wojciech Bursa. katyn-pamietam.pl. [dostęp 2016-02-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
• Убиты в Катыни. Księga pamięci polskich jeńców wojennych – więźniów obozu NKWD w Kozielsku, rozstrzelanych decyzją Biura Politycznego Komitetu Centralnego Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (b) z 5 marca 1940 roku. Лариса Еремина (red.). Moskwa: Stowarzyszenie Memoriał, 2015. ISBN 978-5-78700-123-5.