Wombatowiec

Wombatowiec
	Lasiorhinus
	J.E. Gray, 1863
	; Wombatowiec szerokogłowy (L. latifrons)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	ssaki niższe
Nadrząd	torbacze
Rząd	dwuprzodozębowce
Podrząd	wombatokształtne
Rodzina	wombatowate
Rodzaj	wombatowiec
	Typ nomenklatoryczny
	Lasiorhinus mcoyi J.E. Gray, 1863 (= Phascolomys latifrons R. Owen, 1845)
Synonimy
	Wombatula Iredale & Troughton, 1934; Wombatula Troughton, 1941;
	Wombatula Iredale & Troughton, 1934; Wombatula Troughton, 1941;
Gatunki
	3 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	3 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście

Wombatowiec^[4] (Lasiorhinus) – rodzaj ssaka z rodziny wombatowatych (Vombatidae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące endemicznie w Australii^[5]^[6].

Morfologia

Długość ciała 84–111 cm; masa ciała 17,5–36 kg^[5]^[7].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1863 roku angielski zoolog John Edward Gray w artykule poświęconym opisowi trzech wombatów z Ogrodów Towarzystwa Zoologicznego w Londynie, opublikowanym w czasopiśmie The Annals and Magazine of Natural History^[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) wombatowiec szerokogłowy (L. latifrons).

Etymologia

Lasiorhinus: gr. λασιος lasios ‘włochaty, kudłaty’; ῥις rhis, ῥινος rhinos ‘nos’^[8].
Wombatula: rodzaj Wombatus Desmarest, 1804; łac. przyrostek zdrabniający -ula^[9]^[10]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Phascolomys gillespiei De Vis, 1900 (= Phascolomys krefftii Owen, 1873).

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki^[11]^[12]:

Grafika	Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[4]	Podgatunki^[5]^[12]^[7]	Rozmieszczenie geograficzne^[5]^[12]^[7]	Podstawowe wymiary^[5]^[7]^[b]	Status IUCN^[13]
	Lasiorhinus latifrons	(R. Owen, 1845)	wombatowiec szerokogłowy	gatunek monotypowy	południowo-wschodnia Australia Zachodnia (zachodnie nizina Nullarbor) i południowa Australia Południowa (na wschód do rzeki Murray); introdukowany na wyspę Wedge Island (Australia Południowa)	DC: 84–111 cm DO: 2,5–6 cm MC: 17,5–36 kg	NT
	Lasiorhinus krefftii	(R. Owen, 1873)	wombatowiec szorstkowłosy	gatunek monotypowy	Epping Forest National Park (środkowy Queensland)	DC: około 108 cm DO: brak danych MC: około 32 kg	CR

Kategorie IUCN: NT – gatunek bliski zagrożenia, CR – gatunek krytycznie zagrożony.

Opisano również gatunek wymarły z plejstocenu Australii^[14]:

Lasiorhinus angustidens (De Vis, 1891)

Uwagi

↑ Nomen nudum.
↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

1 2 J.E. Gray. Notice of three wombats in the Zoological Gardens. „The Annals and Magazine of Natural History”. Third Series. 11 (66), s. 458, 1863. (ang.).
↑ T. Iredale & E. Le G. Troughton. A check-list of the mammals recorded from Australia. „The Australian Museum Memoir”. 6, s. 35, 1934. (ang.).
↑ E.L.G. Troughton: Furred animals of Australia. Melbourne: Angus & Robertson, 1941, s. 145, 148. (ang.).
1 2 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 10–11. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
1 2 3 4 5 R. Wells: Family Vombatidae (Wombats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 433–434. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Lasiorhinus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-24].
1 2 3 4 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 52. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 365, 1904. (ang.).
↑ The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
↑ E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 275. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-01]. (ang.).
1 2 3 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 76. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ Taxonomy: Lasiorhinus – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-09-09]. (ang.).
↑ Ch.W. De Vis. Remarks on post-Tertiary Phascolomyidae. „Proceedings of the Linnean Society of New South Wales”. Second series. 16 (2), s. 243, 1891. (ang.).

[2] Nomen nudum.

[14] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[Gray-1] 1 2 J.E. Gray. Notice of three wombats in the Zoological Gardens. „The Annals and Magazine of Natural History”. Third Series. 11 (66), s. 458, 1863. (ang.).

[Iredale&Troughton-3] T. Iredale & E. Le G. Troughton. A check-list of the mammals recorded from Australia. „The Australian Museum Memoir”. 6, s. 35, 1934. (ang.).

[tro-4] E.L.G. Troughton: Furred animals of Australia. Melbourne: Angus & Robertson, 1941, s. 145, 148. (ang.).

[Cichocki&inni-5] 1 2 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 10–11. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Wells-6] 1 2 3 4 5 R. Wells: Family Vombatidae (Wombats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 433–434. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).

[Wilson&Reeder-7] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Lasiorhinus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-24].

[amw-8] 1 2 3 4 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 52. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[Palmer-9] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 365, 1904. (ang.).

[Jobling-10] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[Jaeger-11] E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 275. (ang.).

[mdd-12] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-01]. (ang.).

[Burgin&inni-13] 1 2 3 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 76. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[15] Taxonomy: Lasiorhinus – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-09-09]. (ang.).

[vis-16] Ch.W. De Vis. Remarks on post-Tertiary Phascolomyidae. „Proceedings of the Linnean Society of New South Wales”. Second series. 16 (2), s. 243, 1891. (ang.).

[1]

[a]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[b]

[13]

[14]