Wyścig zbrojeń sztucznej inteligencji

Wyścig zbrojeń sztucznej inteligencji[1][2]wyścig zbrojeń między dwoma lub większą liczbą państw mający na celu opracowanie i wdrożenie autonomicznych systemów śmiercionośnej broni (ang. lethal autonomous weapons systems, LAWS)[3]. Od połowy lat 2010. wielu analityków zauważa pojawienie się wyścigu zbrojeń między supermocarstwami w zakresie zaawansowanej sztucznej inteligencji militarnej, napędzanego rosnącymi napięciami geopolitycznymi i militarnymi[2].

Wyścig zbrojeń w dziedzinie sztucznej inteligencji jest umieszczany w kontekście zimnej wojny pomiędzy Stanami Zjednoczonymi i Chinami[4][5].

Historia

W 2014 roku specjaliści w dziedzinie sztucznej inteligencji podkreślali, że trwa wyścig zbrojeń w zakresie autonomicznej broni.[6] Według firmy Siemens światowe wydatki wojskowe na robotykę wyniosły 5,1 miliarda dolarów w 2010 r. i 7,5 miliarda dolarów w 2015 r[7][8].

Postawy wobec wojskowej sztucznej inteligencji

Stany Zjednoczone

Amerykańska agencja Joint Artificial Intelligence Center (JAIC) zajmuje się badaniem możliwości wykorzystania sztucznej inteligencji w rzeczywistej walce. Jest jednostką Sił Zbrojnych Stanów Zjednoczonych utworzoną w czerwcu 2018 roku[9][10][11]. Celem organizacji jest wspomożenie Departamentu Obrony USA we wdrażaniu technologii sztucznej inteligencji w systemach walki[12].

W 2023 roku firma Microsoft zaproponowała Departamentowi Obrony wykorzystanie modeli DALL-E do szkolenia swojego systemu zarządzania polem walki[13]. W styczniu 2024 r. OpenAI, twórca DALL-E, usunęła ze swojej polityki użytkowania zakaz używania go do celów wojskowych[14].

Chiny

Chiny realizują strategiczną politykę łączenia aspektów cywilnych i wojskowych w dziedzinie sztucznej inteligencji w celu uzyskania globalnej przewagi technologicznej[15].

Zgodnie z planem działania Pekinu z 2017 r. do 2030 r. planuje się stworzenie branży sztucznej inteligencji wartej 150 miliardów dolarów[16]. Na 2021 r., Większość dostawców sprzętu AI dla chińskiego wojska to nie państwowe przedsiębiorstwa zbrojeniowe, lecz prywatne chińskie firmy technologiczne założone po 2010 r[17].

Startupy z branży sztucznej inteligencji w Chinach otrzymały w 2017 r. niemal połowę całkowitych światowych inwestycji w startupy z branży sztucznej inteligencji[18]. W 2023 r. w Chinach co miesiąc ponad 6 tys. osób uzyskiwało tytuł doktora nauk ścisłych, ponad dwa razy tyle co w USA[19].

Strategia Chin w wykorzystaniu sztucznej inteligencji w wojskowości opiera się integracji systemów sztucznej inteligencji do tworzenia autonomicznych systemów ataku, obrony i rozpoznania obejmujące wszystkie pola walki[20]. Systemy autonomiczne, w tym roje dronów i wojna cybernetyczna pełnią w tej strategii kluczową rolę[21]. Chińska Armia Ludowo-Wyzwoleńcza podkreśla rownież rolę sztucznej inteligencji w aspekcie wojny poznawczej w operacjach psychologicznych, manipulacji mediów społecznościowych, analizie zachowania czy rozpoznaniu elektromagnetycznym[22].

Unia Europejska

Parlament Europejski stoi na stanowisku, że ludzie muszą sprawować nadzór i podejmować decyzje w sprawie śmiercionośnych systemów uzbrojenia[23]. Niektórzy członkowie, jak Francja, Niemcy, Włochy i Szwecja, pracują nad autonomicznymi śmiercionośnymi systemami uzbrojenia. Niektórzy członkowie nadal nie podjęli decyzji w sprawie użycia tej broni wojskowej, a Austria wezwała do zakazu używania takiej broni[24].

Niektóre państwa członkowskie UE opracowały i rozwijają broń autonomiczną. Niemcy opracowały system obrony aktywnej, AMAP-ADS, który może reagować na zagrożenie w sposób całkowicie autonomiczny w czasie krótszym niż milisekunda[24][25].

Regulacje międzynarodowe

Międzynarodowe regulacje dotyczące broni autonomicznej stanowią nową kwestię dla prawa międzynarodowego[26][5].

Zobacz też

Przypisy

  1. Ilona Poseliuzhna, Polityka naukowo-badawcza i innowacyjna Unii Europejskiej na tle globalnej konkurencji o sztuczną inteligencję [online], 1 lipca 2022 [dostęp 2025-04-19].
  2. 1 2 Piotr Grochmalski, Amerykańsko-chińska rywalizacja o strategiczną dominację w obszarze sztucznej inteligencji a nowa geopolityka AI [online], kwartalnikbellona.com [dostęp 2025-04-13].
  3. Stop Killer Robots. Autonomiczne systemy broni – nowe narzędzie pola walki XXI wieku? [online] [dostęp 2025-04-13] (pol.).
  4. Roje dronów i dewastujące cyberataki. Rusza wyścig zbrojeń AI, który trudno będzie kontrolować [OPINIA] [online], forsal.pl, 26 kwietnia 2023 [dostęp 2025-04-13] (pol.).
  5. 1 2 Edward Moore Geist, It’s already too late to stop the AI arms race—We must manage it instead, „Bulletin of the Atomic Scientists”, 72 (5), 2016, s. 318–321, DOI: 10.1080/00963402.2016.1216672, ISSN 0096-3402 [dostęp 2025-04-13].
  6. John Markoff, Fearing Bombs That Can Pick Whom to Kill, „The New York Times”, 11 listopada 2014, ISSN 0362-4331 [dostęp 2025-04-13] (ang.).
  7. Getting to grips with military robotics, „The Economist, ISSN 0013-0613 [dostęp 2025-04-13].
  8. Autonomous Systems: Infographic - Digitalization & Software - Pictures of the Future - Innovation - Home - Siemens Global Website [online], web.archive.org, 7 lutego 2018 [dostęp 2025-04-13] [zarchiwizowane z adresu 2018-02-07].
  9. DOD Unveils Its Artificial Intelligence Strategy > U.S. Department of Defense > Defense Department News [online], web.archive.org, 2 września 2021 [dostęp 2025-04-13] [zarchiwizowane z adresu 2021-09-02].
  10. Joint Artificial Intelligence Center [online], web.archive.org, 25 czerwca 2020 [dostęp 2025-04-13] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-25].
  11. Joint Artificial Intelligence Center Created Under DoD CIO - Breaking Defense Breaking Defense - Defense industry news, analysis and commentary [online], web.archive.org, 10 października 2021 [dostęp 2025-04-13] [zarchiwizowane z adresu 2021-10-10].
  12. Joint Artificial Intelligence Center [online], web.archive.org, 25 czerwca 2020 [dostęp 2025-04-13] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-25].
  13. Sam Biddle, Microsoft Pitched OpenAI’s DALL-E as Battlefield Tool for U.S. Military [online], The Intercept, 10 kwietnia 2024 [dostęp 2025-04-13] (ang.).
  14. Sam Biddle, OpenAI Quietly Deletes Ban on Using ChatGPT for “Military and Warfare” [online], The Intercept, 12 stycznia 2024 [dostęp 2025-04-13] (ang.).
  15. Technology, Trade, and Military-Civil Fusion: China's Pursuit of Artificial Intelligence, New Materials, and New Energy | U.S.- CHINA | ECONOMIC and SECURITY REVIEW COMMISSION. www.uscc.gov. [dostęp 2020-04-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-11)].
  16. Subscribe to read | Financial Times [online], web.archive.org, 19 września 2019 [dostęp 2025-04-13] [zarchiwizowane z adresu 2019-09-19].
  17. Harnessed Lightning - Center for Security and Emerging Technology [online], web.archive.org, 21 kwietnia 2022 [dostęp 2025-04-13] [zarchiwizowane z adresu 2022-04-21].
  18. The artificial intelligence race heats up | The Japan Times [online], web.archive.org, 3 stycznia 2020 [dostęp 2025-04-13] [zarchiwizowane z adresu 2020-01-03].
  19. Larry Elliott, The west is already losing the AI arms race, „The Guardian”, 30 stycznia 2025, ISSN 0261-3077 [dostęp 2025-04-13] (ang.).
  20. China’s Military Employment of Artificial Intelligence and Its Security Implications [online], THE INTERNATIONAL AFFAIRS REVIEW [dostęp 2025-04-19] (ang.).
  21. Jake Vartanian, US Army War College Analyst, China Performs Attack Training With Robot Dogs & Weapons in Western Plateau [online], Warrior Maven, 19 lutego 2025 [dostęp 2025-04-19] (ang.).
  22. China's Military AI Roadblocks [online], Center for Security and Emerging Technology [dostęp 2025-04-19] (ang.).
  23. Teksty przyjęte - Systemy broni autonomicznej - Środa, 12 września 2018 r. [online], www.europarl.europa.eu [dostęp 2025-04-13] (pol.).
  24. 1 2 Justin Haner, Denise Garcia, The Artificial Intelligence Arms Race: Trends and World Leaders in Autonomous Weapons Development, „Global Policy”, 10 (3), 2019, s. 331–337, DOI: 10.1111/1758-5899.12713, ISSN 1758-5899 [dostęp 2025-04-13] (ang.).
  25. Vincent Boulanin, Maaike Verbruggen, Mapping the development of autonomy in weapon systems [online], 2017 [zarchiwizowane z adresu 2021-01-17].
  26. No Mere Deodands: Human Responsibilities in the Use of Violent Intelligent Systems Under Public International Law [online], web.archive.org, 23 marca 2020 [dostęp 2025-04-13] [zarchiwizowane z adresu 2020-03-23].