Xanthonycticebus

	Xanthonycticebus
	Nekaris & Nijman, 2022
	; Kukang mały (X. pygmaeus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	naczelne
Podrząd	lemurowe
Infrarząd	lorisokształtne
Rodzina	lorisowate
Podrodzina	Lorisinae
Rodzaj	Xanthonycticebus
	Typ nomenklatoryczny
	Nycticebus pygmaeus Bonhote, 1907
Gatunki
	2 gatunki – zobacz opis w tekście
	2 gatunki – zobacz opis w tekście

Xanthonycticebus – rodzaj ssaków naczelnych z podrodziny Lorisinae w obrębie rodziny lorisowatych (Lorisidae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Azji Południowo-Wschodniej na wschód od rzeki Mekong^[2]^[3]^[4]^[5].

Morfologia

Długość ciała 19,5–23 cm, ogon szczątkowy dochodzący do około 1,8 cm; masa ciała 420–424 g^[3]^[4]^[5].

Systematyka

Rodzaj zdefiniowali w 2022 roku brytyjscy prymatolodzy Kimberly Anne-Isola Nekaris i Vincent Nijman w artykule poświęconym opisowi nowego rodzaju, opublikowanym w czasopiśmie Zoosystematics and Evolution^[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczeni monotypowe) kukang mały (X. pygmaeus).

Etymologia

Xanthonycticebus: gr. ξανθος xanthos ‘żółty, złoty’; νυκτι- nukti- ‘nocny’, od νυξ nux, νυκτος nuktos ‘noc’; κηβος kēbos ‘długoogoniasta małpa’^[1].

Podział systematyczny

Takson wyodrębniony z Nycticebus w 2022 roku w oparciu o dane morfologiczne, behawioralne, kariotypowe i genetyczne; drogi rozwojowe Nycticebus i Xanthonycticebus rozeszły się około 10,5 miliona lat temu^[1]. Do rodzaju należą następujące gatunki^[6]^[4]^[7]:

Grafika	Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[7]	Podgatunki^[3]^[2]^[4]^[5]	Rozmieszczenie geograficzne^[3]^[2]^[4]^[5]	Podstawowe wymiary^[3]^[4]^[5]^[a]	Status IUCN^[8]
	Xanthonycticebus intermedius	(Đào Văn Tiến, 1960)		gatunek monotypowy	południowa Chińska Republika Ludowa, Wietnam (Quảng Nam) i Laos	DC: 21,4–24,8 cm DO: około 1,8 cm MC: brak danych	NE
	Xanthonycticebus pygmaeus	(Bonhote, 1907)	kukang mały	gatunek monotypowy	Wietnam (Quảng Nam), południowy Laos i wschodnia Kambodża	DC: 19,5–23 cm DO: około 1,8 cm MC: 420–424 g	EN

Kategorie IUCN: EN – gatunek zagrożony; NE – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.

Uwagi

↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

1 2 3 4 K.A.-I. Nekaris & V. Nijman. A new genus name for pygmy lorises, Xanthonycticebus gen. nov. (Mammalia, primates). „Zoosystematics and Evolution”. 98 (1), s. 88, 2022. DOI: 10.3897/zse.98.81942. (ang.).
1 2 3 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 168. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
1 2 3 4 5 K.A.-I. Nekaris: Family Lorisidae (Angwantibos, Pottos and Lorises). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 235. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).
1 2 3 4 5 6 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 108. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
1 2 3 4 5 M.E. Blair, G.T. Cao, E.H. López-Nandam, D.A. Veronese-Paniagua, M.G. Birchette, M. Kenyon, B.M. Md-Zain, R.A. Munds, K.A. Nekaris, V. Nijman, C. Roos, H.M. Thach, E.J. Sterling & M.D. Le. Molecular Phylogenetic Relationships and Unveiling Novel Genetic Diversity among Slow and Pygmy Lorises, including Resurrection of Xanthonycticebus intermedius. „Genes”. 14 (3), s. 643, 2023. DOI: 10.3390/genes14030643. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-09-23]. (ang.).
1 2 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 34. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ Taxonomy: Nycticebus – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-09-14]. (ang.).

[8] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[nek&nij-1] 1 2 3 4 K.A.-I. Nekaris & V. Nijman. A new genus name for pygmy lorises, Xanthonycticebus gen. nov. (Mammalia, primates). „Zoosystematics and Evolution”. 98 (1), s. 88, 2022. DOI: 10.3897/zse.98.81942. (ang.).

[icmw-2] 1 2 3 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 168. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[hmw-3] 1 2 3 4 5 K.A.-I. Nekaris: Family Lorisidae (Angwantibos, Pottos and Lorises). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 235. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).

[amw-4] 1 2 3 4 5 6 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 108. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[bla&inni-5] 1 2 3 4 5 M.E. Blair, G.T. Cao, E.H. López-Nandam, D.A. Veronese-Paniagua, M.G. Birchette, M. Kenyon, B.M. Md-Zain, R.A. Munds, K.A. Nekaris, V. Nijman, C. Roos, H.M. Thach, E.J. Sterling & M.D. Le. Molecular Phylogenetic Relationships and Unveiling Novel Genetic Diversity among Slow and Pygmy Lorises, including Resurrection of Xanthonycticebus intermedius. „Genes”. 14 (3), s. 643, 2023. DOI: 10.3390/genes14030643. (ang.).

[mdd-6] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-09-23]. (ang.).

[miiz-7] 1 2 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 34. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[9] Taxonomy: Nycticebus – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-09-14]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[a]

[8]