Xenohyla truncata
| Xenohyla truncata[1] | |||
| (Izecksohn, 1959) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
Xenohyla truncata | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
Xenohyla truncata – gatunek płaza bezogonowego z rodziny rzekotkowatych (Hylidae), charakteryzujący się unikalną dla płazów częściowo roślinną dietą. Charakteryzuje się pulchnym ciałem o czerwonobrązowej barwie. Występuje endemicznie w brazylijskim stanie Rio de Janeiro, w którym zasiedla rośliny bromeliowate, wchodzące w skład porastającej pas wydm nadmorskich restingi. Jest jednym z bardzo niewielu gatunków płazów, u których dorosłe osobniki odżywiają się pokarmem roślinnym – w tym wypadku owocami; X. truncata bierze również udział w rozsiewie niektórych gatunków roślin. Część jego diety stanowią również bezkręgowce, zasiedlające zazwyczaj rośliny bromeliowate. Gatunek narażony (VU) w związku z niewielkim zasięgiem występowania (7435 km²) oraz utratą i degradacją jego siedlisk.
Wygląd
Ciało pulchne z małą głową i spiczastym pyskiem[4]. Ubarwienie jednolicie czerwonobrązowe, tęczówka czerwona[4]. Palce u stóp i dłoni zakończone przylgami[4].
Zasięg występowania, habitat i zachowania
Występuje jedynie w brazylijskim stanie Rio de Janeiro, do wysokości bezwzględnej 60 m n.p.m.[3] Południową granicę jego występowania określa wyspa Ilha da Marambaia, a północną stan Espirito Santo[5]. Zasiedla roślinność pasa wydm nadmorskich, zwaną restingą, w której spotkać można go na roślinach bromeliowatych (szczególnie w Neoregelia cruenta)[3][5][6]. Podczas ataku drapieżnika rozciąga nogi na boki oraz nadyma się, wciągając powietrze do płuc, dzięki czemu przybiera kształt utrudniający napastnikowi połknięcie ofiary[7]. Rozmnaża się w okresowych zbiornikach wodnych utworzonych przez opady deszczu[3].
Dieta
Dieta dorosłych osobników X. truncata jest wyjątkowa wśród płazów, jako że składa się objętościowo w 2/3 z owoców, szczególnie w porze deszczowej, kiedy wiele gatunków roślin owocuje[8]. Wedle danych z 2011 roku jest jednym z dwóch gatunków płazów bezogonowych (obok Euphlyctis hexadactyla), u których dieta dorosłych osobników składa się choć częściowo z roślin[8]. Płaz ten połyka w całości owoce o długości 3–10 mm należące do roślin takich jak Anthurium harrisii czy Erythroxylum ovalifolium[6]. X. truncata prawdopodobnie używa zmysłu wzroku (a dokładnie zdolności postrzegania barw) w celu zlokalizowania owoców[9]. Nasiona nie są trawione, a po wydaleniu kiełkują, co sugeruje, że płaz ten odgrywa ważną rolę w ich rozsiewaniu[8]. Ponadto X. truncata żywi się również bezkręgowcami takimi jak mrówki, prostoskrzydłe, karaczany czy pająki[6][9]. Większość bezkręgowców w diecie X. truncata zasiedla bromelie, jednakowoż płazy te mogą również opuszczać te rośliny, żeby udawać się na żerowanie[9]. Odnotowano sezonową zmienność w proporcjonalnym udziale bezkręgowców i owoców w diecie[9].
Status
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN Xenohyla truncata od 2023 roku klasyfikowany jest jako gatunek narażony (VU, ang. Vulnerable); wcześniej, od 2004 roku uznawano go za gatunek bliski zagrożenia (NT, ang. Near Threatened)[3].
Gatunek ma niewielki zasięg występowania (szacowany na 7435 km²), a liczebność jego populacji spada wskutek utraty, fragmentacji i degradacji siedlisk. Zagraża mu głównie niszczenie restingi, a także rozwój infrastruktury oraz zmiany klimatu[3].
Przypisy
- ↑ Xenohyla truncata, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- 1 2 3 Darrel R. Frost, Xenohyla truncata (Izecksohn, 1959), [w:] Amphibian Species of the World: an Online Reference. Version 6.2 [online], American Museum of Natural History, New York, USA [dostęp 2024-05-27] (ang.).
- 1 2 3 4 5 6 IUCN SSC Amphibian Specialist Group & Instituto Boitatá de Etnobiologia e Conservação da Fauna, Xenohyla truncata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2024-05-27] (ang.).
- 1 2 3 Tim Halliday, The Book of Frogs: A Life-Size Guide to Six Hundred Species from Around the World, University of Chicago Press, 29 stycznia 2016, ISBN 978-0-226-18465-4 [dostęp 2020-08-05] (ang.).
- 1 2 Gabriela Bueno Bittencourt-Silva, Hélio Ricardo da Siva, Insular Anurans (Amphibia: Anura) of the coast of Rio de Janeiro, Southeast, Brazil, „Check List”, 9 (2), 2013, s. 225–234, DOI: 10.15560/9.2.225, ISSN 1809-127X (ang.).
- 1 2 3 Helio R. da Silva, Mônica C. de Britto-Pereira, Ulisses Caramaschi, Frugivory and Seed Dispersal by Hyla truncata, a Neotropical Treefrog, „Copeia”, 1989 (3), 1989, s. 781–783 (ang.).
- ↑ Marcelo Napoli, Xenohyla truncata (NCN). Antipredator behavior, „Herpetological Review”, 32 (1), styczeń 2001, s. 36–37.
- 1 2 3 Chris Mattison, Frogs and Toads of the World, Princeton University Press, 22 maja 2011, ISBN 978-0-691-14968-4 [dostęp 2020-08-05] (ang.).
- 1 2 3 4 H.R. da Silva, M.C. de Britto-Pereira, How much fruit do fruit-eating frogs eat? An investigation on the diet of Xenohyla truncata (Lissamphibia: Anura: Hylidae), „Journal of Zoology”, 270 (4), 2006, s. 692–698, ISSN 0952-8369 (ang.).