Xeromphalina
 Pępowniczka dzwonkowata | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
pępowniczka |
| Nazwa systematyczna | |
| Xeromphalina Kühner & Maire Icon. Select. Fung. 6: 236 (1934) | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Xeromphalina campanella (Batsch) Maire 1934 | |
Xeromphalina Kühner & Maire (pępowniczka) – rodzaj grzybów z rodziny grzybówkowatych (Mycenaceae)[1].
Charakterystyka
Drobne grzyby kapeluszowe o blaszkowatym, przyrośniętym lub zbiegającym hymenoforze[2]. Owocniki pępówkowate, grzybówkowate lub podobne do pieniążków. Kapelusz zwykle jaskrawo ubarwiony. Blaszki szeroko przyrośnięte do zbiegających, nigdy czysto białe. Trzon zwykle centralny, rzadziej ekscentryczny, suchy, z żółtawą lub żółtobrązową grzybnią u podstawy. Smak łagodny, nieprzyjemny lub gorzki. Ryzomorfy zwykle obecne. Wysyp zarodników biały, zarodniki elipsoidalne, szeroko elipsoidalne, podłużne, cylindryczne lub lekko alantoidalne, cienkościenne gładkie, amyloidalne, niecyjanofilne, szkliste. Cheilocystydy zawsze obecne; pleurocystydy obecne lub nieobecne; pileocystydy obecne, często dwóch typów: cienkościenne i nierozgałęzione oraz grubościenne, często rozgałęzione lub koraloidalne (circumcystydy). Strzępki ze sprzążkami, nieamyloidalne i niedekstrynoidalne. Miąższ trzonu sarkodimityczny[3].
Grzyby saprotroficzne występujące na drzewach iglastych, rzadziej także na liściastych, czasami w torfowiskach lub ściółce leśnej. Występują na całym świecie, znane ze stref umiarkowanych obu półkul i strefy górskiej regionów tropikalnych[3].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Mycenaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Takson utworzyli Robert Kühner i René Charles Maire w 1934 r. Synonimy nazwy naukowej: Omphalopsis Earle, Phlebomarasmius R. Heim, Valentinia Velen[4].
Polską nazwę nadał Władysław Wojewoda w 1985 r. W polskim piśmiennictwie należące do tego rodzaju gatunki opisywane były także jako bedłka i grzybówka[5].
- Xeromphalina brunneola O.K. Mill. 1968 – pępowniczka brunatna
- Xeromphalina campanella (Batsch) Kühner & Maire 1934 – pępowniczka dzwonkowata
- Xeromphalina cauticinalis (With.) Kühner & Maire 1934 – pępowniczka żółtawa, pępowniczka gorzkawa[6]
- Xeromphalina cornui (Quél.) J. Favre 1936 – pępowniczka torfowcowa
- Xeromphalina fraxinophila A.H. Sm. 1953[7]
Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum[8]. Nazwy polskie i wykaz gatunków według W. Wojewody[5] i internetowego atlasu grzybów[7]. W. Wojewoda wymienił je pod błędną nazwą Xeromphalia.
Przypisy
- 1 2 Index Fungorum [online] [dostęp 2014-02-15] (ang.).
- ↑ Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, s. 343, ISBN 83-09-00714-0.
- 1 2 Machiel Noordeloos, Vladimír Antonín, A monograph of the genera Hemimycena, Delicatula, Fayodia, Gamundia, Myxomphalia, Resinomycena, Ricknella and Xeromphalina in Europe, IHW Verlag, Eching, Germany, 2004, s. 193, ISBN 3-930167-56-5.
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2014-02-15] (ang.).
- 1 2 Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 694, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Nazwę pępowniczka gorzkawa W. Wojewoda podał dla gatunku Xeromphalia fellea, który według Index Fungorum jest synonimem Xeromphalia cauticinalis.
- 1 2 Xeromphalina (pępowniczka) [online], grzyby.pldata dostępu = 2024-08-10 (ang.).
- ↑ Index Fungorum (gatunki) [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).