Zápoľná jaskyňa
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Długość |
1848 m |
| Głębokość |
59 m |
| Wysokość otworów |
755 m n.p.m. |
| Wysokość otworów nad dnem doliny |
ok. 50 m |
| Data odkrycia |
1939-1941 |
Położenie na mapie Słowacji  | |
 49°00′58″N 19°52′27″E/49,016111 19,874167 | |
Zápoľná jaskyňa – jaskinia krasowa w Krasie Ważeckim w północnej Słowacji. Aktualnie (2024) jej korytarze liczą 1 848 m długości, co lokuje ją na 33. miejscu najdłuższych jaskiń Słowacji[1].
Położenie
Jaskinia znajduje się w granicach powiatu Liptowski Mikułasz, na obszarze katastralnym wsi Východná, na wschód od osady Svarín w dolinie Czarnego Wagu, ok. 3 km poniżej zapory na tej rzece, po jej prawej stronie, pod stromą, wapienną skałą Zápoľná[2][3].
W odniesieniu do regionalnego podziału geomorfologicznego Słowacji (Mazúr i Lukniš, 1978), jaskinia należy do jednostki geomorfologicznej Kozie Grzbiety (słow. Kozie chrbty), do jej zachodniej części zwanej Grzbietem Ważeckim (słow. Važecký Chrbát). Powstała w wąskim pasie wapieni, które tu przecinają dolinę Czarnego Wagu, ciągnąc się od Ważca w kierunku południowo-zachodnim, a których przedłużeniem jest tzw. Malužinský kras[4].
Otwór wejściowy jaskini znajduje się na wysokości 755 m, ok. 50 m powyżej poziomu wody rzeki[4].
Historia
Jaskinia Zápoľná została odkryta przez przypadek podczas terenowych prac przygotowawczych do budowy zbiornika zaporowego na Czarnym Wagu, w trakcie prowadzenia odwiertów geologicznych w latach 1939-1941, kiedy to wykonujący wiercenia przedostali się do wejściowej części jaskini. Pierwotnie była to niewielka jaskinia o głębokości 14 m. Opisał ją później A. Droppa (1962), który w oparciu o intensywny przewiew z otworu zakładał istnienie dalszych podziemnych pustek[2]. W tym czasie długość jaskini wynosiła ok. 50 m, a głębokość 30 m[4].
Przewidywane pustki speleolodzy spenetrowali dopiero w drugiej połowie lat 90. XX wieku. W trakcie prac eksploracyjnych, prowadzonych przez członków Słowackiego Towarzystwa Speleologicznego (Slovenská speleologická spoločnosť), w latach 1997 i 1998 odkryto nowe, rozległe przestrzenie jaskiniowe. Na przełomie tysiącleci długość korytarzy jaskini wynosiła 1593 m[4]. Obecnie (wg danych na 2024 r.) łączna długość korytarzy jaskini ma długość 1848 m, a rozpiętość pionowa jaskini wynosi 59 m.
Przypisy
- ↑ Tabuľka najdlhších jaskyň na Slovensku. Slovenská speleologická spoločnosť. [dostęp 2024-12-23]. (słow.).
- 1 2 Lucia Pristašová, Gabriela Ivaňáková. Teplota vzduchu v jaskyni Zápoľná. „Aragonit”. R. 25 (2/2020), s. 111-116, grudzień 2020. Správa slovenských jaskýň. ISSN 1335-213X. (słow.).
- ↑ Mapa turystyczna. [dostęp 2024-12-26].
- 1 2 3 4 Zdenko Hochmuth: Krasové územia a jaskyne Slovenska, w: “Geographia Cassoviensis”, ročník II., 2 / 2008, wyd. Univerzita Pavla Jozefa Šafárika v Košiciach, Košice 2008, ISSN 1337-6748, s. 91;