Zakład Karny w Nowogardzie

Zakład Karny w Nowogardzie^[1]

Państwo	Polska
Adres	72-200 Nowogard Zamkowa 7
Rodzaj	zakład karny
Jednostka nadrzędna	OISW Szczecin
Przeznaczenie	zamknięty przeznaczony dla skazanych mężczyzn recydywistów penitencjarnych
Kierownictwo jednostki	kpt. Andrzej Antkowiak[2]
Pojemność	1147, w tym 302 oddział zewnętrzny w Płotach
Data powstania	1817
Położenie na mapie Nowogardu Zakład Karny w Nowogardzie[4]
Położenie na mapie Polski Zakład Karny w Nowogardzie[6]
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego Zakład Karny w Nowogardzie[8]
Położenie na mapie powiatu goleniowskiego Zakład Karny w Nowogardzie[10]
Położenie na mapie gminy Nowogard Zakład Karny w Nowogardzie[12]
53°40′19″N 15°07′09″E/53,671944 15,119167

Zakład Karny w Nowogardzie – jednostka penitencjarna typu zamkniętego przeznaczoną do odbywania kary przez mężczyzn recydywistów penitencjarnych.

Przyjmuje się, że początek jednostki penitencjarnej w Nowogardzie sięga okresu stacjonowania w mieście wojsk napoleońskich^[13]. Powstał wówczas pomysł przeznaczenia całego zamkowego zespołu na więzienie i zakład wychowawczy. Zaczęto ten projekt realizować w 1817 r. pod nadzorem budowniczego Blocka^[13]. W 1820 r. na bazie dawnego zamku Ebersteinów powstało nowogardzkie więzienie. W tym samym roku zostali w Nowogardzie przyjęci pierwsi więźniowie^[13].

W 1821 r. powstał w więzieniu oddział kobiecy^[13]. W 1851 r. został przeniesiony do Anklam, a w okresie późniejszym do Goleniowa. Więzienie było zakładem wychowawczym, gdzie więźniowie w szkole uczyli się rzemiosła, a praktykę odbywali na warsztatach. W okresie rewolucji, która nastąpiła w Niemczech w 1848 r., więziono w jednostce przywódców rewolucyjnych, między innymi niemieckiego poetę Gottfrieda Kinkla. W 1848 r. więźniowie zorganizowali bunt i próbę ucieczki, która została krwawo stłumiona przez niemieckie jednostki wojskowe^[13].

Po I wojnie światowej jednostka funkcjonująca jako zakład wychowawczy została przekształcona na więzienie karne. W 1937 r. zakład rozpoczął działalność jako więzienie dla młodocianych^[13]. Po zakończeniu II wojny światowej więzienie częściowo zaczęło działać już w czerwcu 1945 r. Jako funkcjonariusze służby więziennej pracowała kadra wojskowa^[13].

W latach 1950–1951 powstał ośrodek pracy^[13]. W 1956 r. i w kolejnych latach wykonano szereg prac remontowo-gospodarczych, które w zasadniczy sposób zmieniły charakter historycznych budowli nowogardzkiej jednostki^[13].

W 1989 r. więźniowie zorganizowali w zakładzie bunt^[13]. W czasie zamieszek zostały spalone dwa budynki przy murze południowym, które następnie rozebrano. W jednym z rozebranych budynków na poziomie piwnic zachowały się szesnastowieczne karcery, w których znajduje się jedyna zachowana w Polsce cela śmierci^[13]. W celi tej karę śmierci wykonywano do grudnia 1978 r.

Obecnie ZK w Nowogardzie jest jednostką o ścisłej zabudowie typu pawilonowego z 8 budynkami. Sześć budynków pochodzi z XIX wieku, a w dwóch zachowały się relikty z okresu średniowiecza i z XVI wieku^[13].

W grudniu 2008 r. uroczyście oddano nowoczesny pawilon mieszkalny dla osadzonych^[13]. W lutym 2009 r. przyjęto pierwszych więźniów. Zakład Karny w Nowogardzie jest jednostką organizacyjną Skarbu Państwa nieposiadającą osobowości prawnej^[14]. Zakład funkcjonuje w oparciu o przepisy ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 roku o Służbie Więziennej (Dz.U. z 2024 r. poz. 1869). Podlega Okręgowemu Inspektoratowi Służby Więziennej w Szczecinie^[13]. Jest jednostką penitencjarną typu zamkniętego przeznaczoną dla mężczyzn recydywistów penitencjarnych^[14].

Struktura organizacyjna jednostki^[14]:

• kierownictwo i stanowiska samodzielne
• dział penitencjarny
• dział ochrony
• dział ewidencji
• dział finansowy
• dział kwatermistrzowski
• oddział terapeutyczny dla osób uzależnionych od środków odurzających i psychotropowych
• zakład opieki zdrowotnej
• oddział zewnętrzny w Płotach.

Dyrektor Zakładu Karnego w Nowogardzie realizuje zadania na podstawie ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej. Do zadań realizowanych należy^[14]:

• wykonywanie tymczasowego aresztowania w sposób zabezpieczający prawidłowy tok postępowania karnego,
• ochrona społeczeństwa przed osobami osadzonymi w zakładzie karnym,
• zapewnienie w zakładzie karnym porządku i bezpieczeństwa,
• wykonywanie wszelkich czynności administracyjnych związanych z wykonywaniem tymczasowego aresztowania oraz kar i środków przymusu skutkujących pozbawienie wolności oraz dokumentowania tych czynności
• organizowanie pracy sprzyjającej zdobywaniu umiejętności zawodowych,
• nauczanie oraz zajęcia kulturalno-oświatowe i sportowe,
• wdrażanie skazanych do readaptacji społecznej poprzez stwarzanie warunków sprzyjających do utrzymywania przez nich kontaktów z bliskimi osobami z wolności,
• zapewnienie osobom skazanym na kary pozbawienia wolności lub tymczasowo aresztowanym przestrzegania ich praw, a zwłaszcza humanitarnych warunków odbywania kary, poszanowania godności osobistej, zapewnienia opieki zdrowotnej i możliwości korzystania z posług religijnych.

• ZK Nowogard w Ogólnopolskim Portalu Służby Więziennej