Zamek Dunstaffnage
 Widok na zamek | |
| Państwo | |
|---|---|
| Kraj | |
| Miejscowość | |
| Typ budynku |
zamek |
| Pierwszy właściciel |
Duncan MacDougall |
| Obecny właściciel | |
Położenie na mapie Szkocji  | |
Położenie na mapie Wielkiej Brytanii  | |
 56°27′16,8″N 5°26′13,0″W/56,454667 -5,436944 | |
| Strona internetowa | |
.svg.png){kind=small}
Zamek Dunstaffnage (gael. Caisteal Dhùn Stadhainis) – średniowieczna twierdza w Argyll and Bute w zachodniej Szkocji, położona na skalistym cyplu nad zatoką Loch Etive. Jeden z najstarszych kamiennych zamków w kraju, wzniesiony przez ród MacDougallów ok. 1220 roku[1]. Obiekt zarządzany przez Historic Environment Scotland, wpisany na listę zabytków narodowych Szkocji.
Historia
Strategiczne położenie na granicy Morza Irlandzkiego i zatoki Lorn sprawiło, że miejsce to pełniło funkcję fortyfikacji już od VII wieku. Według przekazów znajdował się tu wówczas fort władców Dalriady, w którym przechowywano Kamień Przeznaczenia przed jego przeniesieniem do Scone w 843 roku[2].
Kamienny zamek powstał ok. 1220 roku z inicjatywy Duncana MacDougalla, wnuka Somairle mac Gilla Brigte, władcy wysp Hebryd[1]. Twierdza stała się kluczowym punktem w norwesko-szkockich zmaganiach o kontrolę nad Hebrydami. W 1308 roku Robert Bruce, po zwycięstwie nad Johnem MacDougallem w bitwie pod Brander, zdobył zamek po krótkim oblężeniu[2]. W przeciwieństwie do innych twierdz rojalistów, Bruce nie zniszczył Dunstaffnage, lecz przekształcił go w królewską fortecę graniczną.
W 1469 roku Jakub III przekazał zamek Colinowi Campbellowi, rozpoczynając 500-letnią dominację rodu Campbellów. Twierdza pełniła rolę bazy w tłumieniu powstań MacDonaldów i jakobitów. W 1746 roku przetrzymywano tu Florę MacDonald, która pomogła w ucieczce Bonnie Prince Charlie[3].
Architektura
Zamek ma nieregularny czworobok o wymiarach 35 na 30 metrów, z charakterystycznymi trzema okrągłymi wieżami (północną, wschodnią i zachodnią). Grubość murów kurtynowych sięga 3 m, a ich wysokość – 18 m[2]. Oryginalna więźba dachowa z dębu szkockiego zachowała się jedynie fragmentarycznie[1].
Główną linię obrony stanowił pierścień murów z blankami i strzelnicami, przebudowanymi w XV wieku na stanowiska artyleryjskie. Wieża północna pełniła funkcję donżonu z lochem w przyziemiu, podczas gdy brama wschodnia otrzymała w XVI wieku dodatkowe machikuły i barbakan[2].
Położona 200 m na południe od zamku kaplica św. Kolumby, zbudowana przez Duncana MacDougalla[4], stanowi przykład wczesnogotyckiej architektury sakralnej. Wewnątrz zachowały się ślady fresków przedstawiających herby rodowe MacDougallów[1].
Przypisy
- 1 2 3 4 History, hauntings & Hebridean domination: The story of Dunstaffnage Castle. Wild About Argyll. [dostęp 2025-02-20]. (ang.).
- 1 2 3 4 Dunstaffnage Castle. Undiscovered Scotland. [dostęp 2025-02-20]. (ang.).
- ↑ Dunstaffnage Castle Tour Information. Secret Scotland. [dostęp 2025-02-20]. (ang.).
- ↑ Chris J. Tabraham: Scottish Castles and Fortifications. Wyd. Reprint. The Stationery Office, 1986, s. 43. ISBN 978-0-114-92475-1.