Zapis na sąd polubowny

Zapis na sąd polubowny (ang. arbitration agreement, arbitration clause) – umowa o poddanie sporu pod rozstrzygnięcie sądu polubownego. Powinna być sporządzona na piśmie i podpisana przez obydwie strony. W zapisie należy dokładnie oznaczyć przedmiot sporu albo stosunek prawny, z którego wynikł lub może wyniknąć.

Celem zapisu jest wyłączenie w określonych granicach jurysdykcji sądu państwowego i poddanie orzecznictwu sądu arbitrażowego określonych spraw spornych między stronami. Jako czynność zasadniczo dwustronna i odrębna od umowy podstawowej (określenie „zapis” jest charakterystyczne wyłącznie dla ustawodawstwa polskiego) wymaga wedle polskiego prawa pisemnej umowy stron. W razie niezachowania formy zapis jest uznawany za bezskuteczny (nieważny). Powinien być jednoznaczny, bowiem wyklucza się wnioskowanie o „zapisie” w sposób dorozumiany, a także uzupełnienie jego treści dowodem ze świadków. Zapis na sąd polubowny można zawrzeć także w umowie ramowej[1][2][3][4].

Sporny jest charakter prawny zapisu na sąd polubowny. Według dominującego zapatrywania zapis na sąd polubowny wywiera zarówno skutki procesowe, jak i materialnoprawne i można do niego stosować w zakresie nieuregulowanym przepisy prawa cywilnego materialnego odnoszące się do czynności prawnych i zobowiązań umownych. Zapis odnoszący się do sporu już zaistniałego nazywa się tradycyjnie zapisem "na kompromis", natomiast dotyczący przyszłych sporów z oznaczonego stosunku - „klauzulą arbitrażową"[1][2][4].

Przypisy

  1. 1 2 M. Czerwiński, O dopuszczalności zapisu na sąd polubowny w zamówieniach publicznych, „Prawo Zamówień Publicznych” 2024, nr 3, s. 23-24.
  2. 1 2 A. Budniak-Rogala, Charakter prawny zapisu na sąd polubowny w postępowaniu cywilnym, Wrocław 2015, s. 29, 73, 100-105, 141-146, 418-419, 427, 502-504.
  3. R. Sikorski, w: Diagnoza arbitrażu. Funkcjonowanie prawa o arbitrażu i kierunki postulowanych zmian, B. Gessel-Kalinowska vel Kalisz (red.), Warszawa 2014, s. 48.
  4. 1 2 M. Rządkowski, Zakres podmiotowy zapisu na sąd polubowny, Warszawa 2022, s. 78-83, 101, 110-121.