Zasłonak borowikowy

Zasłonak borowikowy

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	gołąbkowce
Rodzina	zasłonakowate
Rodzaj	zasłonak
Gatunek	zasłonak borowikowy
Nazwa systematyczna
Cortinarius lucorum (Fr.) E. Berger Catal. Herbar. vollst. Aufz. phanerogam. cryptogam. Gewäch. Deutschl., Teil III. Die deutsch. Kryptog.(5): 89 (1846)

Zasłonak borowikowy (Cortinarius lucorum (Fr.) E. Berger) – gatunek grzybów należący do rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae)^[1].

Kapelusz

Średnica 4–9 cm, początkowo wypukły z podgiętym brzegiem, starsze okazy płasko-wypukłe z prostym brzegiem i tępym garbkiem. Powierzchnia sucha, gładka, przy brzegu pokryta białymi, przylegającymi włókienkami. Jest higrofaniczny; okazy w stanie wilgotnym o barwie winnobrązowej, ciemnobrązowej, w stanie suchym ochrowobrązowej, z przylegającymi włókienkami białej osłony^[2].

Blaszki

Wąsko przyrośnięte, rzadkie, liliowobrązowe. Krawędzie gładkie, tej samej barwy^[2].

Trzon

Wysokość 5–1 cm, grubość 0,6–1,2 cm, walcowaty lub u postawy nieco rozszerzony. Powierzchnia początkowo biaława, potem jasnoszarobrązowa, pod blaszkami fioletowa, w dolnej połowie ze strefami białawych włókien osłony całkowitej. Zasnówka biała^[2].

Miąższ

Mięsisty, w kapeluszu białawy, w trzonie marmurkowaty, brązowofioletowy, bez wyraźnego zapachu. Eksykaty mają szarobrązowe kapelusze i blaszki oraz szare trzony^[2].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki 9–11,5 × 5,5–6,5 μm, elipsoidalne, brązowe, średnio brodawkowane, średnio dekstrynoidalne^[2].

Gatunki podobne

• zasłonak pachnący (Cortinarius torvus) – ma silny zapach i trzon z odgiętym do góry pierścieniem^[3];
• zasłonak niebieskomiąższowy (Cortinarius saturninus) – rośnie pod wierzbami, ma bardziej jaskrawy, kasztanowo-rudy kapelusz z niewielką ilością włókien lub ich brakiem^[3].

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cortinarius, Cortinariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy opisał go w 1838 r. Elias Fries, jako odmianę zasłonaka kępkowego (Cortinarius impennis var. lucorum ). Obecną nazwę nadał mu w 1846 r. Ernst Berger^[1]. Niektóre inne synonimy^[4]:

• Cortinarius circumvelatus Reumaux 1980
• Cortinarius lucorum f. circumvelatus (Reumaux) Lécuru 2019
• Cortinarius lucorum var. albipes Bidaud, Moënne-Locc. & Reumaux 2000
• Cortinarius malachius var. lucorum (Fr.) Soop 1990

W 1975 r. Andrzej Nespiak nadał mu polską nazwę zasłonak borowikowy, w 1981 r. zmienił ją na zasłonak Langego, Władysław Wojewoda w 2003 r. zaakceptował nazwę zasłonak borowikowy^[5].

Znane jest jego występowanie w Ameryce Północnej i Europie. Najwięcej stanowisk podano w Europie, zwłaszcza na Półwyspie Skandynawskim^[6]. W Polsce do 2003 r. podano 2 stanowiska^[5], w późniejszych latach podano wiele następnych. Najbardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną^[7]. Na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski ma status V – gatunek narażony, który zapewne w przyszłości przesunie się do kategorii wymierających, jeśli będą nadal działać czynniki zagrozenia^[8].

Naziemny grzyb mykoryzowy^[5]. Występuje w wilgotnych lasach liściastych, mieszanych, śródpolnych zadrzewieniach i parkach, zazwyczaj pod topolami^[2].

Nie zaleca się zbierania w celach spożywczych żadnego gatunku zasłonaka; ich odróżnienie jest trudne, na ogół są to grzyby niejadalne lub trujące, niektóre nawet śmiertelnie^[9].