Zasłonak jaskrawy
 | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
zasłonak jaskrawy |
| Nazwa systematyczna | |
| Cortinarius balaustinus Fr. Epicr. syst. Mycol. (Upsaliae): 307 (1838) [1836-1838] | |
| Zasięg | |
 Zasięg w Europie | |
Zasłonak jaskrawy (Cortinarius balaustinus Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cortinarius, Cortinariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go Elias Fries w 1838 r.[1] Synonimy[2]:
- Gomphos balaustinus (Fr.) Kuntze 1891
- Hydrocybe balaustina (Fr.) A. Blytt 1905
Polską nazwę nadał mu Andrzej Nespiak w 1981 r.[3]
Morfologia
Średnica 3–8 cm. Początkowo kulisty, potem wypukły. Powierzchnia jedwabista, włókienkowata, o barwie od żółtobrązowej do pomarańczowobrązowej, na środku bardziej czerwona. Często kapelusz bywa popękany[4].
Umiarkowanie gęste, o barwie od żółtobrązowej do jaskrawo czerwonobrązowej, ostrza jaśniejsze, czasami nieregularnie ząbkowane[4].
Wysokość 5–11 cm, grubość do 1,2 cm walcowaty, często pogrubiony u podstawy, sztywny. Powierzchnia u młodych owocników pokryta białymi resztkami osłony, u starszych plamista lub żółtobrązowo nakrapiana, z czasem pomarszczona[4]. Miąższ: Brązowoochrowy, zapach ziemisto-rzodkiewkowy, smak łagodny[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki o rozmiarach 5,5–7 × 4,5–5,5 μm mniej więcej kuliste, nieco brodawkowate[4].
Występowanie i siedlisko
Występuje głównie w Europie i jest tutaj szeroko rozprzestrzeniony od Hiszpanii przez Islandię po północne krańce Półwyspu Skandynawskiego. Brak informacji o jego występowaniu w Europie Wschodniej i Południowo-wschodniej. Ponadto podano jego występowanie w dwóch miejscach w Kanadzie[5]. W piśmiennictwie naukowym do 2003 r. podano 5 stanowisk na terenie Polski[3]. Nowsze stanowiska podaje internetowy atlas grzybów[6]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – gatunek wymierający[7]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Niemczech[3].
Naziemny grzyb mykoryzowy[3]. Rośnie na ziemi w lasach liściastych. Owocniki wytwarza od lipca do listopada[3].
Przypisy
- 1 2 3 Index Fungorum [online] [dostęp 2017-12-28] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2025-03-22] (ang.).
- 1 2 3 4 5 Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 162, ISBN 83-89648-09-1.
- 1 2 3 4 5 6 ''Cortinarius balaustinus'' [online], Mycoquebec.org [dostęp 2017-12-29].
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2014-04-18].
- ↑ Cortinarius balaustinus (zasłonak jaskrawy) [online], grzyby.pl [dostęp 2025-03-22].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, s. 62, ISBN 83-89648-38-5.