Zeberka białolica

Zeberka białolica
	Stizoptera bichenovii
	(Vigors & Horsfield, 1827)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	astryldowate
Podrodzina	mniszki
Rodzaj	Stizoptera; Oberholser, 1899
Gatunek	zeberka białolica
Synonimy
	Fringilla Bichenovii Vigors & Horsfield, 1827; Poephila bichenovii (Vigors & Horsfield, 1827); Taeniopygia bichenovii (Vigors & Horsfield, 1827);
	Fringilla Bichenovii Vigors & Horsfield, 1827; Poephila bichenovii (Vigors & Horsfield, 1827); Taeniopygia bichenovii (Vigors & Horsfield, 1827);
Podgatunki
	S. b. annulosa (Gould, 1840); S. b. bichenovii (Vigors & Horsfield, 1827);
	S. b. annulosa (Gould, 1840); S. b. bichenovii (Vigors & Horsfield, 1827);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	; Przybliżony zasięg występowania: S. b. annulosa populacja mieszana S. b. bichenovii

Zeberka białolica^[1], amadynka białolica^[4], astryld kratoskrzydły (Stizoptera bichenovii) – gatunek małego ptaka z rodziny astryldowatych (Estrildidae), podrodziny mniszek (Lonchurinae). Zamieszkuje Australię, nie jest zagrożony wyginięciem.

Systematyka

Na podstawie badań filogenetycznych^[7] takson ten jest obecnie umieszczany w monotypowym rodzaju Stizoptera^[1]^[2]^[8], wcześniej zaliczano go do rodzaju Taeniopygia^[1]^[2]^[6]. Wyróżniono dwa podgatunki S. bichenovii^[1]^[2]^[8]:

S. bichenovii annulosa (Gould, 1840) – zeberka czarnorzytna – północno-zachodnia i północna Australia,
S. bichenovii bichenovii (Vigors & Horsfield, 1827) – zeberka białolica – wschodnia Australia.

Morfologia

Długość ciała 10–11 cm; masa ciała 7–12 g^[8].

Ekologia i zachowanie

Żywi się nasionami głównie traw i chwastów, jak również niewielkimi owadami i pająkami. Ptaki te żyją w małych stadach na sawannach porośniętych gęstymi zaroślami lub pojedynczymi drzewami, szczególnie licznie występują w okolicach wód, żyją przy ziemi, gdzie wyszukują nasion traw.

Kuliste gniazda budują na ziemi w gęstej trawie lub na niewielkiej wysokości w zaroślach. Samce posiadają ciemniejsze skrzydła oraz ogon. Samica składa od 4 do 6 białych jaj, z których po 11 dniach wylęgają się młode. Po 22–25 dniach młode opuszczają gniazdo i są jeszcze przez 14 dni karmione przez rodziców.

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje zeberkę białolicą za gatunek najmniejszej troski (LC, least concern) nieprzerwanie od 1988 (stan w 2025). Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako pospolity lub lokalnie pospolity. BirdLife International ocenia trend liczebności populacji jako prawdopodobnie stabilny ze względu na brak istotnych zagrożeń bądź dowodów na spadki liczebności^[6].

W hodowli

Gatunek ten jest znany jako ptak hodowlany. Został sprowadzony do Europy w 1870. Łatwo rozmnaża się w niewoli.

Przypisy

1 2 3 4 5 Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Estrildidae Bonaparte, 1850 - astryldowate - Waxbills (wersja: 2024-10-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-04-24].
1 2 3 4 F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v15.1). [dostęp 2025-04-24]. (ang.).
↑ N.A.N.A. Vigors N.A.N.A., T.T. Horsfield T.T., A Description of the Australian Birds in the Collection of the Linnean Society ; with an Attempt at arranging them according to their natural Affinities, „Transactions of the Linnean Society of London”, 15, 1827, s. 258 (łac. • ang.).
1 2 P. Mielczarek, W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40, zeszyt specjalny, s. 418, 1999.
↑ Taeniopygia bichenovii, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2025-04-24] (ang.).
1 2 3 BirdLife International, Taeniopygia bichenovii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2024 [dostęp 2025-04-24] (ang.).
↑ UrbanU. Olsson UrbanU., PerP. Alström PerP., A comprehensive phylogeny and taxonomic evaluation of the waxbills (Aves: Estrildidae), „Molecular Phylogenetics and Evolution”, 146, 106757, 2020, DOI: 10.1016/j.ympev.2020.106757 (ang.).
1 2 3 R.B. Payne: Double-barred Finch (Stizoptera bichenovii), version 1.1. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2021. [dostęp 2025-04-24]. (ang.).

Bibliografia

Stanislav Chvapil: Ptaki ozdobne. Delta W-Z. ISBN 978-83-7175-485-2.

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[mk-1] 1 2 3 4 5 Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Estrildidae Bonaparte, 1850 - astryldowate - Waxbills (wersja: 2024-10-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-04-24].

[ioc-2] 1 2 3 4 F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v15.1). [dostęp 2025-04-24]. (ang.).

[oryg-3] N.A.N.A. Vigors N.A.N.A., T.T. Horsfield T.T., A Description of the Australian Birds in the Collection of the Linnean Society ; with an Attempt at arranging them according to their natural Affinities, „Transactions of the Linnean Society of London”, 15, 1827, s. 258 (łac. • ang.).

[mc-4] 1 2 P. Mielczarek, W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40, zeszyt specjalny, s. 418, 1999.

[itis-5] Taeniopygia bichenovii, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2025-04-24] (ang.).

[iucn-6] 1 2 3 BirdLife International, Taeniopygia bichenovii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2024 [dostęp 2025-04-24] (ang.).

[olsson-7] UrbanU. Olsson UrbanU., PerP. Alström PerP., A comprehensive phylogeny and taxonomic evaluation of the waxbills (Aves: Estrildidae), „Molecular Phylogenetics and Evolution”, 146, 106757, 2020, DOI: 10.1016/j.ympev.2020.106757 (ang.).

[botw-8] 1 2 3 R.B. Payne: Double-barred Finch (Stizoptera bichenovii), version 1.1. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2021. [dostęp 2025-04-24]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]