Zespół pałacowo-folwarczny w Kopytówce

Zespół pałacowo-folwarczny w Kopytówce

nr rej. A-390/81 z 30.03.1981[1].
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Miejscowość	Kopytówka
Adres	34-114 Kopytówka 35
Styl architektoniczny	eklektyzm
Architekt	Filip Pokutyński
Inwestor	Józef Baum
Rozpoczęcie budowy	1860
Ukończenie budowy	1870
Ważniejsze przebudowy	XIX/XX
Pierwszy właściciel	Józef Baum
Kolejni właściciele	Dunin
Położenie na mapie gminy Brzeźnica Zespół pałacowo-folwarczny w Kopytówce
Położenie na mapie Polski Zespół pałacowo-folwarczny w Kopytówce
Położenie na mapie województwa małopolskiego Zespół pałacowo-folwarczny w Kopytówce
Położenie na mapie powiatu wadowickiego Zespół pałacowo-folwarczny w Kopytówce
49°56′23,464″N 19°38′12,210″E/49,939851 19,636725

Zespół pałacowo-folwarczny w Kopytówce – w województwie małopolskim, w powiecie wadowickim, w gminie Brzeźnica. Zespół, w skład którego wchodzą: dwór, oficyna, spichrz, park, oraz ogrodzenie zostały wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego^[1].

W końcu XVII stulecia właścicielem dworu i wsi był Stanisław z Brzezia Paszkowski herbu Zadora.

Willę zbudowano w 1870 r. dla Józefa Bauma i jego żony Walerii z Duninów herbu Łabędź, według projektu Filipa Pokutyńskiego. W połowie XIX wieku dobra te odkupili krewni Walerii – Duninowie herbu Łabędź z Głębowic. Na przełomie XIX i XX w. Duninowie przebudowali dwór i byli właścicielami majątku do roku 1945^[2] [3][4]. Obecnie (2020 r.) w obiekcie prowadzi działalność Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna Piast w Kopytówce^[5] .

Dwór murowany, eklektyczny, w części parterowej nakryty dachem dwuspadowym, w części piętrowej dachem czterospadowym. Kondygnacje oddzielone gzymsem kordonowym. Na osi fasady drewniany ganek, nad wejściem herb Łabędź Duninów, nad nim trzy pary podwójnych okienek. Okna różnej wielkości ozdobione dekoracyjnymi ramami. W trzech narożnikach budowli ośmioboczne wieże nakryte dachem namiotowym. Ściany wież ozdobione prostokątnymi, wklęsłymi płycinami zakończonymi dzióbkami^[3][4].

Dwór otoczony jest ogrodem i parkiem. Zachowały się w nim zabudowania gospodarcze: spichlerz, fragment oficyny, ruiny oranżerii oraz stajnie^[6] .

Obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem nieznanego autora, powstał na początku XVII w. pod wpływem wizerunku Matki Bożej w kościele parafialnym w Myślenicach^[7], ale nie jest jego kopią^[8] [9]. Pierwszym właścicielem obrazu był proboszcz w Krzywaczce, następnie proboszcz w Marcyporębie, potem jego bratowa Magdalena z Paszkowskich Dobrocieska, która z kolei w 1639 r. przekazała go swojemu bratu Stanisławowi Paszkowskiemu h. Radwan, który powiesił obraz w jednej ze swych komnat w dworku. 3 maja 1641 r. wieczorem Elżbieta Paszkowska, żona Stanisława, zauważyła krwawe łzy płynące z oczu Madonny^[10]. W tym też roku właściciel przekazał wizerunek Matki Bożej klasztorowi Bernardynów w Kalwarii Zebrzydowskiej. W 1658 r. komisja biskupia uznała obraz za cudowny. Do dzisiaj wisi w kaplicy i jest głównym czczonym tam obrazem Matki Bożej Kalwaryjskiej^[10][3].

• Rejestr zabytków nieruchomych woj. małopolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 2019-12-31]. (pol.).
• Bogusław Krasnowolski: Leksykon zabytków architektury Małopolski. Kraków: Arkady, 2013. ISBN 978-83-2134744-8.
• Piotr Libicki: Dwory i pałace wiejskie w Małopolsce i na Podkarpaciu. Poznań: Dom Wydawniczy REBIS Sp. z o.o., 2012. ISBN 978-837510-597-1.
• Hieronim Eugeniusz Wyczawski: Kalwaria Zebrzydowska. Kalwaria Zebrzydowska: Calvarianum, 2006. ISBN 83-89432-36-6.
• Jerzy Szablowski: Katalog Zabytków Sztuki w Polsce Tom I Województwo Krakowskie Powiat Wadowicki zeszyt 14. 1953.
• Obraz Matki Bożej Kalwaryjskiej. kalwaria.eu. [dostęp 2020-12-27].
• Historia i tradycje Kopytówka. brzeźnica.pl. [dostęp 2020-12-27].
• Wiesława Jarguz: Zabytki świeckie i sakralne. spichlerzksiazki.pl. [dostęp 2020-12-27]. (pol.).
• Rejestr krs. rejestr.io/krs. [dostęp 2020-12-27]. (pol.).