Zygmunt Ertel

Zygmunt Ertel
Ilustracja
Zygmunt Ertel (przed 1933)
podpułkownik łączności podpułkownik łączności
Data i miejsce urodzenia

25 lutego 1890
Pieruszyce

Data i miejsce śmierci

1940
USRR, ZSRR

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Cesarstwa Niemieckiego
Wojsko Polskie

Formacja

Armia Wielkopolska

Jednostki

Kadra 3 batalionu telegraficznego

Stanowiska

komendant kadry

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
powstanie wielkopolskie
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (1920–1941) Medal Niepodległości Srebrny Krzyż Zasługi (II RP)
Bracia Tadeusz, Zygmunt i Sylwester Ertelowie (1921)

Zygmunt Ertel (ur. 25 lutego 1890 w Pieruszycach, zm. 1940 w ZSRR) – podpułkownik łączności Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Urodził się 25 lutego 1890 w Pieruszycach, w rodzinie Stanisława, nauczyciela, i Anieli z Hoffmannów[1][2]. Jego rodzeństwem byli: Tadeusz Jan (1892–1977), kapitan rezerwy artylerii Wojska Polskiego[3][4][5], Sylwester Mieczysław (1894–1979), porucznik piechoty Wojska Polskiego[6][7][8][9] oraz Antonia Zofia (ur. 1887), Maria, Rajmund Jakub (1904–1989), Maria Wiktoria (1906–1995) i Irena[10]. Ukończył Gimnazjum Męskie w Ostrowie Wielkopolskim[11].

W czasie I wojny światowej był żołnierzem telegrafistą Armii Cesarstwa Niemieckiego[11]. U schyłku wojny jako zdemobilizowany żołnierz tej armii, decyzją Naczelnej Rady Ludowej został awansowany do stopnia podporucznika. Na przełomie 1918/1919 uczestniczył w powstaniu wielkopolskim w szeregach Armii Wielkopolskiej[12]. Służył w 1 batalionie telegraficznym, a od 1 kwietnia 1919 był w stopniu porucznika dowódcą 1 kompanii utworzonego wówczas 2 batalionu telegraficznego[13].

Po zjednoczeniu Armii Wielkopolskiej z Wojskiem Polskim z 10 grudnia 1919 został oficerem Wojska Polskiego; jego 2 batalion telegraficzny a jego oficerowie zostali przydzieleni do innych jednostek; w tym Zygmunt Ertel objął funkcję dowódcy 14 kompanii telegraficznej, działającej dla 14 Dywizji Piechoty[11][14]. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920. Został awansowany do stopnia kapitana łączności ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[15]. W 1923 jako oficer nadetatowy 3 pułku łączności służył w Departamencie VI Ministerstwa Spraw Wojskowych[16]. Został awansowany do stopnia majora łączności ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923[17][18]. Później jako oficer nadetatowy 1 pułku łączności w 1924 był oficerem łączności przy oficerem łącznikowym przy Dyrekcji Poczt i Telegrafów[19], a w 1928 służył w Komendzie Obszaru Warownego „Wilno”[20][11]. Został awansowany do stopnia podpułkownika łączności ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1930[21][22]. Następnie pełnił służbę na stanowisku szefa łączności 28 Dywizji Piechoty w Warszawie. Od 1930 był dowódcą 3 batalionu telegraficznego w Grodnie[23], a od 1 grudnia 1931, po przeprowadzonej reorganizacji, komendantem Kadry 3 batalionu telegraficznego w tym samym garnizonie[24][25]. Z dniem 15 stycznia 1933 został przydzielony do dyspozycji Ministerstwa Poczt i Telegrafów na okres sześciu miesięcy[26][27]. Z dniem 31 lipca 1933 został przeniesiony do rezerwy z jednoczesnym przeniesieniem do 7 batalionu telegraficznego w Poznaniu[11][28].

Po wybuchu II wojny światowej i agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 na terenach wschodnich II Rzeczypospolitej został aresztowany przez Sowietów. Tam został zamordowany przez NKWD prawdopodobnie na wiosnę 1940. Jego nazwisko znalazło się na tzw. Ukraińskiej Liście Katyńskiej opublikowanej w 1994 (został wymieniony na liście wywózkowej 55/5-34 oznaczony numerem 3364)[29]. Ofiary tej części zbrodni katyńskiej zostały pochowane na otwartym w 2012 Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni.

Jego żoną była Aldona z Wysockich.

Ordery i odznaczenia

Upamiętnienie

Zygmunt Ertel został upamiętniony wraz z innymi wychowankami szkoły na tablicy pamiątkowej umieszczonej w I Liceum Ogólnokształcącym im. Jana Kompałły i Wojciecha Lipskiego w Ostrowie Wielkopolskim[33].

24 maja 2013, w ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia”, przy kościele św. Jadwigi Królowej w Krakowie został zasadzony Dąb Pamięci honorujący Zygmunta Ertla[34].

Przypisy

  1. 1 2 Kolekcja VM ↓, s. 1.
  2. ↑ Zygmunt Ertel. wbh.wp.mil.pl. [dostęp 2020-12-21].
  3. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 742, 844.
  4. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 662, 769.
  5. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 135, 626.
  6. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 302, 435.
  7. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 333, 378.
  8. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 91, 231.
  9. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 330, 890.
  10. ↑ Łukasz Cichy, Nasi Powstańcy: Bracia Ertelowie z Pieruszyc [online], Krotoszyn Nasze Miasto, 14 sierpnia 2017 [dostęp 2022-05-24] (pol.).
  11. 1 2 3 4 5 Kolekcja VM ↓, s. 4.
  12. ↑ Paweł Zimny. 7 Batalion Telegraficzny w czasie powstania wielkopolskiego i wojny polsko-bolszewickiej. „Biuletyn Łącznościowca”, s. 17, Nr 1/93. Światowy Związek Polskich Żołnierzy Łączności.
  13. ↑ Paweł Zimny. 7 Batalion Telegraficzny w czasie powstania wielkopolskiego i wojny polsko-bolszewickiej. „Biuletyn Łącznościowca”, s. 19–20, Nr 1/93. Światowy Związek Polskich Żołnierzy Łączności.
  14. ↑ Paweł Zimny. 7 Batalion Telegraficzny w czasie powstania wielkopolskiego i wojny polsko-bolszewickiej. „Biuletyn Łącznościowca”, s. 21, Nr 1/93. Światowy Związek Polskich Żołnierzy Łączności.
  15. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 967.
  16. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 21, 963.
  17. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 885.
  18. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 621.
  19. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 874, 1359.
  20. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 611.
  21. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 267.
  22. ↑ Zygmunt Ertel. pilsudski.org. [dostęp 2014-12-14].
  23. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 20 września 1930 roku, s. 301.
  24. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 240.
  25. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 767.
  26. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28 czerwca 1933 roku, s. 142.
  27. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 26 stycznia 1934 roku, s. 21.
  28. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 141.
  29. ↑ Ukraińska Lista Katyńska. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 1994. s. 22. [dostęp 2014-10-27].
  30. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 23 kwietnia 1921, s. 812.
  31. ↑ M.P. z 1932 r. nr 293, poz. 341 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  32. ↑ M.P. z 1928 r. nr 65, poz. 89 „za zasługi przy rozbudowie sieci telefonicznej na terenie województw wschodnich”.
  33. ↑ Ostrów Wielkopolski – tablica pamięci wychowanków i profesorów gimnazjum męskiego. mpn.poznan.uw.gov.pl. [dostęp 2014-12-14].
  34. ↑ Katyń... Ocalić od zapomnienia. swietajadwiga.diecezja.pl, 29 maja 2013. [dostęp 2014-12-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (15 grudnia 2014)].

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.