Zygmunt Leszczyński (1893–1940)
 porucznik administracji | |
| Data i miejsce urodzenia |
7 lipca 1893 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
zastępcy dowódcy szwadronu |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
 _BAR.svg.png){kind=small}    | |
Zygmunt Leszczyński (ur. 7 lipca 1893 w majątku Broniszów, pow. grajewski[1], zm. 4–7 kwietnia 1940 1940 w Katyniu) – porucznik administracji (kawalerii) Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej[2].
Życiorys
Syn Wiktora i Joanny z Czaczkowskich[1]. Służył w stopniu podoficera w armii rosyjskiej. W 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego. Uczestnik wojny z bolszewikami. Wyróżnił się w walce nad Zbruczem[1]. 9 listopada 1920 został mianowany z dniem 1 października 1920 chorążym w Strzelcach Granicznych. W tym czasie służył w 6 pułku Strzelców Granicznych[3].
Po zakończeniu działań wojennych pozostał w wojsku. 27 lutego 1928 Prezydent RP mianował go na stopień podporucznika ze starszeństwem z 1 grudnia 1927 i 1. lokatą w korpusie oficerów kawalerii, a minister spraw wojskowych wcielił do 9 pułku strzelców konnych w Grajewie[4][5][6][7]. 2 grudnia 1930 został mianowany porucznikiem ze starszeństwem z 1 stycznia 1931 i 2. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[8]. W marcu 1939, w tym samym stopniu i starszeństwie, zajmował 1. lokatę w korpusie oficerów administracji, grupa administracyjna[9]. Wówczas pełnił służbę na stanowisku zastępcy dowódcy szwadronu zapasowego 9 psk w Białymstoku[10].
Podczas kampanii wrześniowej 1939, po agresji ZSRR na Polskę, w nieznanych okolicznościach wzięty do niewoli przez Sowietów. Według stanu z kwietnia 1940 był jeńcem obozu w Kozielsku[11]. Między 3 a 5 kwietnia 1940 przekazany do dyspozycji naczelnika Zarządu NKWD Obwodu Smoleńskiego[11] – lista wywózkowa bez numeru poz. 82 nr akt 1343[12] z 2 kwietnia 1940[11][1]. Został zamordowany między 4 a 7 kwietnia 1940 w lesie katyńskim[11] przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940. Ofiary tej zbrodni grzebano w bezimiennych mogiłach zbiorowych, gdzie od 28 lipca 2000 mieści się oficjalnie Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu[13][14]. W miejscu tym prowadzone były ekshumacje i prace archeologiczne[15][16]. Zidentyfikowany podczas ekshumacji nadzorowanych przez Niemców[17] w 1943 pod numerem 2225[18][1][19] – dosł. opisany jako Leszczynski Zygmunt[18] (raport dzienny z 16 maja 1943)[11]. Przy jego szczątkach znaleziono: wizytówki, pozwolenie na broń, kalendarzyk kieszonkowy, pismo sądowe w sprawie alimentów oraz pisemne pełnomocnictwo Józefy Leszczyńskiej w sprawie alimentów[20][21][22]. Figuruje na liście Komisji Technicznej PCK pod numerem 02225[22]. Ponadto pod numerem 02297[11] zostały opisane przedmioty wydobyte podczas ekshumacji z 1943, które należały do pięciu jeńców wojennych, w tym jego notes i wizytówki[23]. Nazwisko Leszczyńskiego znajduje się na liście ofiar opublikowanej w Gońcu Krakowskim nr 134 oraz w Nowym Kurierze Warszawskim nr 140 z 1943.
Życie prywatne
Zygmunt Leszczyński był żonaty z Józefą z Karnowskich, z którą miał syna Janusza[1].
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Niepodległości – 20 lipca 1932 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[24][25]
- Krzyż Walecznych[26]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[1]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[1]
- Krzyż Kampanii Wrześniowej – pośmiertnie 1 stycznia 1986[27]
Upamiętnienie
5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień kapitana[28]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
Zobacz też
Przypisy
- 1 2 3 4 5 6 7 8 Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 342.
- ↑ Tucholski 1991 ↓, s. 155.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 46 z 1 grudnia 1920 roku, s. 1307.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 21 marca 1928 roku, s. 67, 80.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 325, 371.
- ↑ Rocznik oficerów kawalerii 1930 ↓, s. 49, 109.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 663.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 3 grudnia 1930 roku, s. 337.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 316.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 716.
- 1 2 3 4 5 6 Убиты в Катыни 2015 ↓, s. 457.
- ↑ Tucholski 1991 ↓, s. 608.
- ↑ 20 lat temu otwarto Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu - Redakcja Polska - polskieradio.pl [online], polskieradio.pl [dostęp 2025-01-18] (pol.).
- ↑ Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. LIII.
- ↑ Historia Zbrodni Katynskiej [online] [dostęp 2025-01-18] (pol.).
- ↑ Pierwsze ekshumacje w Katyniu. "Wszystko było przesiąknięte zapachem śmierci" - Historia [online], www.polskieradio.pl [dostęp 2025-01-18] (pol.).
- ↑ Instytut Pamięci Narodowej - Kraków, Niemcy w Katyniu w 1943 roku, „Instytut Pamięci Narodowej - Kraków” [dostęp 2025-01-20] [zarchiwizowane z adresu 2024-12-06] (pol.).
- 1 2 Auswärtiges Amt, „Amtliches Material zum Massenmord von Katyn“, 1943, s. 227 [dostęp 2025-01-21] (niem.).
- ↑ Katyń według źródeł niemieckich – 1943 r.. stankiewicze.com. [dostęp 2025-01-21].
- ↑ Lista imienna zaginionych w ZSRR polskich jeńców wojennych z obozów Kozielsk - Ostaszków - Starobielsk, „Orzeł Biały. Polska walcząca o wolność.” (51 (337)), pbc.uw.edu.pl, 18 grudnia 1948, s. 4 [dostęp 2025-01-21] (pol.).
- ↑ Listy katyńskie w zasobie Archiwum Państwowego w Lublinie – Archiwum Państwowe w Lublinie [online], lublin.ap.gov.pl [dostęp 2018-11-17] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-07] (pol.).
- 1 2 Mariusz Olczak (red.), Katyń. Listy ekshumacyjne i dokumenty Zarządu Głównego Polskiego Czerwonego Krzyża 1943–1944., koszalin.ap.gov.pl, s. 218, ISBN 83-89986-91-4 [dostęp 2025-01-21] (pol.).
- ↑ Mariusz Olczak (red.), Katyń. Listy ekshumacyjne i dokumenty Zarządu Głównego Polskiego Czerwonego Krzyża 1943–1944., koszalin.ap.gov.pl, s. 302, ISBN 83-89986-91-4 [dostęp 2025-01-21] (pol.).
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 167, poz. 198.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 11 listopada 1932 roku, s. 381.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 168.
- ↑ Zarządzenie Ministra Spraw Wojskowych Nr 1/86 w sprawie nadania odznaki pamiątkowej „Krzyż Kampanii Wrześniowej 1939”. „Dziennik Ustaw RP”. 2, s. 30, 1986-04-10. Londyn: Minister Sprawiedliwości..
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
Bibliografia
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Rocznik oficerów kawalerii. Warszawa: Przegląd Kawaleryjski, 1930.
- Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
- Убиты в Катыни. Księga pamięci polskich jeńców wojennych – więźniów Kozielskiego Obozu NKWD rozstrzelanych decyzją Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940 roku. Лариса Еремина (red.). Moskwa: Stowarzyszenie Memoriał, 2015. ISBN 978-5-78700-123-5.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Jędrzej Tucholski: Mord w Katyniu. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991. ISBN 83-211-1408-3.