Zygmunt Wnuk

Zygmunt Wnuk
Ilustracja
Zygmunt Wnuk w 2013 r.
Data i miejsce urodzenia

13 sierpnia 1942
Przedbórz

Data i miejsce śmierci

8 września 2016
Krzydlina Mała

Zawód, zajęcie

Botanik

Tytuł naukowy

Prof. nadzw. Uniwersytetu Rzeszowskiego

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Brązowy Krzyż Zasługi

Zygmunt Wnuk (ur. 13 sierpnia 1942 w Przedborzu, zm. 8 września 2016 we Krzydlinie Małej[1]) – polski botanik, profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Rzeszowskiego, inicjator utworzenia Przedborskiego Parku Krajobrazowego[2].

Edukacja

Ukończył Liceum Ogólnokształcące w Przedborzu oraz studium nauczycielskie w Częstochowie[3] a następnie podjął studia na Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Łódzkiego. W 1969 r. uzyskał tytuł magistra biologii w zakresie botaniki na podstawie pracy pt. Roślinność torfowiskowa i borowa Uroczyska Piskorzeniec[2].

Praca zawodowa

W latach 1963-1964 pracował jako nauczyciel biologii i chemii w szkole podstawowej w Grodziszczu oraz liceum wieczorowym w Świdnicy Śląskiej.

W latach 1968-1983 pracował w Katedrze Systematyki i Geografii Roślin Uniwersytetu Łódzkiego początkowo na etacie naukowo technicznym (1968-1969), a następnie jako asystent (1969-1974) i adiunkt (1974-1983). W tym okresie uzyskał tytuł doktora na podstawie rozprawy pt. Zbiorowiska chwastów segetalnych Pasma Przedborsko-Małogoskiego i przyległych terenów napisanej pod kierunkiem Jakuba Mowszowicza (1974). Należał do łódzkiego oddziału Polskiego Towarzystwa Botanicznego[4].

W latach 1983-1993 pracował w Akademii Rolniczej w Krakowie – Zamiejscowym Wydziale Ekonomiki Produkcji Obrotu Rolnego w Rzeszowie początkowo jako adiunkt, a następnie jako docent. W tym okresie uzyskał tytuł doktora habilitowanego podstawie pracy pt. Zbiorowiska segetalne Wyżyny Częstochowskiej na tle zbiorowisk segetalnych Polski (1989). Pełnił funkcję kierownika Pracowni Botaniki. Był założycielem i opiekunem Koła Naukowego Ochron Przyrody[2].

W latach 1993-2014 pracował w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Rzeszowie i powołanym w jej miejsce (w 2001 r.) Uniwersytecie Rzeszowskim jako profesor nadzwyczajny. Pełnił funkcję kierownika Zakładu Turystyki i Ochrony Przyrody Instytutu Wychowania Fizycznego i Zdrowotnego. W latach 2005-2008 był prodziekanem Wydziału Wychowania Fizycznego Uniwersytetu Rzeszowskiego. Pełnił rolę opiekuna kola naukowego. Przeszedł na emeryturę w 2014 r.[2]

Dorobek naukowy

Zainteresowania naukowe Zygmunta Wnuka obejmowały florystykę, fitosocjologię, fitogeografię, geobotanikę oraz ekologię roślin ze szczególnym uwzględnieniem fitocenoz segetalnych oraz ochrony przyrody i wpływu turystyki na ekosystemy obszarów chronionych. Dokumentacje projektowe, które powstały w wyniku prac naukowo-badawczych Zygmunta Wnuka pozwoliły na utworzenie rezerwatów przyrody:"Piskorzeniec", "Murawy Dobromierskie"”, „Czarna Rózga”, „Diabla Góra”, „Ewelinów”, „Góra Chełm”, „Szwajcaria Ropczycka”, „Stubno”, „Mójka” i „Wilcze”. Badania przyczyniły się do powstania parków krajobrazowych: Przedborskiego, Sulejowskiego, Spalskiego i Czarnorzecko-Strzyżowskiego. Łącznie był autorem lub współautorem 214 publikacji[2][5].

Działalność społeczna

W latach 1968-1990 należał do PZPR. Ponadto był członkiem licznych stowarzyszeń naukowych i społecznych m. in.:

  • Polskiego Towarzystwa Botanicznego,
  • Polskiego Towarzystwa Herbologicznego,
  • Ligi Ochrony Przyrody,
  • Towarzystwa Przyjaciół Rzeszowa,
  • Towarzystwa Miłośników Przedborza.

Działał w organach opiniodawczo-doradczych z obszaru ochrony przyrody. W latach 1986-1994 należał do Komisji Ochrony Krajobrazu Państwowej Rady Ochrony Przyrody[6]. W 1994 r. zgłosił projekt utworzenia obszaru funkcjonalnego "Zielone Karpaty"[2].

Działalność na rzecz Przedborza i Przedborskiego Parku Krajobrazowego

Zygmunt Wnuk był pomysłodawcą utworzenia Przedborskiego Parku Krajobrazowego. Należał do zespołu tworzącego park a następnie do Rady Zespołu Nadpilicznych Parków Krajobrazowych. Obszarowi Przedborza i Przedborskiego Parku Krajobrazowego poświęcił liczne prace naukowe oraz popularnonaukowe o charakterze przewodników turystycznych, m.in.:

  • Przedborski Park Krajobrazowy (1998)
  • Ścieżka przyrodniczo-historyczna w Przedborzu (1998)
  • Przewodnik przyrodniczo-krajoznawczy Dolina Pilicy – województwo łódzkie (współautorstwo, 2003)
  • Ścieżka przyrodniczo-historyczna im. prof. dr. hab. Jakuba Mowszowicza w Przedborzu nad Pilicą (2003)

Należał do Towarzystwa Miłośników Przedborza, w którym przez pewien okres (od 2008 r.) pełnił funkcję prezesa.

Odznaczenia

  • Medal 40-lecia Polski Ludowej (1984)
  • Brązowy Krzyż Zasługi (1979)
  • Złoty Krzyż Zasługi (1998)
  • Złota Odznaka Honorowa Towarzystwa im. Marii Konopnickiej (2002)
  • Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2003)[7][2]

Upamiętnienie

W 2023 r. imieniem Zygmunta Wnuka nazwano park miejski w Przedborzu i odsłonięto poświęconą mu ławkę pamiątkową[8][9].

Przypisy

  1. ↑ Romuald Olaczek (red.), Zygmunt Wnuk 1942-2016. Życie i praca Profesora Uniwersytetu Rzeszowskiego, naukowca, pedagoga i obrońcy przyrody, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018, s. 23, ISBN 978-83-7996-566-3.
  2. 1 2 3 4 5 6 7 Wojciech Zawadzki, Wnuk Zygmunt, [w:] Wojciech Zawadzki (red.), Przedborski słownik biograficzny. T. 2, Przedbórz: Wydawnictwo Pejzaż, 2021, s. 309-315, ISBN 978-83-65819-65-9.
  3. ↑ Romuald Olaczek (red.), Zygmunt Wnuk 1942-2016. Życie i praca Profesora Uniwersytetu Rzeszowskiego, naukowca, pedagoga i obrońcy przyrody, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018, s. 22, ISBN 978-83-7996-566-3.
  4. ↑ Romuald Olaczek (red.), Zygmunt Wnuk 1942-2016. Życie i praca Profesora Uniwersytetu Rzeszowskiego, naukowca, pedagoga i obrońcy przyrody, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018, s. 29, ISBN 978-83-7996-566-3.
  5. ↑ Pełne zestawienie prac Zygmunta Wnuka zob.: Bibliografia publikacji dr. hab. Zygmunta Wnuka (w:) Zygmunt Wnuk 1942-2016. Życie i praca Profesora Uniwersytetu Rzeszowskiego, naukowca, pedagoga i obrońcy przyrody, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018. S. 55-74
  6. ↑ W służbie idei i społeczeństwa, [w:] Romuald Olaczek (red.), Zygmunt Wnuk 1942-2016. Życie i praca Profesora Uniwersytetu Rzeszowskiego, naukowca, pedagoga i obrońcy przyrody,, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018, s. 50-51, ISBN 978-83-7996-566-3.
  7. ↑ Odznaczenia, wyróżnienia, nagrody, [w:] Romuald Olaczek (red.), Zygmunt Wnuk 1942-2016. Życie i praca Profesora Uniwersytetu Rzeszowskiego, naukowca, pedagoga i obrońcy przyrody, Rzeszow: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018, s. 53, ISBN 978-83-7996-566-3.
  8. ↑ Mateusz Dolniak, Odsłonięto ławeczkę profesora Zygmunta Wnuka w Przedborzu [online], TVP3 Łódź, 8 września 2023 [dostęp 2025-03-10].
  9. ↑ Małgorzata Kulka, Przedbórz upamiętnił Zygmunta Wnuka. Jest park i ławeczka jego imienia [online], Nasze Miasto Radomsko, 8 września 2023 [dostęp 2025-03-10].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.